ShQO-daǵy kompanııa Qazaqstannyń birneshe óńirindegi nysandardyń qurylysyn aıaqtamaı, sozbalańǵa salyp otyr
On keshenniń beseýi ǵana salynǵan
Shyǵys Qazaqstanda 5 dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheniniń qurylysy aıaqtalmaı kele jatqanyna bıyl tórtinshi jyl. Bul keshenderdi halyq saryla kútip júr. Sebebi Marqakól, Úlken Naryn jáne Katonqaraǵaı syndy shekaralyq ári jańadan qurylǵan aýdandar men Ulan aýdanyndaǵy Tavrııa, Bozanbaı aýyldarynda mundaı sport nysany atymen joq.
2021 jyly birden osyndaı 10 keshenniń qurylysy bastaldy. Jospar boıynsha bir jyl da tolmaı túgeldeı salynyp qoıýy kerek-tin. Alaıda tek jartysy ǵana paıdalanýǵa berildi. Qalǵandarynyń qurylysy ártúrli satyda toqtap turyp qaldy. Keıbireýleri opyrylyp, qıraı da bastady.
- Myna qaraýsyz qalǵan ǵımarat - Katonqaraǵaı aýdanyndaǵy 911 380 000 teńgege jańadan boı kótergen dene shynyqtyrý-saýyqtyrý kesheni. Onyń qurylysy 2022 jyldyń jeltoqsanynda aıaqtalýy kerek bolǵan! Áli qabyldanbaǵan ǵımarattyń kúıi kete bastaǵan. Bul qalaı sonda?, - dep jazdy bir jyl buryn qoǵam belsendisi Dıdar Smaǵulov áleýmettik jelidegi paraqshasynda.
Merdigerdiń shotyna qurylysqa bólingen qarajattyń 89 paıyzy aýdarylyp qoıypty. Biraq ákimdikke oǵan óz mindetterin oryndatý úshin sotqa shaǵymdanýǵa týra keldi.
Sot sheshimimen kompanııaǵa osy jyldyń sońyna deıin ýaqyt berildi. Alaıda oǵan da úlgermegendikten qańtarǵa deıin jańa merzim bekitildi.
Al Marqakól halqyna dene shynyqtyrý-saýyqtyrý keshenin budan uzaǵyraq kútýge týra keledi. Qurylysy aıaqtalmaǵan ǵımarat qaraýsyz qalyp, eki jyl aspan astynda shatyrsyz turǵan. ShQO qurylys basqarmasynyń málimetinshe, qurylys jumystary kelesi jyldyń 3 toqsanynan keıin aıaqtalýy tıis. Dál osy ýaqytta Úlken Naryn aýylyndaǵy keshen de salynyp bitýi kerek. Bul jaqtaǵy jaǵdaı qıyndaý. Sebebi 2021 jyldan beri merdiger basseınniń irgetasy men temir qańqasyn ǵana turǵyzyp úlgergen. Sol úshin ákimdik ony sotqa berdi.
Tavrııa men Bozanbaıdaǵy sport keshenderine bir qarasańyz basqalarmen salystyrǵanda kóz qýanady. Dese de ishine kirgende talaı kemshilik baıqaldy.
- Osyndaı olqylyqtary bar nysandy qabyldap, paıdalanýǵa berý múmkin emes. Óıtkeni bul adamdardyń qaýipsizdigine tikeleı qaýip tóndiredi. Arnaıylap teksermeı, kózben sholyp shyqqannyń ózinde 18 buzýshylyq baıqaldy, - dedi oblys ákimi Ermek Kósherbaev.
Bıylǵy sáýir aıynda sot merdigerge 2 mln teńgeden astam aıyppul salyp, lıtsenzııasynan aıyrǵan. Qazir Tavrııa men Bozanbaıdaǵy keshenderdiń qurylysy oblystyq qurylys basqarmasynyń baqylaýymen aıaqtalyp jatyr.
- Merdigermen kelisimshartty buzbaýymyzǵa ne sebep boldy? Osyny túsindire keteıin. Bizdiń mindetimiz - bıýdjetten bir tıyn da artyq shyǵarmaı, barlyq jumysty aıaqtaý. Kelisimshartty buzsaq qurylys materıaldary baǵasynyń qymbattaǵanyna baılanysty jobaǵa ózgeris engizip, somany kóbeıtýge týra keledi. Qaıtadan jańa tender jarııalaımyz. Onyń bári ýaqyt alady. Dese de biz merdigerdi, onyń jetkizýshilerin túgeldeı sotqa berdik. Ne sebepti osylaı bolǵanyn anyqtamaqpyz, - deıdi ShQO qurylys basqarmasynyń basshysy Dıdar Keńesbaev.
Barlyq 5 nysannyń qurylysyn bir merdiger - «QazConstructions» JShS júrgizgen. Sondaı-aq kompanııanyń sýmen jabdyqtaýǵa qatysty da jobalary bar. Máselen, Katonqaraǵaı aýdany Topqaıyń aýylynda turǵyndar ortalyqtandyrylǵan sý júıesine byltyr jazda qosylýy tıis edi. Biraq halyq áli kúnge deıin kenezesi kepkende taý ózenine baryp sý alýǵa májbúr. Aýylǵa 14 shaqyrym jeli tartylyp, qudyqtar ornatylyp, sorǵy stantsııasy salyndy. Dese de áli qajetti jabdyqty ornatyp, iske qosý jumystaryn júrgizý kerek.
