Sheraǵany kórshi eldiń arnaıy qyzmeti «Qazaqstandaǵy №1 ultshyl» dep eseptedi - Mahat Sadyq

<p>Búgin jazýshy, til kúreskeri Sherhan Murtazanyń týǵan kúni. El jadynda jazýshynyń shyǵarmalarymen birge, Parlament minberinen aıtqan ótkir syndary, til úshin tartysqa túsken batyl áreketteri qaldy. &laquo;Sherhan Murtaza depýtat bolyp turǵan kezde Kodekse jerdi satýǵa ruqsat beretin baptyń enip ketýine atsalysqan&raquo; deıtin áńgime de arakidik aıtylyp qalady. <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">QazAqparat</a> tilshisi sol kezde Parlamentten habar taratqan tájirıbeli jýrnalıst Mahat Sadyqtan mıkrofon men minberden tys kezde Sherhan Murtazanyń qandaı depýtat bolǵanyn surap kórdi.</p>

«Biz kórgen, bilgen, tanyǵan, oqyǵan Sherhan Murtaza qazaq ádebıetiniń klassık jazýshysy ǵana emes, ózi súrgen qoǵamdaǵy qaıratker boldy. Bárin jete túsinip, jete sezinetin. Sheraǵanyń «Qazaq ádebıeti», «Egemen Qazaqstan» gazetteri men «Qazaqstan teleradıo korporatsııasyn» basqarǵan kezinde jazǵan maqalalaryn nemes jýrnalısterge jazǵyzǵan, aıtqyzǵan materıaldaryn qarasańyz, sol zamanda qoǵamǵa óte qajetti dúnıe bolatyn. Sondyqtan, Sheraǵany búkil qazaq halqy súıip oqydy. Bul turǵydan Sheraǵańnyń saıası, qoǵamdyq jumysyn jeke zerttep, arnaıy kitap jazý kerek. Ol qoǵamnyń tamyrshysy sekildi bolatyn. Ár nárseni dál sezinetin, dál tabatyn. Al endi onyń keıbir málimdemelerin qazir qaıtadan jarııalasa, búgingi qoǵam durys qabyldamas edi. Biraq, sol kezde ol sózder halyqtyń júreginen oryn tapty», - deıdi Mahat Sadyq.

Onyń sózinshe, memlekettik til bilmeıtin keıbir sheneýnikter «Sherhan Murtaza memlekettik qyzmetkerlerge qazaq tilin bilýdi mindetteıtin zańdy qabyldatpaı qoımaıdy» dep sengen kórinedi.

«Til máselesinde Sheraǵań zor eńbek sińirdi. «Jylanda ǵana eki til bar» dep Parlament tórinen aıtqan sózi orys tiline de aýdarylyp, qazaq tilin bilmeıtin memlekettik qyzmetshilerdiń birazy arnaıy kýrstarǵa baryp, qazaqsha úırene bastaǵanyn kórdik. Óıtkeni, Sheraǵa «Parlamentte memlekettik qyzmetshilerdiń memlekettik tildi bilýin mindetetteıtin zańdy qabyldatady» degen úreı boldy jáne oǵan ózderi 100 paıyz sendi. Biraq, Sheraǵa 2004 jyldan keıin depýtat bolmaı qaldy da, jabýly qazan jabýly kúıinde qala berdi», - dep eske alady jýrnalıst.

Sh. Murtazanyń til máselesi jónindegi áreketterin irgedegi memleketter de jiti qadaǵalap otyrǵanǵa uqsaıdy.

«Reseı teleradıo korporatsııasy basqarma tóraǵasynyń orynbasarymen dos boldyq. Qazir onyń aty-jónin aıtpaı-aq qoıaıyn, sol: «Bizdegi FSB (Federaldyq qaýipsizdik qyzmeti – red.) 2000 jyldary «Qazaqstandaǵy №1 ultshyl» dep Sherhan Murtazany ataıdy», - degen bolatyn. Óıtkeni, Sheraǵanyń sózderi Qazaqstan aýmaǵynan syrtqa jetip jatatyn. Sol kezde jas memleketimizdiń betalysyn ańdyp otyrǵan ózge elder depýtat Sherhan Murtaza ne aıtyp jatqanyn baǵyp otyrdy. Qazir sol memleketterdiń arhıvinde ol materıaldar jatqan shyǵar. Sheraǵanyń sózderi áli kúnge deıin elge jiger berip keledi. Áleýmettik jeliden ózimiz kýá bolǵan sátterdiń qıyndylaryn kórgen saıyn osyndaı oıǵa kelem», - deıdi Mahat Sadyq.

Foto: M. Sadyqtyń jeke muraǵatynan

Onyń paıymynsha, sol tustaǵy jer daýynda Sherhan Murtaza sııaqty talaı esimi elge aıaýly azamat joǵary shendi adamdardyń arasyndaǵy ambıtsııalyq talastyń qurbanyna aınalǵan.

«Biraz ýaqyt ótken soń qarap otyrsaq, bul jeke adamdardyń ambıtsııasy bolǵan sekildi. Parlament spıkeri men Premer-Mınıstrdiń arasyndaǵy teketiresten týyndaǵan sııaqty. Sol tartysta Sheraǵa Premer-Mınıstrdi qoldady. Óıtkeni, bul másele qazirge deıin sheshilgen joq qoı. Bul másele Parlament qana sheshetin másele emes edi. Qazir, mysaly, Memleket basshysy jer, til din máselesin Ulttyq quryltaıda halyqpen aqyldasyp otyryp sheshetin júıe quryp otyr. Al sol kezdegi sát, 2003 jylǵy Premer-Mınıstr men Parlament spıkeriniń arasyndaǵy teketirestiń saldary biraz adamǵa salqynyn tıgizdi. Aıtpaqshy, Senat ta Úkimettiń pozıtsııasyn qoldaǵan. Májilis qana qarsy boldy ǵoı», - deıdi ol.

Mahat Sadyq osyndaı alyp tulǵaly Sherhan Murtazanyń jeke ómirindegi ókinishine de kýá bolǵanyn aıtady.

«Bir oqıǵa esimde qalypty. Májiliste komıtet tóraǵasy Dáýlet Turlyhanovtan sport zańnamasy týraly suhbat alyp otyrǵanmyn. Sheraǵam kirip keldi de: «Er Dáýlet, rahmet saǵan», - dedi. D. Turlyhanov Sheraǵanyń tolyq shyǵarmalar jınaǵyn shyǵaryp, qalamaqy tólep bergen eken. «Mynaý meniń erkin sóılep júrgenim, qoryqpaı sóılep júrgenim óziń sekildi batyr jigitterdiń arqasy. Meniń batyl sóılep júrgenim, sen sekildi jigitter arqamnan súıep tur. Qolyńdy jaı, batamdy bereıin. Biz de ketermiz bul dúnıeden. Kelesi urpaqty senderge tapsyramyz. Sender bizdiń ornymyzǵa kelesińder. Aldaryńda bizdikinen de qıyn máseleler týyndaıdy. Til daýy onyń ber jaǵy ǵana. Qazaqty qurtý úshin talaı quıtyrqylyqtar jasaıdy. Soǵan daıyn bolyńdar. Bul jolda men otbasymdy qurbandyqqa shaldym. Esh nárseni oılamaı, ult úshin kúrestim» dep kúıinip sóıledi. Muny da qazirgi býyn bile júrýi kerek dep oılaımyn», - dep eske aldy jýrnalıst.