Senator jemis-jıdek baǵasyna deldaldar qalaı yqpal etip otyrǵanyn aıtty
«Agrarlyq sektordy ártaraptandyrýdyń negizgi baǵyty – baý-baqsha ósirý óndirisin damytý. Qazaqstanda jemis-jıdek óndirý prespektıvasy óte zor. Jylyna 420 myń tonnadaı jemis-jıdek óndirilgenimen, álemdegi tamaqtaný standarttaryna saı ár adamǵa qajet jyldyq normany esepteıtin bolsaq, halqymyzǵa 2,5 mln tonnadan astam ónim kerek. ıAǵnı biz onyń 17 paıyzyn da qamtamasyz etip otyrǵan joqpyz. Onyń ústine baý-baqshanyń gektarynan túsetin taza tabysy maıly daqyldarmen salystyrǵandy 16 ese, astyq sharýashylyǵymen salystyrǵanda 25 ese joǵary»,- dedi Á. Bektaev Senattyń jalpy otyrysynda Úkimet basshysy Álıhan Smaıylovtyń atyna joldaǵan saýalynda.
Onyń aıtýynsha, bul salanyń elimiz úshin asa mańyzdylyǵy, densaýlyq úshin paıdalylyǵy, ekonomıkalyq tıimdiligi quzyrly organdar tarapynan eskerile bermeıdi.
«Biz áli de ımportqa táýeldimiz. Elimizge jylyna 230 myń tonnadan astam baý-baqsha ónimderi shetten ákelinedi. Bizdiń naryǵymyzǵa kórshiles Ózbekstan, Qyrǵyzstandy aıtpaǵanda, Túrkııa, Polsha, Belarýs, Moldova, Ázerbaıjan, Qytaı, Iran memleketterinen jemis-jıdek tasymaldanady. Olardyń ishinde GMO ónimderi de joq emes. Tipti, Aýǵanstannan jylyna 2 myń tonna júzim satyp alamyz», - dedi senator.
Onyń sózine qaraǵanda, elimizdegi baý-baqsha daqyldarynyń ónimdiligi óte tómen, gektaryna 7-8 tonnadan aspaıdy.
«Elimizdegi bar bolǵany 8 alma óńdeý kásipornynyń qýattylyǵy 37 paıyz ǵana qamtylǵan. Bizde baý-baqsha men júzim sharýashylyǵyn memlekettik qoldaý nashar. Sońǵy 15 jylda osy óndirispen aınalysatyn 1500 sharýashylyqtyń 2,5 paıyzy ǵana jeńildetilgen nesıe alǵan. Al ekinshi deńgeıdegi bankter tek eki jobany qarjylandyrǵan. Osy aralyqta ósimdik sharýashylyǵyna bólingen sýbsıdııanyń 0,02 paıyzy ǵana baý-baqshaǵa baǵyttalǵan», - dedi Álı Bektaev.
«Baýlardyń basynan ár kelisi 150 teńgege satylǵan alma deldaldar arqyly bólshek saýdada 480-500 teńgege ótkizilip jatyr. ıAǵnı baý men bazar arasyndaǵy baǵa aıyrmashylyǵy 3,5 ese», - dedi depýtat.
Osy oraıda tıisti sharalar qabyldaý usynyldy:
Birinshiden, elimizdegi aýyl sharýashylyǵy salasyn ártaraptandyrýdyń negizgi baǵyttarynyń biri retinde ıntensıvti baý-baqsha ósirýdi damytýdyń naqty salalyq baǵdarlamasyn qabyldaý;
Ekinshiden, aýyl sharýashylyǵy jerleriniń arasyndaǵy ıntensıvti baý-baqsha egýge jaramdy sýarmaly jerlerdiń naqty kartasyn jasap, ınvestıtsııalyq jobalardy iriktep, baý-baqsha ónimine jer alýdyń ońtaıly ári zańdy joldaryn belgileý;
Úshinshiden, baý-baqsha óndirisin memlekettik qoldaýdyń keminde 5 jylǵa arnalǵan turaqty is-sharalar keshenin belgileýdi, onyń ishinde baqsha egýmen birge ónimdi saqtaý jumystaryn qosa qarastyrý;
Tórtinshiden, osy ýaqytqa deıin tabysty jumys istep kele jatqan sharýashylyqtar bazasynda tájirıbe almasatyn, mamandardyń tájirıbesin jetildiretin tehnologııalar transfertiniń ortalyqtaryn ashý.