«Shymkent qalashyǵyn» álemdik mádenı muralar tizimine engizýge nomınatsııalyq derekteme daıyndaldy
Qalada kópqabatty turǵyn úıler salatyn «Otaý grýpp» kompanııasynyń demeýshiligimen quny 280,0 mln teńgeni quraıtyn 110 oryndyq ınklıýzıvti bilim berý ortalyǵy men «Atameken» korporatsııasy demeýshiligimen quny 547,0 mln teńgeni quraıtyn 320 oryndyq balabaqsha salyndy.
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyna sáıkes, Oqýshylar men jastar arasynda «Ólketaný», «Sanaly azamat», «Otanym taǵdyrym» bazalyq baǵyttary boıynsha túrli formattarda 138 is-sharalar uıymdastyrylyp ótkizildi. Ólkeniń tarıhyn keńinen taný men zertteý maqsatynda qaladaǵy 5, 6, 7 synyptarǵa arnalǵan «Ólketaný» oqýlyǵy daıyndalyp, 2018-2019 oqý jylyna arnalǵan mektep baǵdarlamasyna engizildi. Mektep baǵdarlamasyndaǵy «Qazaqstan tarıhy» pánindegi óńirge tıisti taqyryptardy atalǵan geografııalyq aýmaqta oqytý arqyly ólke tarıhy men ulttyq qundylyqtardy qadirleýge baǵyttalǵan sharalar qabyldandy. Kishi baǵdarlama aıasynda qaladaǵy 75 mektepte robototehnıka kabıneti ashyldy. Oǵan barlyǵy 298,849 mln teńgege jumsalyp, 94 mektepte robototehnıka kabıneti tehnıkalyq qural jabdyqtarmen qamtyldy. «Rýhanı qazyna» kishi baǵdarlamasy boıynsha 76-dan asa is-shara uıymdastyryldy. Qaladaǵy qasıetti, kıeli oryndar men týrıstik mańyzy bar eskertkishterge QR kodtarornatyldy. Týrısterdi Shymkent qalasyndaǵy kıeli jerler men týrıstik nysandar týraly aqparatpen qamtamasyz etý maqsatynda qazaq, orys, aǵylshyn tilderinde arnaıy rolıkter ázirlenip, kórsetilimi uıymdastyryldy. Qala turǵyndary men jastarǵa kitap oqýdy uıymdastyrý, tanymdyq áleýetin arttyrý maqsatynda «Otyrar» kitaphanasynan «Kovorking» (kovorkıng) ortalyǵy ashyldy.
Tarıhı-mádenı muralarymyzdy nasıhattap, jastarǵa patrıottyq tárbıe berý maqsatynda «Shymkent qalasynyń kıeli oryndary», qalanyń týrıstik áleýeti, qala brendi t.b. beınerolıkter túsirilip, qoǵam nazaryna usynyldy.
Shymkent qalasyndaǵy shyǵarmashylyq ujymdardyń shetelderdegi gastroldik qyzmetin uıymdastyrý maqsatynda orys drama teatrynyń Reseı Federatsııasynyń Smolensk qalasyna gostroldik sapary uıymdastyryldy. «Ádebı ólketaný» jobasyn Shymkent qalasynda iske asyrý jónindegi kestesi bekitilip, qala turǵyndarynyń qatysýymen túrli formattaǵy 44 is-shara (baıqaý, kezdesýler, aıtys, «ashyq sabaqtar», nasıhattaý, ulttyq dástúrlerdi dáripteýge baǵyttalǵan sharalar, konferentsııalar men semınarlar ótkizý) qarastyrylǵan. Jobany sapaly oryndaý maqsatynda «Qazaqstan Jazýshylar Odaǵy» OQO fılıaly, «Qazaqstan Jýrnalıster Odaǵy» OQO fılıaly arasynda memorandým jasalyp, odaqtyń músheleri ótkizilgen sharaǵa keńinen qatystyrylýda.Jelilik kestege sáıkes búginde qala mektepteri men turǵyndar arasynda 100 astam is-shara uıymdastyrylyp, oǵan 20 myńnan astam adam qamtyldy. Atap aıtqanda, «Shymkent qalasynyń dara tulǵalary», «Kitap - rýhanı qundylyq» jobalary aıasynda jergilikti aqyn - jazýshylarmen kezdesýler, «Bir ólke - bir kitap» aktsııasy boıynsha nasıhat jumystary, kitap kórmeleri, «Týǵan jer-altyn besigim» atty ádebı keshter, O.Janaıdarovtyń «Qazaq jeriniń 100 ańyzy» kitabynyń negizinde jastarǵa halqymyzdyń jergilikti ańyz-áńgimelerin nasıhattaý maqsatynda is-sharalar, «Besik jyry-basty jyr» atty jas analar baıqaýy, «Mádenı mura ulttyq qundylyq, uly ıgilik: Ońtústiktiń 100 áni, 100 kúıi, 100 termesi» atty tarıhı sazdy keshter ótti. «Ádebı ólketaný» jobasy aıasynda qala tarıhyn tanyta otyryp, týǵan jerdiń mádenıetin tereń bilýge nasıhattaý maqsatynda «Týǵan jerim ásem qalam - Shymkentim» atty oqyrmandar saıysy, kitap festıvali, oqyrman konferentsııalary, ádebı sazdy keshter, kezdesýler, eske alý keshteri turaqty túrde ótkizilýde.
