«Shekara shebin nyǵaıtý kerek» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý

ASTANA. 30 qarasha. QazAqparat - Qazaq aqparat agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 30 qarasha, juma kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

***

«Egemen Qazaqstan» gazetiniń jazýynsha, keshe Nazarbaev Ýnıversıtetinde Prezıdenttiń táýelsiz Qazaqstannyń qalyptasýy men damýyndaǵy rólin kórsetetin «Jańa álemdegi jańa Qazaqstan» taqyrybyna arnalǵan «Birinshi Nazarbaev oqýlary» halyqaralyq forýmy bastaldy. Oǵan Avstralııa, Ázerbaıjan, Ulybrıtanııa, Germanııa, Vengrııa, Italııa, Ispanııa, Qyrǵyzstan, Reseı, Rýmynııa, Sıngapýr, AQSh pen Frantsııa, taǵy da basqa 51 eldiń belgili ǵalymdary men memleket jáne qoǵam qaıratkerleri qatysýda. «Birinshi Nazarbaev oqýlary: «Jańa álemdegi jańa Qazaqstan» degen taqyryppen berilgen maqala: «Tuńǵysh Prezıdent kúni qarsańynda ótip otyrǵan forým aıasyndaǵy pikir almasý alańynda dúnıe júzi jurtshylyǵyn alań­da­typ otyrǵan basty máseleler, ózara yntymaqtastyq pen beıbitshilik, ortaq qundylyqtar týraly oılar ortaǵa salynyp, Qazaqstannyń qazirgi syrtqy bastamalaryna qosa, zamanaýı memlekettiń qurylysy, ja­ńa ekonomıkalyq modelder, respýblıkanyń ın­no­vatsııalyq damýy sııaqty birqatar taqyryptar tal­qy­lanýda», - delingen.

 

 «Fitch Ratings Halyqaralyq reıtıng agenttiginiń bizdiń elimizdiń egemen nesıelik reıtıngin kóterýi Qazaqstannyń nesıe qabilettilik deńgeıiniń ósýine berilgen oń baǵa bolyp tabylady», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanyndaǵy «El reıtıngi kóterildi» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, osylaısha, Qazaqstannyń emıtent defoltynyń uzaq merzimdi reıtıngi (EDR) sheteldik valıýtada «VVV»-dan «VVV+»-ke deıin, al emıtent de­fol­ty­nyń uzaq merzimdi reıtıngi ulttyq valıýtada «VVV+»-ten «A-»-ke deıin joǵarylatyldy. Sondaı-aq agenttik «eldik reıtıng tóbesin» «VVV+»-ten «A-»-ke deıin jáne Qazaqstannyń EDR-yn sheteldik valıýtada «F3»-ten «F2»-ge deıin joǵarylatty. Fitch ádistemesine sáıkes, bul eldiń qarjylyq mindettemelerdi ýaqtyly oryndaý tur­­ǵysyndaǵy senimdiligi ósti, al memleket eko­nomıkasy qysqa merzimdi perspektıvada bolýy múmkin teris ózgeristerden onsha zardap shekpeıtin boldy degendi bildiredi. Osy kórsetkish boıynsha respýblıka óziniń Keden odaǵy boıynsha jetekshi saýda áriptesi - Reseı Federatsııasyn basyp ozdy.

***

Shyǵys Qazaqstan oblysy aktıviniń keńeıtilgen otyrysynda Qytaımen shektesip jatqan eldi mekenderdiń ınfraqurylymyn damytý, sol arqyly eldi qonystandyrý úshin bıýdjet esebinen 30 mlrd teńge jumsalatyndyǵy aıtylypty. Bul jaıynda «Aıqyn» gazetiniń juma kúngi sanyndaǵy «Shekara shebin nyǵaıtý kerek» degen taqyryptaǵy maqalada baıandalǵan. Basylymnyń alǵa tartqan derekterine qaraǵanda, burynǵy Marqakól aýda­nynda halyq sany Kúrshimge qosylmaı turǵanynda 23 myńnyń ústinde bolǵan. Qazir sonyń 10 myńy ǵana týǵan jerde tú­tin tútetip otyr. Almatyǵa qonys aýdar­ǵan 1 myń otbasynyń árqaısysynda ortasha eseppen 5 adamnan bar desek, onda alyp shaharda 5 myńǵa jýyq mar­qa­kóldik aǵaıyn turyp jatyr. Tarbaǵataı aýdany Aqsýatqa qosyldy da ataýy qalǵanmen, basqarýshy organdar Aqsýatqa ornalastyryldy. 2009 jylǵy halyq sanaǵy boıynsha aýdanda 47 100 adam bolsa, 2012 jylǵy 1 qańtardan bastap 44 745-ke jýyq turǵyn ómir súrip jatyr. Demek, aınaldyrǵan 3 jyldyń ishinde 2 myńnan artyq adam basqa jaqqa qonys aýdarǵan. Shekaralyq aýdandar taraǵan kezde Tarbaǵataı aýdanynyń bir ózinen 28 myń adam atamekenin tastap ketken. «Shekara máselesindegi Shyǵystan qoz­ǵalǵan seńniń ekpini Parlamentke de se­zildi. Memlekettik shekara týraly Táýel­­sizdiktiń alǵashqy jyldarynda qa­byl­­danǵan zańdaǵy normalardy maman­dar búgingi zamannyń aǵymyna jaramaıdy dep otyr. Bul turǵydan kelgende shekaraǵa qoıylatyn búgingi talap ta, búgingi qa­ter­diń de jóni múldem bólek ekeni aıtpasa da túsinikti», - dep jazady maqala avtory.