- 2023 jyly jobany aıaqtaý merzimi 2024 jyldyń 30 qarashasyna deıin uzartyldy. Alaıda jetkizýshiniń saldarynan jumys bul ýaqytta taǵy oryndalmady. Endi kóktemdi kútý kerek. Óıtkeni qysta sý jiberse qubyrlar qatyp, synyp qalýy yqtımal, - deıdi ShQO energetıka jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq basqarmasy basshysynyń orynbasary Raýan Turysbek.
Endi sý qubyryn paıdalanýǵa berýdiń jańa merzimi 2025 jyldyń sáýir aıyna qoıylǵan.
Kompanııanyń "saqaldy qurylysy" Abaı oblysynda da bar. Biraq ol kezde óńir Shyǵys Qazaqstan quramynda bolǵan. Shalǵaıdaǵy Úrjar aýdanynda 2020-2021 jyldary «QazConstructions» JShS jeńip alǵan 5 tenderdiń bireýi boıynsha ǵana jumys aıaqtalýǵa taıaý. Atap aıtqanda, Joǵarǵy Eginsý aýylyna sý tartý jumystary 95 paıyzǵa oryndaldy. Dese de halyqqa áli sý tartylmady.
Barqytbel aýylynda sý máselesi óte ózekti. Aýdan ákimdigi merdigerdi sotqa berip, isti jeńip shyqty. Sot oryndaýshylary bıýdjettiń qarjysyn qaıtarýdy qolǵa aldy.
- Biz úshin jalǵyz sý kózi - ózen. Basqa sý alatyn jer joq. Shóldegende jáne basqa da turmystyq qajettilikterge sý qajet bolǵanda arly-berli sabylyp júremiz, - deıdi turǵyndar.
Sondyqtan jergilikti bılik jobadan qalǵan 125 mln teńgege jýyq qarjyny jelilerdi salýǵa jumsaýdy uıǵardy.
- Sot sheshiminiń oryndalýyn kútip otyratyn ýaqyt joq. Sol úshin joba talaptaryn barynsha jeńildettik. Biz basqa merdigerdi de taptyq. Qazir ol tıisti materıaldardy alyp jatyr, - deıdi Úrjar aýdandyq qurylys bóliminiń basshysy Samat Maýsymbaev.
Al aýdan ortalyǵy - Úrjar aýylynda sý qubyryn qaıta jańǵyrtý jobasyn qaıta jasaýǵa týra keledi.
- Kanal joq, gıdrotehnıkalyq qurylystar salynbaǵan, beton jumystary aıaqtalmaǵan. Merdiger bolsa 235 mln teńge kóleminde 30 paıyzdyq avans alyp alǵan. Sonda nátıje qaıda?!, - deıdi qoǵam belsendisi Ádil Pshenov.
Jalpy sot sheshimimen merdiger Úrjar aýdanyndaǵy nysandar boıynsha aıaqtalmaǵan jumys úshin 860 mln teńge qaıtarýǵa mindetteldi.
Másele tek bul oblystarda emes. Atalmysh kompanııa Jambyl oblysynda quny 18,7 mlrd teńgeni quraǵan «Shý-Qaınar» jolyn salmasa, Qostanaıdaǵy Máskeý aýyldyq okrýginde sý qubyryn tartpaǵan. Sonyń saldarynan 500 otbasy sýsyz qaldy.
Kompanııa kimge tıesili ?
«QazConstructions» kompanııasy 2001 jyldyń naýryz aıynda «Naryn» ataýymen Katonqaraǵaı aýdany ákimdiginiń memlekettik kommýnaldyq kásiporny retinde qurylǵan. Ashyq aqparat kózderine súıensek, kompanııany Nyǵmet Shaýhın basqarǵan.
2013 jyldyń aqpan aıynda quryltaıshy aýysty. Kompanııa Katonqaraǵaı aýdanynyń qarjy bóliminiń basqarýyna berildi. Osy kezeńde kórsetetin qyzmet túri ózgertilip, «Naryn-Servıs» JShS dep jańasha ataldy.
2017 jyly kompanııa tolyqtaı onyń burynǵy basshysy Nyǵmet Shaýhınniń menshigine ótti. Al 2020 jyldyń aqpanynan qazirgi ýaqytqa deıin «QazConstructions» degen jańa ataý alǵan JShS-nyń jalǵyz ıesi jáne basqarýshysy Medet Qabden Qanybekuly boldy.
Zańǵa ózgeris engizildi
Buryn bir kompanııa qansha tender alsa da zańǵa sáıkes oǵan eshkim shekteý qoıa almaıtyn. Alaıda 2023 jyldyń naýryz aıynan bastap memlekettik satyp alý erejelerine ózgerister engizildi.
- Endi konkýrsqa qatysýshylardyń upaı sany birdeı bolǵan kezde áleýetti jetkizýshilermen jasalǵan kelisim-sharttardyń sany da mańyzǵa alynady. Árbir osyndaı kelisim úshin veb-portal jalpy shartty jeńildik krıterııleriniń 0,1%-yn alyp tastaıdy. Qarapaıym sózben aıtqanda, eki kompanııa barlyq turǵydan teń bolǵan turǵan jaǵdaıda, kimniń júktemesi az sol jeńedi, - deıdi ShQO qurylys basqarmasynyń basshysy Dıdar Keńesbaev.
Budan bólek, kelesi jyldan bastap memlekettik satyp alý portalynda adamı faktorlardy joıatyn jańashyldyqtar engiziledi. ıAǵnı, bireýdiń múddesin qorǵaý, komıssııalyq daýysqa salý, batyrmany baıqaýsyzda basyp alý syndy máseleleler týyndamaıdy.
Eske salsaq, osyǵan deıin 8 jyl buryn bastalǵan ShQO-daǵy Osınov asýyndaǵy jol qurylysy áli aıaqtalmaǵany habarlanǵan.