Senator Jaıyq ózenin saqtap qalý problemasyn kóterdi
«Ótken jyly Halyqaralyq geodezııalyq uıym ózenniń lastanýy besinshi, eń sońǵy deńgeıde ekenin aıtty. Soǵan baılanysty adamdar úshin ózen sýy paıdalanýǵa jaramsyz dep tanydy. Sońǵy bes jylda Jaıyq ózeni tipti taıazdanyp, keme qatynasy múlde múmkin bolmaı qaldy. Buryn sý shaıyp jatatyn jerler qurlyqqa aınalyp barady. Búgingi tańda Jaıyqtaǵy sý deńgeıiniń tómendeýi rekordtyq kórsetkishke jetti», – dedi Lázzat Rysbekova Parlament Senatynyń otyrysynda.
Depýtattyń aıtýynsha, taıazdaný máselesi Jaıyq ózeni basseıniniń florasy men faýnasynyń nasharlaýyna, óńirdiń aýyl sharýashylyǵy ónimdiliginiń tómendeýine, sondaı-aq, oblystyń eldi mekenderin aýyz sýmen qamtamasyz etýge de teris áser etedi. Senator sońǵy jyldary sý jetkiliksiz bolǵandyqtan, Jaıyqtan qor alatyn kanaldar men toǵandar keýip, ózen jaǵasyndaǵy jasyl jelekter qýraǵanyn atap ótti.
Qazirgi sý tapshylyǵy – Jaıyq ózeniniń joǵary aǵysynyń shamadan tys rettelýiniń saldarynan týyndap otyr. Bashqurtstan Respýblıkasy men Orynbor oblysynda 13 iri sý qoımasy (kólemi 10 mln tekshe metrden astam), kúrdeli qurylymdy 80-ge jýyq sý toraby jáne shaǵyn ózenderde 3100-den astam jer bógetteri, sondaı-aq, ózenniń negizgi qorlaryndaǵy birqatar usaq sý qoımalary, kóptegen toǵandar bar. Olar sý mol bolǵan jyldary kóktemgi aǵyn sýynyń 40-50 paıyzyn, al az bolǵan jyldary 85 paıyzyna deıingi mólsherin bógep qalady.
«Batys Qazaqstan oblysynyń ońtústik aýmaqtary shóldi aımaqta ornalasqan. Sondyqtan búginde ol jerlerdi sýmen qamtamasyz etý máselesi óte ózekti. Sońǵy úsh jyl ishinde Jaıyqtaǵy sýdyń azdyǵynan aýdandardaǵy kanaldar men kólshikterge jetkilikti mólsherde sý barmaıdy. Sonyń saldarynan jaıylymdar qurǵap jatyr. Soǵan baılanysty aýyl turǵyndary úshin mal basyn joǵaltý qaýpi týyndap otyr», – dedi senator.⠀
Lázzat Rysbekova óz saýalynda turaqty jumys isteıtin Qazaqstan-Reseı komıssııasyn qurýdy, Jaıyq basseıni boıynsha ishki problemalardy sheshetin júıeli halyqaralyq baǵdarlama ázirleýdi usyndy. Senat depýtaty Jaıyq ózeniniń ózin, onyń taıazdaný sebepterin anyqtaý úshin aýqymdy, muqııat, keshendi ǵylymı zertteý júrgizý qajettigine nazar aýdardy. Sebepterdi túsinip, zertteý nátıjelerin alǵannan keıin ǵana máseleni sheshý úshin qandaı qosymsha sharalar qabyldaý kerektigi týraly aıtýǵa bolady. Sondaı-aq, depýtattyń pikirinshe, Jaıyq ózeniniń jaı-kúıine turaqty ekologııalyq monıtorıng júrgizý qajet.