 

Osy basylymnyń sport aıdarynda «Qara marjan qatyrdy» degen taqyryppen berilgen aqparatta Belarýs eliniń astanasy Mınsk qalasynda konkıden jasóspirimder arasyndaǵy álem kýbogynyń tusaýkeser kezeńinde jerlesterimizdiń eki  altyn medaldi qanjyǵaǵa baılaǵandyǵy jaıynda aıtylǵan. «Onyń ekeýi de Darsıl Es­samambonyń enshisinde. Qa­zaqstannyń týy astynda óner kórsetip júrgen 17 ja­sar qara marjan 500 jáne 1500 metrlik qashyqtyqta aldyna jan salǵan joq. Sheshýshi tusta ol reseılik Denıs Býtakov pen norve­gııalyq Sımen Nılsennen ozdy», - dep jazady basylym. Esterińizge sala keteıik, Darsıldiń ákesi Kongo eli­niń azamaty. Anasy Almajan qazaqtyń qyzy. Sport­shynyń ózi Almatyda týyp-ósip, osyndaǵy orta mektep­terdiń birinde oqıdy. Es­samambonyń qos alty­nynyń arqasynda Qazaqstan quramasy jalpy esepte úshinshi oryndy ıelendi. Biz­diń aldymyzda tek Gollandııa men Avstrııa konkıshileri.

***

«Mektepte bala oqytyp, bilim bergeni úshin jalaqy alatyn ustazdardyń bala oqytqannan bólek «baryp kel, shaýyp keldiń» kúıin keship jumys isteıtinin bárimiz de bilemiz. Kontsert bolsa adamnyń sanyn kóbeıtýge, senbilik bolsa qara jumysqa «jegiletin» ustazdardyń búgingi syıqy osyndaı. Alaıda kúni keshe Elbasymyz Nursultan Ábishuly Nazarbaev «Esep berýdiń ornyna ustazdarǵa bilim berýge, al dárigerlerge halyqty emdeýge múmkindik berý kerek», degendi aıtqan edi. Biraq bul joly ustazdarymyzdy sabaq bolmasa esep berip jatqan jerinen emes, eden jýyp júrgen jerlerinen kórdik!», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti búgingi sanyndaǵy «Ustaz mártebesin kóterý eden jýýdan bastalmaq pa?» degen taqyryptaǵy maqalasynda. Basylymnyń atap ótýinshe, Almaty qalasyndaǵy Alataý aýdanynda birneshe jańa mektep boı kóterip, jýyrda ashylady eken. Qurylys jumystary aıaqtalyp, qurylys materıaldarynan qalǵan qaldyqty sol aýdan mektepteriniń muǵalimderi sypyryp-syıdyryp, sýyq sýmen jýyp júr. 

                                                                                      * * *

«Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev BUU Bas hatshysynyń orynbasary Qasym-Jomart Toqaevty qabyldady», - dep jazady «Kazahstanskaıa pravda» gazeti. Basylymnyń atap ótýinshe, kezdesý barysynda halyq­ara­lyq kún tártibindegi ózekti máseleler, sondaı-aq Qa­zaq­stan men BUU-nyń ynty­maq­tas­ty­ǵyn odan ári tereńdetý keleshegi qaraldy. Memleket basshysy álem­de­gi shıelenisterdiń kelis­sóz­der jo­ly­men sheshilýi qa­jet­tigine toq­tala kele, bul rette BUU-nyń mańyzdy ról at­qarýy kerektigin atap ótti. Osy oraıda, Q.Toqaev BUU-nyń Qarýsyzdaný jónindegi kon­­­­ferentsııasynyń qazirgi qyz­­me­ti týraly aıtty jáne ıad­ro­lyq qarýǵa tyıym salý men ıad­ro­lyq arsenaldy qysqartý úde­risindegi Qazaqstannyń jetekshi rólin atap kórsetti. BUU Bas hatshysynyń oryn­­basary Nursultan Nazar­baevty Astanada EKSPO-2017 kór­me­sin ótkizý týraly Halyq­aralyq kór­meler bıýrosy mú­sheleriniń sheshimimen qut­tyq­tady.

***

«Qyryq attas». Dál osy taqyryppen «Ekspress K» gazetinde jaryq kórgen maqalada Batys Qazaqstan oblysynyń Terekti aýdanynda qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti qurmetine oraı Nursultan degen atty ıelengen 40-tan astam azamat turatyndyǵy jaıynda baıandalǵan. Eń kishkentaı terektilik Sabyrly Nursultan Dáýrenuly 2009 jyly jeltoqsanda dúnıege kelgen. Qazirgiýaqytta ata-anasymen Federovka aýdan ortalyǵynda turyp jatyr. Al Ahmetjanov Nursultan Ábishuly beste. Aıta keterligi ol sabaǵyn tek úzdik oqýdy armandaıdy. Qulnııazov Nursultan Nazarbaıuly bolsa taýıada ǵana týǵan aýly Terektige áskerden keıin oraldy.