Senator ýtıl alymnan quralǵan qarjyny fermerlerge berýdi usyndy
Onyń aıtýynsha, bıyl el agrarııleri úshin erekshe qıyn jyl bolmaq. Qurǵaqshylyq, mıneraldy tyńaıtqyshtar men pestıtsıdter baǵasynyń ósýi salaǵa teris áser etpeı qoımaıdy. Sonymen qatar, Reseıge salynǵan sanktsııalarǵa baılanysty Reseıden Qazaqstanǵa azyq-túlik jetkizý kólemi kúrt ulǵaıýy múmkin.
Álı Bektaevtyń paıymynsha, beıindi memlekettik organdar jumysynyń baıaýlyǵy eleýli problema týdyryp otyr. Olar sýbsıdııalaý qaǵıdalaryn 2022 jylǵy 1 shildege ǵana daıyndaıdy. Al, eldiń ońtústiginde bul ýaqytta jumys «qaınap» turýy kerek.
«Janarmaıǵa, mıneraldy tyńaıtqyshqa, aǵyn sýǵa qatysty túıindi máselelerdiń bir de bireýi sheshilgen joq. Soǵan qaramaı sýbsıdııalardyń kólemi men túrleri, olardy bólýdiń tártibi aıaq astynan ózgertilmek. Agrarlyq sektor – eksperıment jasaıtyn alań emes. Kerisinshe, ásirese bıyl aýylsharýashylyǵyna qosymsha qoldaý kórsetý qajet. Múmkin «Jasyl damý» AQ esepshotyndaǵy ýtıl alymnan quralǵan 200 mlrd teńgeden astam bos qaldyqtyń bir bóligin agrarlyq sektorǵa jumsaǵan durys bolar. Qazirgi tańda halyqty avtokólikpen emes, azyq-túlikpen qamtamasyz etý mańyzdyraq dep esepteımiz»,- dedi Á. Bektaev Senattyń jalpy otyrysynda.
Depýtat aýyl sharýashylyǵy óndirýshileri úshin eń qajetti mıneraldy tyńaıtqyshtar baǵasynyń kúrt ósýin de nazardan tys qaldyrmady. Onyń derekteri boıynsha 2021 jylǵy qańtarda «QazAzot» AQ óndirgen ammıak selıtrasynyń tonnasy 81 myń teńgeni qurady, jeltoqsanda onyń quny 200 myń teńgege deıin, ıaǵnı 2,5 esege qymbattaǵan. «Qazfosfat» AQ óndirisiniń ammofos baǵasy sol kezeńde eki esege ósip, 207 myń teńgeni qurady.
Senator eldegi mıneraldy tyńaıtqyshtardyń baǵasy men eksportyn retteý boıynsha qatań sharalar qabyldaý qajettigin atap ótti.
Depýtattyń pikirinshe, qatań retteý sýǵa tarıf belgileý salasynda da oryn alýy tıis.
«Sý tapshylyǵynyń bolatyndyǵy jyl basynan-aq sezilip tur. Ońtústik óńirlerindegi sharýalar úshin bıyl ekonomıkalyq turǵydan da, áleýmettik turǵydan da aýyr soǵaıyn dep otyr. Onyń ústine aǵyn sýǵa bólinip júrgen sýbsıdııalardyń taǵdyry taǵy da belgisiz. Soǵan qaramastan «Qazsýshar» AQ aǵyn sýdyń baǵasyn 2,5 ese qymbattatqan. Sebebi – sheteldik qarjy uıymdarynan alǵan zaımdardyń tóleý ýaqytynyń kelgendigi. Qazaqstan Úkimeti bıyldyń klımattyq erekshelikterin, sońǵy eki jyldyń pandemııaǵa qatysty aýyrtpashylyqtaryn eskere otyryp, aýyl sharýashylyǵy taýar óndirýshilerin sýmen qamtamasyz etýdiń, onyń baǵasyn tómendetýdiń naqty sharalaryn qabyldaýy qajet. Kerek bolsa, álemdik qarjy ınstıtýttarymen kelissózder júrgizip, sheteldik zaımdardyń tóleý merzimderin qaıta qaraýdy usynamyz»,- dedi depýtat.