Serik Jumanǵarın Abaı oblysynyń fermerlerimen kezdesti
Kezdesýge orta jáne shaǵyn sharýa qojalyqtarynyń basshylary keldi. Olardyń kópshiligi qytaılyq ınvestorlarmen yntymaqtastyqqa qyzyǵýshylyq tanytty, biraq ónimderdi, onyń ishinde qaýyn men asqabaq tuqymdaryn eksporttaýda qıyndyqtardyń bar ekenin atap ótti. Serik Jumanǵarın sharýalarǵa búginde Qazaqstan men Qytaı arasynda egin jáne mal sharýashylyǵy ónimderiniń 23 túri boıynsha hattamaǵa qol qoıylǵanyn habarlady. Taǵy 11 túri boıynsha kelisim josparda bar. Ol Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligine Qytaıǵa eksporttyń barlyq múmkindigi týraly egjeı-tegjeıli túsindirýdi tapsyrdy.
«Sońǵy 5 jylda Besqaraǵaı óńirinde taýarly-sút fermasyn qurýmen aınalysyp jatyrmyz. Joba óte kúrdeli. Alǵashynda jobalyq-smetalyq qujattamany 1200 basqa josparlaǵan bolatynbyz, qazir 600 basqa qysqarttyq. Óıtkeni TSF qurý úshin sýarý jáne jem-shóp daıarlaý tehnıkasy qajet. Josparlaǵan 5 mlrd teńgege ony jabdyqtaý múmkin emes. Soltústik oblystarda jumys istep turǵan kásiporyndar nesıe alady, biraq biz ashyq alańǵa shyǵyp jatyrmyz, sondyqtan nesıe alý úshin jobalyq-smetalyq qujattamany eki kezeńge bólýge májbúrmiz, — dedi «Besqaraǵaı» JShS ókili Qaırat Smaǵulov.
Serik Jumanǵarın taýarly-sút fermalarynyń qurylysyn jyldyq mólsheri 2,5%-ben nesıelendirý tájirıbesin taratý jónindegi Úlken jobanyń maqsaty qýattylyqty keńeıtý jáne TSF úshin tájirıbesi men bazasy bar jańa kásiporyndar salýdy qoldaýǵa arnalǵanyn atap ótti.
«TSF qurylysy – bul agrarlyq bıznestiń óte joǵary deńgeıi. Sondyqtan bul baǵdarlamaǵa qazirdiń ózinde jınaqtalǵan bazalary bar kásiporyndar qatysady. Bul ónimmen 100% qamtamasyz etý úshin elge jylyna shamamen 600 myń tonna sút jetispeıdi, bul 110-115 jańa TSF degen sóz. Semeıge jeke sút óndiretin zaýyt kerek», — dep atap ótti Serik Jumanǵarın.
Óz kezeginde depýtat A. Qojanazarov taýarly-sút fermasyn qurý – fermany salýdan emes, 2-3 jyl buryn jem-shóp bazasyn, olardy daıyndaý, saqtaýǵa qajetti dúnıelerdi qurýdan bastalatyn uzaq protsess ekenin atap ótti.
«Keń dala» sharýa qojalyǵynyń basshysy Rústem Yqybaev «Qazaqstanda mal sharýashylyǵynyń bolashaǵy bar ma?» degen saýal qoıdy.
«Biz Abaı oblysyna mal sharýashylyǵyn damytý máselesin talqylaý úshin keldik. Erteń biz Semeıde respýblıkalyq semınar-keńes ótkizip, onda mal sharýashylyǵyn damytýdyń josparlarymen, tabysty tájirıbelermen jáne mal sharýashylyǵynyń avstralııalyq ádisin engizýdiń artyqshylyqtarymen bólisemiz. Pılottyq joba retinde biz mal sharýashylyǵynyń osy ádisin engizýge daıyn birneshe kásiporyndy anyqtadyq. Kelesi jyly ony keńeıtemiz. Biz mal sharýashylyǵyn damytýdy qoldaımyz, biraq memleket tarapynan fermerlerge qolaısyz talaptar da bolady. Eń aldymen et óndirisiniń ózindik qunyn tómendetý kerek. Qazir Qazaqstanda et aıtarlyqtaı qymbat, al óndirilgen et eksportta básekege tótep bere almaıdy. Mal ósirýdiń avstralııalyq ádisi jaıylymdyq ósirý arqyly ónimniń ózindik qunyn tómendetýge múmkindik beredi», — dedi vıtse-premer.
Sonymen qatar sharýalar Abaı oblysynda «QazSýShar» RMK-nyń jeke fılıalyn ashý qajettigi týraly da másele kóterdi. Sý qoımasy bar, egistik alqaptary bar, sýarý júıesin engizgisi keletinder bar, biraq «QazSýShar» fılıaly joq. Serik Jumanǵarın Sý jáne ırrıgatsııa mınıstrliginiń ókiline bul máseleni tez arada sheshýdi tapsyrdy.
Kezdesý qorytyndysy boıynsha Serik Jumanǵarın barlyq fermerdi Semeıdegi mal sharýashylyǵyn damytý jónindegi semınar-keńeske qatysýǵa jáne olardy tolǵandyratyn barlyq suraqtarǵa jaýap alýǵa, onyń ishinde jeńildetilgen qarjylandyrý baǵdarlamalary týraly Agrarlyq nesıe korporatsııasy basshylarynyń birinen tikeleı bilýge shaqyrdy.
Sol kúni vıtse-premer 30 jyldan astam ýaqyt shujyq ónimderin óndirýmen aınalysatyn «ARAI-EAST FOOD» JShS-de boldy. Kásiporynnyń óndiris qýattylyǵy – jylyna 30 tonna shujyq. Jyl sońyna deıin óz qarajaty esebinen qýaty jylyna 60 tonna shujyq jáne konservi ónimderin óndiretin qosymsha jelini paıdalanýǵa berýdi josparlap otyr.
Sondaı-aq Semeıde «Eurasia Agro Semey» JShS qurylysy bastaldy. Bul aýysymyna 200 bas iri qara mal bordaqylaý jelileri jáne aýysymyna 1400 bas usaq mal bordaqylaý jelileri bar et kombınaty. Munda 5 tonnalyq shujyq tsehy, bir aýysymda 12 tonnalyq konservi tsehy bolady. Kásiporyn 2025-2026 jyldary paıdalanýǵa beriledi dep josparlanýda. Mal sharýashylyǵyn damytý josparlaryn eskere otyryp, jańa et óńdeý qýattary et óndirý men óńdeýdiń tuıyq tsıklin qurýǵa múmkindik beredi.