Senat tóraǵasy jas sarapshylarmen, zııaly qaýymmen «Jańa Qazaqstan» baǵdaryn talqylady
Parlament Senaty janyndaǵy Jas sarapshylar klýbynyń múshelerimen kezdesý barysynda Máýlen Áshimbaev Memleket basshysy jarııalaǵan konstıtýtsııalyq reforma ár qazaqstandyqtyń ómirine qalaı áser etetinine toqtaldy.
Senat spıkeriniń aıtýynsha, Konstıtýtsııaǵa engiziletin túzetýler, eń aldymen, adam quqyqtaryn qorǵaýdyń barynsha tıimdi júıesin qalyptastyrýdy kózdeıdi. Elimizdiń ár azamaty júgine alatyn Konstıtýtsııalyq sot qurý, ólim jazasynyń kúshin joıý jáne Adam quqyqtary jónindegi ýákildiń rólin arttyrý sııaqty naqty sharalar osy baǵyttaǵy mańyzdy qadamdar ekeni sózsiz.
Máýlen Áshimbaev engiziletin ózgerister Parlamenttiń saıası júıedegi rólin jáne onyń saılaýshylar aldyndaǵy jaýapkershiligin arttyratynyn da atap ótti.
«Parlament saılaýynda aralas majorıtarlyq-proportsıonaldy júıe engiziledi. Májilis quramynyń 30 paıyzy keıin bir mandatty okrýgter boıynsha saılana alady. Bul depýtattardyń óz saılaýshylary aldyndaǵy jeke jaýapkershiligin arttyrady. Saılaýshylar úshin saılaý aldyndaǵy ýádelerin oryndamaǵan depýtatty keri qaıtaryp alý múmkindigi týady. Senat naǵyz óńirlerdiń múddelerin qorǵaıtyn Palataǵa aınalýǵa tıis. Qolǵa alynǵan ózgeristerge baılanysty Senattyń ókilettigi keńeıtiledi. Palata el Prezıdentiniń Konstıtýtsııalyq sottyń jáne Joǵary Sot keńesiniń tóraǵalaryn taǵaıyndaýyna kelisim beredi», – dedi Máýlen Áshimbaev.
Sondaı-aq Konstıtýtsııaǵa engizilgen ózgeristerdiń nátıjesinde óńirlerdiń derbestigi de arta túsetini aıtyldy. Oblystardyń, respýblıkalyq mańyzy bar qalalardyń jáne astananyń ákimderin taǵaıyndaý rásimi ózgeredi. Endi el Prezıdenti ákim laýazymyna taǵaıyndaý úshin keminde eki kandıdatýra usynady. Olar úshin sol óńirdegi máslıhattardyń depýtattary daýys beredi. Osylaısha, ákimderdiń janama saılaýy engizilmek.
Senat tóraǵasy osy jáne basqa da naqty bastamalar jergilikti bıliktiń derbestigin arttyrýǵa jáne ókilettikterdi ortalyqtan óńirlerge berýge yqpal etetinin aıtty.
M.Áshimbaev Ata zańǵa engizý úshin usynylǵan ózgerister saıası básekelestikti kúsheıtýge jáne bılik monopolııasyn joıýǵa arnalǵanyn da tilge tıek etti. Mysaly, Memleket basshysy óz ókilettigin atqarý kezinde saıası partııadan shyǵýǵa mindetti bolady. Osylaısha, el Prezıdentiniń barlyq saıası partııalarǵa qatysy teńesedi. Bul norma Ortalyq saılaý komıssııasynyń, Joǵary aýdıtorlyq palatanyń jáne Konstıtýtsııalyq sottyń tóraǵalary men múshelerine, sondaı-aq, búkil sot júıesine qatysty qoldanylady. Ákimder men olardyń orynbasarlaryna partııa fılıaldarynda laýazym ıelenýine zańmen tyıym salynady.
«Osyndaı keshendi túzetýler teńgerimdi, ashyq jáne básekege qabiletti saıası júıe qalyptastyrýǵa jol ashady. Bul konstıtýtsııalyq ózgerister reforma jasaý kerek bolǵasyn ǵana júrgizilip jatqan reforma emes. Shyn máninde, búgingi konstıtýtsııalyq ózgerister jańa Qazaqstandy quqyqtyq, demokratııalyq, ádiletti memleket retinde qurýǵa baǵyttalǵan. Sondaı-aq bul reforma zań ústemdigi saltanat qurǵan jáne adam quqyqtary múltiksiz qorǵalatyn memleket qalyptastyrýdy kózdeıdi. Sonda ǵana táýelsiz Qazaqstannyń qarqyndy jáne turaqty damýy qamtamasyz etiletini sózsiz», – dedi Senat spıkeri.
Sondyqtan palata basshysy elimizdiń ár azamatynyń 5 maýsym kúni referendýmge qatysyp, jańa Qazaqstan úshin daýys berýi asa mańyzdy ekenine nazar aýdardy.
Senat spıkeri Almatyda ótken palata janyndaǵy «Ulttyq múdde» dıalog alańynyń ekinshi otyrysyna qatysty. Zııaly qaýym ókilderimen kezdesýde de konstıtýtsııalyq ózgerister men olardyń el damýyna áseri sóz boldy.
«Bul ózgeristerdiń bári Qazaqstandy demokratııalyq, quqyqtyq, ádiletti, áleýmettik memleket retinde nyǵaıtýǵa arnalǵan. Osy baǵyttaǵy jumystar Konstıtýtsııaǵa ózgerister engizýmen shektelmeıdi. Saıası júıemizdi reformalaý kezeń kezeńimen jalǵasa beredi. Sonyń aıasynda jyl sońyna deıin biraz zańdar qabyldanady. Osyndaı mańyzdy ózgeristerden zııaly qaýym ókilderi de qalys qalmaǵany jón», – dedi ol.
Sonymen qatar Senat spıkeri Asanáli Áshimovtiń 85 jasqa tolýyna oraı uıymdastyrylǵan «Ańyz Asanáli» atty saltanatty is-sharaǵa qatysyp, QR Prezıdentiniń óner ıesiniń atyna joldaǵan quttyqtaýyn oqyp berdi.