Atalǵan joba aıasynda jergilikti aqyn jazýshylardyń, onyń ishinde E.Turysovtyń 2 tomdyq shyǵarmalar jınaǵy, S.Sahabattyń «Qyrǵaýyl qonǵan jıde tal», K.Aıdarbekovanyń «Ákege qurmet» atty kitaptary jaryqqa shyqty. Jobany sapaly júzege asyrý maqsatynda, 2019 jylǵa qarjy qaralyp, «Ádebı ólketaný» jobasy aıasynda ádebı kórkem týyndy shyǵarý josparlanýda. Al, «Qazaqstannyń kıeli jerleri" jobasy boıynsha 7 nysan respýblıkalyq tizimge engizildi. 8 tarıhı-mádenı eskertkishter jergilikti mańyzy bar qasıetti, kıeli jerlerdiń tizimine qosyldy. Respýblıkalyq «Ólketaný aktsııasy» aıasynda Qostanaı oblysynan kelgen oqýshylar qalanyń kıeli, tarıhı-mádenı oryndaryna saıahat uıymdastyryldy. Sonymen qatar, mektep oqýshylarynyń arasynda «Shyraıly Shymkent» respýblıkalyq esse baıqaýy ótkizilip, 8 oblys pen Almaty qalasynyń oqýshylary qatystyryldy. Shymkent qalasyndaǵy kıeli oryndary «Ibragım ata», «Qarashash ana» keseneleriniń aýmaǵyn kóriktendirý jumystary júrgizildi.
«Qoshqar ata» jobasy boıynsha «Qoshqar ata» ózeniniń jaǵalaýy abattandyrylyp, qalanyń tarıhı damý kezeńin qazirgi ýaqytpen ushtastyratyn zamanaýı qalashyq jáne týrıstik aımaq retinde damytý jobasy júzege asyrylýda.
Sonymen qatar, «Beket batyr» kóshesinen arbat ashylyp, ony shyǵarmashylyq adamdarynyń ortalyǵyna aınaldyrýǵa baǵyttalǵan jumystar júrgizilýde. Atalǵan arbatty qalanyń A.Asqarov, Beıbitshilik kóshelerinen de ashý josparlanyp otyr. ıÝNESKO-nyń «Uly Jibek joly eskertkishteri» atalymy boıynsha álemdik mádenı muralar tizimine «Shymkent qalashyǵyn» engizý maqsatynda 2017 jyly ıÝNESKO-nyń Dúnıejúzilik Mádenı jáne Tabıǵı Mura tizimine engizýge eskertkishtiń nomınatsııalyq derektemesi daıyndaldy.
Shymkent eski qala ornynyń aýmaǵynda arheologııalyq park-murajaı, ashyq aspan astyndaǵy murajaı qurý boıynsha jobalyq smetalyq qujattama daıyndaýǵa jáne arheologııalyq jumystarǵa jergilikti bıýdjetten 100,0 mln teńge, kóne arheologııalyq keshenin murajaılandyrýyna arnalǵan jumystarǵa 2018 jyly 245 187,0 myń teńge qaraldy. Aǵymdaǵy jyly osy maqsatty taǵy 900 mln teńge qarjy qaraý josparlanýda.
Shym shaharda «Qazirgi zamanǵy qazaqstandyq mádenıet jaóandyq álemde» arnaıy jobasyna sáıkes 8 mádenı-kópshilik is-sharalar ótkizildi. Túrki tildes 20 eldiń ókilderi qazaq halqynyń salt-dástúrimen, ádet-ǵurpymen, mádenıetimen tanysty. Qala turǵyndary men qonaqtaryna arnap, qalanyń kórikti jerleri men kıeli oryndarǵa saıahat uıymdastyrý maqsatynda týrıstik avtobýstardyń marshrýty uıymdastyryldy.
Shymkent qalasyndaǵy shyǵarmashylyq ujymdardyń shetelderdegi gastroldik qyzmetin uıymdastyrý maqsatynda 2018 jylǵy sáýir aıynda Shymkent qalasynyń orys drama teatrynyń Reseı Federatsııasynyń Smolensk qalasyna gostroldik sapary uıymdastyryldy.
Shetel stýdentterimen «Shymqalaǵa qosh keldińiz!» sharasy ótkizildi. Aldaǵy ýaqytta, Nauryz «Koshkar-Ata», «Qyzǵaldaq joly» festıvali, «Damdi Shymkent» halyqaralyq gastofestıval, «Soul of Shymkent» open-air mýzykalyq festıvalin ótkizý josparlanýda.
«100 jańa oqýlyq» jobasy boıynsha memlekettik tilge aýdarylǵan 18 oqýlyqtyń tanystyrylymy qaladaǵy joǵary oqý oryndarynyń basshylary, oqytýshylar, professorlyq quram men zııaly qaýym ókilderiniń qatysýymen ótti. Búginde joǵarǵy oqý oryndaryna 10 myńnan astam oqýlyq jetkizildi, jańa oqý jylynan baǵdarlamaǵa engizildi.