ShQO-da altynmen aptalǵan buǵynyń bastary tabyldy

ÓSKEMEN. QazAqparat - Shyǵys Qazaqstannyń Tarbaǵataı aýdanyndaǵy Eleke sazy jaılaýynda keń aýqymdy arheologııalyq qazbalar júrip jatyr. Byltyr «Altyn adam» tabylǵan aýmaqtan bıyl altynmen aptalǵan buǵynyń bastary shyqty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

Bıyl Eleke sazynda aınalasy 25 shaqyrymǵa jaıylǵan qorymdar kesheni zerttelip jatyr. Jańa tabylǵan jádigerlerdi oblys ákimi Danıal Ahmetov kórip qaıtty. Belgili arheologtar Zeınolla Samashev pen Ábdesh Tóleýbaev bastaǵan jeti top jáne Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik akademııasynyń ekspedıtsııasy syrtynan syntastarmen qorshalǵan qorymdar keshenine «Patsha qorǵany» dep at qoıypty. «Patsha qorǵanynan» tabylǵan jádigerlerdiń arasynda múıizi altyn symnan órilgen buǵy basynyń usaq pishinderi bul ólke úshin tyń týyndy bolyp otyr.

«Eleke sazy eskertkishinen ótken jyly «Altyn adam» tabylsa, bıyl da óte qyzyqty zattar taýyp jatyrmyz. Olar bizdiń zamanymyzǵa deıingi VІІІ ǵasyrdaǵy ata-babalarymyzdyń mádenıetin, turmys-tynysyn kórsetedi. Bular tek alǵashqy tabylǵan muralar, qalǵandary osy aıdyń sońynda, tamyzdyń basyna qaraı bolyp qalady», - deıdi Zeınolla Samashev.

Ábdesh Tóleýbaevtiń aıtýynsha, eki aptadan keıin «Sardar-1» úlken jerleý kamerasy ashylady. Zertteý júrgizilip jatqan bul qorymda birqatar kóne medıtsınalyq quraldar, sonymen qatar, erte saq kezeńine jatatyn tas pyshaqtar bar.

Oblys ákimi atalmysh jádigerler aldaǵy ýaqytta Eýropa tórinde uıymdastyrylatyn kórmelerge qoıylatynyn aıtady.

«Bul - Qazaqstan tarıhyna jańa kózqaras. Halqymyzdyń tarıhyn qaıta jazdyratyn tyń muralar. Bizdiń tek kóshpeli el bolmaǵanymyzdy aıqyndaıdy. Ata-babamyzdyń bizdiń zamanymyzǵa deıingi VІІІ ǵasyrda joǵary deńgeıdegi órkenıetti qalyptastyrǵanyn dáleldeıdi. Tereń bilim men tehnologııa tilin bilgenin kórsetedi. Ony biz búkil álemge kórsetýimiz kerek. Keler jyly «Uly dala altyndary» kórmesin Stambýlda, al 2020 jyly Anglııanyń mýzeıleriniń birinde uıymdastyrýdy josparlap otyrmyz», -Danıal Ahmetov.

«Patsha qorǵanynyń» janynan qazylǵan usaq qorymdardyń ishinde ár sıpatta jerlengen adam súıekteri tabylǵan. Ásirese, basyna tas jastyq qoıyp, birge jerlengen ana men balanyń súıegi de zertteýshilerdiń nazaryna iligip otyr.

«Taǵy bir molada jasóspirim balany besik sulbasynda jasalǵan tasqa salyp jerlegen. Bul shamamen qola kezeńiniń mádenıetine jatady. Onyń qasynda qoıdyń eti salynǵan keramıkalyq qumyra bar. Qumyranyń ózi erte saq dáýirine keledi. Al úshinshi eskertkish shamamen úısin, qulajorǵa mádenıetine jaqyn. Er azamattyń súıeginiń qasynda pyshaq, qumyra, sondaı-aq, quıryq maı qoıylǵan. Oǵan dálel quıymshaqtan qalǵan qaldyq», - deıdi arheolog Zeınolla Samashev.

«Eleke sazy alqabynda bizdiń zamanymyzǵa deıingi VІІІ ǵasyrdan bizdiń zamanymyzdyń VІІІ ǵasyryna deıingi aralyqty qamtyǵan úzilmegen baılanys jatyr. Sózsiz, jumysty bitirgennen keıin bul alqap halqymyzdyń maqtanyshy bolady. Sondaı-aq, munda Azııadaǵy jalǵyz «Qaǵan» keshenin zerttep jatyrmyz. Biz Monǵolııada tabylǵan Bilge qaǵan, Kúltegin keshenderin bilemiz. Eleke sazynda tabylǵan biregeı keshen sonyń syzbasyn qaıtalaıdy. Jaqyn arada bizdiń eki myqty ǵalymymyz álemge jańa Qazaqstandy pash etedi degen senimdemin», - deıdi Danıal Ahmetov.