ShQO-da álemde sırek kezdesetin eki túrli japyraqty aǵash ósip tur

ÓSKEMEN. QazAqparat – Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy Kúrshim men Zaısan aýdandarynyń arasyndaǵy jol jıeginde álemniń tek birneshe elinde kezdesetin torańǵy aǵashy ósip tur. QazAqparat tilshisi belgili tarıhshy, ǵalym Borıs Şerbakovpen birge sol jerge baryp qaıtty.

Bıyl shilde aıynda 84-ke keletin Borıs Şerbakov áli tyń. Qımyly shıraq, sanasy sergek. Ony taýǵa júgirip shyǵyp, tasty sekirip ótkende kórdik.

Bul bálkim onyń ómir boıy qozǵalysta, tabıǵat qushaǵynda júrgeninen bolar? Sebebi tarıhshy osy ýaqytqa deıin Qazaqstanǵa, Orta Azııa elderine, Úndistanǵa, Vetnamǵa jáne basqa da memleketterge 300-den astam ekspedıtsııa jasaǵan.

Al sanasy sergek degenim – ár jerdiń tarıhyn keshe ǵana-aq mekteptegi kontsertke óleń jattaǵan ozat oqýshydaı múdirmeı aıtyp tur.

«Borıs Şerbakov mádenıet qyzmetkerlerine tarıhı jerlerdi aralatady» degendi estip qalyp, «Biz de birge júrsek» dep qolqa salǵanbyz. Kelise ketti.

Sóıtip, sol saparǵa mádenıet salasynda eńbek etip júrgen 30-ǵa jýyq adam arasynda jalǵyz tilshi bolyp biz erip bardyq.

Bul sapardyń negizgi maqsaty – qyzyl taýly, quddy bir Marstyń Jer planetasyndaǵy bir bólshegine uqsaıtyn ataqty Qıyn Kerishti kórý (Bul taý týraly saıtymyzǵa aldaǵy ýaqytta keńirek jazamyz). Óskemennen bozara atqan tańmen attandyq.

Kúrshim men Zaısan aýdandarynyń arasyndaǵy jolda kele jatqanda Borıs atamyz avtobýs júrgizýshisine toqta dep ıshara bildirdi. Onyń aıtqany zań.

Tejeýish basyla sala Borıs Şerbakov syrtqa oqtaı ushyp shyqty. Jol jıegi eńis eken. Júgirip túsip ketti.

Sút pisirim ýaqytta qaıtyp kelip «Ótip ketippiz. Sál artqa júrý kerek» dep avtobýsqa mindi. Júrgizýshi aıtqanyn buljytpaı oryndady.

Qaıtadan qustaı ushyp baryp kelgen tarıhshy «Keldik. Osy jer. Túsińizder» dedi. Bárimiz topyrlap syrtqa shyqtyq. Taıaq tastam jer emes, birneshe mınýt jaıaý júrdik.

Şerbakovtyń sońynan bári birdeı qalyspaı júre almady. Zeınetke de shyqpaǵan keıbireýler sharshap entigip qalyp jatty.

Al seksenniń seńgirinen asqan ǵalym aldyda alshań basyp keledi.

Kenet aldymyzdan buryn-sońdy kórmegen erekshe aǵash shyqty. «Bul aǵash torańǵy dep atalady. Álemniń tek birneshe elinde kezdesedi. Ystyqqa da sýyqqa dál osy torańǵydaı tózetin jer betinde aǵash joq», - dedi Borıs Şerbakov.

Torańǵynyń taǵy bir ereksheligi – bir aǵash butaqtarynda eki túrli japyraq ósip tur. Bir jaǵyndaǵy kishileý bolsa, basqa tusyndaǵysy odan irirek.

Aǵash ósip turǵan jerdiń túsi – qoıý qońyr.

«Bul aǵash Qazaqstan boıynsha tek shyǵysta ǵana bar ma?» dep suradyq tarıhshydan.

«Joq, ońtústik jaqta da ósedi. Biraq bizdiń oblysta tek osy jerde ǵana. Kóne zamanda bul aǵash qasıetti dep sanalǵan. Ony kesýge de tyıym salǵan», - dedi ol.

Aǵashty ár qyrynan tamashalap, fotoǵa túsirip alǵan soń avtobýsqa qaraı baǵyt aldyq. Alda bizdi Qıyn Kerish kútip tur.