ShQO-da ótken Naýryz merekesinde balalarǵa tosynsyı jasaldy
Qydyr daryǵan kesh
Bul ózi balalarǵa Qydyr daryǵan kún boldy. «Karolına» meıramhanasyna eki-úshten bala jetektegen ulttyq kıimdegi jas otbasylar aǵylyp jatty. Maqsattary - Ulystyń uly kúninde Qydyr atanyń qolymen balalarǵa syı jasaý. Sol arqyly Naýryz merekesin jetkinshekterdiń eń súıikti, saǵyna kútetin meıramyna aınaldyrý, jańa jyldy Aıaz ata ertip keledi degen túsinikten aryltyp, tól merekemizdi tórge ozdyrý.
Toıǵa kóbine ata-ájesimen baryp, meıramhana dastarhanynan tıip-qashyp dám tatyp úırengen bóbekter mundaı qurmetti kútpese kerek. Ózderine bólek jaıylǵan mol dastarhannan tosyrqap, áke-sheshesine qaraılańqyrap júrdi alǵashynda. Bul keshtiń basty meımany ózderi ekenin kóp ótpeı perishte kóńilder túsine qoıdy biraq. Dál búgin olarǵa bári jarasymdy edi. Dańǵaza mýzyka men asabanyń sańqyldaǵan úninen zárezap bolǵan meıramhana qabyrǵalary da balanyń shat kúlkisi men rııasyz shattyǵynan sergip jatqandaı sezildi.
Sharanyń basty syıy Qydyr ata boldy. Jyl saıyn alańdaǵy kontsertte alystan ǵana kórip, batasyna qol jaıýmen shektelip júrgen eresekteý balalar esik aldynda Qydyr ata kelip tur degen sózge alǵashynda senińkiremedi bilem. Al jasy kishi bóbekter bar daýsymen aıǵaılap, «Qydyr ataǵa» basqan bul kezde. Asa taıaǵy qolynda, aq dorbasy arqasynda, basyna sálde oraǵan eńseli qart zor daýsymen dúnıeni silkindirip ortaǵa ozdy. Qydyrdyń beınesi shynaıy shyqqany sonshalyq, eresekteý er balalar «assalaýlap» qoldaryn ala júgirdi. Ondaı balalarǵa Qydyr qart ta razy bolyp, Aıaz atanyń aýzynan shyǵa bermeıtin «aınalaıyn» degen sózdi qaıtalaýmen boldy.
Áke tálimi jáne «Áke úkimi»
Balanyń kóńilin qabaǵynan uǵatyn Qydyr qart tańdaıy tesilgenshe taqpaqtap, bóbekterdiń taǵatyn taýyspaı-aq birden iske kiristi. Sharty bireý. Óner kórset te, syılyq al. Bala talabynan buryn ata-ananyń tálimi synǵa túser shaq bul. Balabaqsha repertýary túgesilgen shaqta eresekteri eren qylyq kórsetti. Biri Abaıdyń «Zamanaqyr jastaryn» tolǵasa, endi biri Muhtar Shahanovtyń «Áke úkimin» bastan-aıaq tókti. Mahambettiń basyn jutqan tońmoıyn balasyn oqqa baılaǵan áke úkimi qatal ári ádil edi. Bar-joǵy úshinshi synypta oqıtyn balanyń Naýryzǵa osynsha daıyndalǵanyn kórip, Qydyr atasy da qatty rıza boldy. Sóıtsek, bala Muhtardyń ákesi ádebıet pániniń ustazy, aqyn Murathan Meseıhanuly eken. Áke kórgen ul óleńnen oq jonyp júr. Ónerden qarajaıaý degender jańyltpash pen maqal-mátel aıtyp, jumbaq sheship jarysty.
Boıy arba dońǵalaǵynan aspaıtyn qalyń balanyń eki topqa bólinip arqan tartysýy da qyzyqqa toly ótti. Namysqa shapqan bóbekter «jyǵylǵan kúreske toımaıdynyń» kebine túsip, qaıta-qaıta aıqasqa túsip jatty. Júlde alǵan saıyn jigerlenip, ekilenedi bir-bir úıdiń erkeleri. Syılyqsyz qalǵan bala bolmady qysqasy. Ańyzdar áleminen qol bulǵap qana júretin Qydyrdan syılyq alý qanshama qýanysh syılaǵany bóbekterdiń júzinde jazýly turdy. Sońynda bári jıylyp, osy sátti máńgilikke mórlegen. Qalyń bóbektiń ortasyndaǵy Qydyr atadan kóz jazyp qalǵan bir balanyń «Qydyr ata nege bizben sýretke túspeıdi» dep izdeýi keshtiń túıinindeı boldy.
Ústel ústindegi ýáde
Osyndaı oıly dúnıeniń basynda jas kásipker Ernar Amanuly tur. Qydyr ataǵa demeýshilik jasap, dorbasyn syılyqqa toltyryp bergen osy azamat. Al ıdeıa avtory - áriptesimiz Murathan Kenjehanuly.
- Qańtardyń alǵashqy kúnderi bolatyn. Merekelik demalystardyń birinde basymyz túıisip, áńgime arasynda naýryzdy zamanǵa saı toılaý jaıyn talqyladyq. Sol kezde Murathan Kenjehanulynyń aıtqan usynysy edi. Bıyl alǵash ret ótip otyrǵandyqtan, túrli kedergiler boldy. Eshbir dúkende qystaǵydaı jańajyldyq daıyn dorbalar joq eken. Ulttyq naqyshtaǵy oıynshyq tabý da ońaı emes. Bar bolǵanymen ony kez kelgenniń qaltasy kótere bermeıdi. Osy jaǵyn eskerý kerek sııaqty bárimizge. Balalardyń da, ata-analardyń da qýanyp júrgenin kórip tursyz. Bul isti dástúrge aınaldyramyz, - deıdi kásipker.
Osy istiń basy-qasynda júrgen áriptesimiz de bul oıdy quptap otyr.
- Keler jyly budan da kóp otbasyn qamtysaq degen oıymyz bar. Osy jıynda aqyldastar alqasy quryldy. Naýryz merekesiniń aldyndaǵy jeksenbi saıyn osylaı bas qosatyn bolamyz. Keshte tek balalar ǵana óner kórsetetin bolady. Syılyqtardy ár balanyń áýestigine qaraı túrlendirmekpiz, - deıdi Murathan Kenjehanuly.
Úsh aı buryn ústel basynda aıtylǵan áńgime osylaısha ıgi bastamaǵa ulasqan. Dál osyndaı usynysty kúni keshe ǵana Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly da kógildir ekran arqyly búkil qazaq eline aıtypty. Shyǵystyń bastamashyl jigitteri ol kezde meıram qamymen shapqylap júrgen bolatyn.
Kóshpeli babamyzdan kónermeı jetken Naýryz merekesi ómirsheń ekenine taǵy bir kóz jetkizdiq. Mádenıettanýshylar saq babamyzdyń kún men tún teńelgen ýaqta aq túıeniń qarnyn jaryp, qurban shalǵanyn aıtyp júr. Ol rásimniń qazir ózi derbes dinı meıramǵa aınalǵanyn da kórip júrmiz. Demek, Naýryz ýaqytpen birge túrlenip damı bermek. Jaryqtyń túnekti, jylymyqtyń yzǵardy, kóktemniń qysty jeńetini sııaqty Naýryz da óziniń tıesili ornyn ıemdenedi áli.