Shardara sý qoımasynyń máselesi qalaı sheshilip jatyr
2022 jyldyń ekinshi jartyjyldyǵynda taǵaıyndalǵan oblys ákimi Darhan Satybaldy uzaqqa sozylǵan máselelerdi joıýdy qolǵa alyp jatyr. Solardyń biri - Shardara sý qoımasynyń tasýy nemese taıazdanýy. Paıdalanýǵa berilgenine jarty ǵasyrdan asqan nysan Syrdarııa ózeninde ornalasqan, iriligi jaǵynan respýblıkada úshinshi orynda. Munda Shardara sý elektr stantsııasy da jumys isteıdi.
«Sý qoımasynyń máselesi – mundaǵy sý deńgeıiniń kóterilýi nemese tómendeýi. Ekologtar ár kezeńdegi taıyzdaný nemese jaqyn mańdaǵy eldi mekenderdi sý basý qaýpi týraly dabyl qaǵýda», - deıdi ákimdikten.
Qazirgi ýaqytta 34 myń turǵyny bar 22 eldi mekendi sý basý qaýpi bar. Osy máselege oraı aımaq basshysy arnaıy jıyn ótkizdi. Oǵan «Qazgıdromet» respýblıkalyq memlekettik kásiporny men Aral-Syrdarııa basseındik ınspektsııasynyń ókilderi qatysty. Sala mamandary máseleni sheshýge kómektesetin túrli usynystar jasady.
Aıta ketý kerek, 1969 jyly Shardara sý qoımasyndaǵy kólem shekti deńgeıge jetken. Tómendegi Ózbekstanda eki kól paıda bolǵan, quzyrly organdar jedel túrde qaqpalardy ashyp, sýdy tógýge májbúr bolǵan sol kezde.
Qazirgi ýaqytta Syrdarııa ózeniniń sý deńgeıiniń kóterilýine baılanysty qoımadaǵy sý kólemi de artýda. Sońǵy kúnderi sý qoımasyna orta eseppen sekýndyna 1500 tekshe metr nemese táýligine 42 mıllıon tekshe metr sý qabyldanyp, 1011 tekshe metr sý aǵyp ketedi. Jaǵdaı mamandardy alańdatyp otyr, óıtkeni kóktemgi sý tasqyny saldaryn kúsheıtýi múmkin - ruqsat etilgen kólemnen asyp ketedi.
«Sý qoımasynyń jalpy kólemi 5,2 mln tekshe metrdi quraıdy. Qazirdiń ózinde 4 mıllıon tekshe metrden astam sý toltyryldy. Kóksaraı sý rettegishindegi sý kólemi de artqan», - dedi mamandar.
«QazSýShar» RMK Túrkistan fılıalynyń ókilderi birneshe usynys aıtty. Sala mamandary Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligine óńirdegi sý qaýipsizdigin qamtamasyz etý jáne qaýip-qaterlerdiń aldyn alý úshin naýryz aıyna deıin Shardara sý qoımasynyń jalpy kóleminiń 70 paıyzynan (ıaǵnı, 3,6 mıllıon tekshe metr) aspaý qajettigin habarlady, ıaǵnı 1 ,6 mln tekshe metrden artyq jınalmaýy tıis.
Qaýiptiń aldyn alý úshin Qazaqstan Respýblıkasy Ekologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrligi memleketaralyq kelissózder arqyly máseleni sheshýge yqpal etýdiń mańyzdylyǵyn atap kórsetedi.
Sý sharýashylyǵy salasynyń mamandary sý qaýipsizdigin qamtamasyz etý, oqys oqıǵalardyń aldyn alý úshin Úkimet deńgeıinde shtab qurý qajettigin málimdedi. Osy máseleler boıynsha Úkimet pen tıisti mınıstrlikke hat joldandy.
Jıynda osydan bir-eki jyl buryn sý astynda qalǵan Maqtaaral óńiriniń jaǵdaıy da sóz boldy. Máselen, osydan eki-úsh jyl buryn jarylǵan Sardoba sý qoımasynyń syıymdylyǵy 900 sharshy metr bolsa, Shardara sý qoımasynyń kólemi 5-6 ese kóp. Sondyqtan Shardara sý qoımasynyń janynan apatty sý qubyryn tez arada salý qajet.