Saılaýdyń basty maqsaty - saılaýshylarǵa óz tańdaýyn jasaýyna múmkindik berý - OSK múshesi L.Súleımen
Osy jolǵy saılaýda Parlamenttegi halyq qalaýlylarynyń qatary eki nemese odan da kóp partııa ókilderinen jasaqtalady degen úmit bar. ıAǵnı memleketimiz ashyq, jarııaly, demokratııalyq qoǵam qurý baǵytynda taǵy bir mańyzdy qadam jasaǵaly otyr. Onyń ústine bir mezgilde eki saılaý ótkizý Táýelsiz Qazaqstannyń tájirıbesinde alǵash ret oryn alǵaly otyrǵan shara. Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Lázzat Súleımenniń aıtýynsha, eldegi saılaý naýqany tıisti zańdarǵa saı ári eshqandaı qaıshylyqtarsyz júrip jatyr.
«Kezekten tys saılaý ótetini belgili bolǵan ýaqyttan bastap Ortalyq saılaý komıssııasy óziniń ókilettigin júzege asyra otyryp, máslıhat depýtattarynyń saılaýyn taǵaıyndady. Bul shara da 15 qańtarǵa belgilendi. ıAǵnı kelesi jyldyń 15-shi qańtarynda elde birden eki saılaý ótedi. Bul qaı jaǵynan alyp qaraǵanda da memleket úshin tıimdi shara. Óıtkeni saılaýdy osyndaı jolmen uıymdastyrý arqyly aıtarlyqtaı qarjy únemdeýge bolady. Árıne josparlanyp otyrǵan eki saılaýdyń ózindik erekshelikteri, talaptary bar. Aıtalyq, Májilis depýtattarynyń saılaýyna tek elimizde resmı túrde tirkelgen saıası partııa ókilderi ǵana úmitkerlerin usynýǵa quqyly bolsa, máslıhat depýtattyǵynan úmitkerlerdi jergilikti, respýblıkalyq qoǵamdyq birlestikter usynýymen qatar jekelegen azamattar da ózderin usyna alady», - deıdi OSK múshesi.
Onyń aıtýynsha, osy ýaqytta elde tirkelgen saıası partııalar ózderiniń sezderin ótkizip, partııalyq tizimderdi bekitkeni belgili. Nátıjesinde osy ýaqytta Ortalyq saılaý komıssııasyna «Nur Otan» halyqtyq demokratııalyq partııasy, Qazaqstannyń kommýnıstik halyqtyq partııasy, Jalpyulttyq sotsıal-demokratııalyq partııasy, «Aýyl» partııasy, «Patrıottar partııasy», «Ádilet» partııasy, «Rýhanııat» partııasy, «Aqjol» partııasy ózderiniń partııalyq tizimderin usyndy. Al máslıhat depýtattaryna úmitker bolyp 5 jeltoqsandaǵy málimet boıynsha, 1 myń 161 azamat ózderiniń konstıtýtsııalyq quqyqtaryn paıdalanyp, saılaýǵa túsýge ótinish bildirdi. Ázirge saılaý naýqany qalypty jaǵdaıda ótýde.
Búginde OSK-ǵa barlyǵy 12 aryz-shaǵym kelip tústi. Olardyń 11-i «Saılaý týraly» zańǵa túsinikteme berýdi qajet etse, taǵy bireýi Jalpyulttyq sotsıal-demokratııalyq partııasynyń basshylyǵynan kelip tústi. Bul shaǵym saılaý komıssııalarynyń quramynda keńesshi daýys berý quqyǵyna ıe komıssııa múshelerin engizýmen baılanysty bolyp otyr. OSK bul máseleni óziniń otyrysynda talqylap, JSDP-nyń shaǵymyn nazarǵa aldy. Nátıjesinde ýchaskelik saılaý komıssııalarynyń quramyna partııalar atynan usynylatyn keńesshi daýys berý quqyǵy bar azamattardy usyný merzimi 2011 jyldyń 15 jeltoqsanyna deıin uzartyldy. Osy rette aıta ketetin másele, elde árbir saılaý komıssııasynyń múshesine qoıylatyn talaptar bar. ıAǵnı saılaý komıssııasyna múshe bolatyn adam Qazaqstan Respýblıkasynyń azamaty bolýy kerek jáne ol ózi múshe bolǵaly otyrǵan saılaý komıssııaǵa qaraıtyn aımaqta turýy kerek. Taǵy osy sııaqty zańda birneshe talap bar. Saılaý komıssııasyna múshe bolatyn azamattardyń tıisti talaptarǵa sáıkestigin tekserý merzimin uzaqqa sozyp jibermeý úshin, usynylǵan azamattardy tekserý merzimi 5 kúnge deıin qysqartyldy», - dedi L.Súleımen.
Onyń aıtýynsha, búgingi tańda eldegi saıası partııa ókilderinde saılaý komıssııasynda keńesshi daýys quqyǵy bar múshe bolý, sol azamattyń saılaý ýchaskesine saılaý ótetin kúni ǵana kelip, daýys berý sharasyn baqylap, is sonymen bitedi degen túsinik bar sııaqty. Al shyn máninde ol óziniń qyzmetin búkil saılaý naýqany boıynsha atqarýǵa mindetti. Al saılaý naýqanynda atqarylatyn ister óte kóp. Sonyń eń kúrdelileriniń biri - saılaýshylardyń tizimderin naqtylaý. «Búgingideı qys mezgiliniń «qaharyna minip turǵan» shaǵynda úı-úıdi aralap júrý ońaı sharýa emes. Al eger biz keńesshi daýys berý quqyǵyna ıe azamattardy tek daýys berý kúni ǵana saılaý barysyn baqylaýǵa múmkindik bersek, onda ol azamat saılaý komıssııasynyń múshesi emes, baıqaýshy bolyp shyǵady. Taǵy bir aıta ketetin másele - atqarýshy bılik osy ýaqytta saılaýshylardyń tizimderin jasaqtaýmen aınalysýda. Saılaýshylardyń tizimi bıylǵy jyldyń sáýir aıynda ǵana, ıaǵnı kezekten tys Prezıdent saılaýynyń aldynda ǵana súzgiden ótken bolatyn. Biz aldaǵy bolatyn saılaýda ótken saılaýda atqarylǵan sharalardyń da kómegi tıedi degen úmittemiz. Biraq saılaýshylardyń daýystaryn retteý úzdiksiz júretin jumys. Sondyqtan bul másele udaıy bizdiń nazarymyzda», - deıdi OSK múshesi.
Onyń málimetterinshe, osyndaı keshendi júrgizilgen jumystarǵa qaramastan, saıası naýqan barysynda saılaýshylardyń ózderin tizimnen tappaı qalýy sııaqty túrli keleńsiz jaǵdaılar da bolyp turady. Uıymdastyrý jumystary barysynda osyndaı olqylyqtar bolýy múmkindigin de jasyrmaımyz. Ekinshi jaǵynan bul problemany azamattardyń belsendiliginiń azdyǵy dep te túsinýge bolady. ıAǵnı, tizimde óziniń bolý-bolmaýy saılaýshynyń saılaýǵa degen respýblıkanyń azamaty retindegi jaýapkershiligimen baılanysty. Óıtkeni azamattar aldyn ala óziniń tizimde bar-joǵyn tekserip biletin bolsa, mundaı kemshilik azaıa túser edi. Mysalǵa, saılaýshy daýys berýden 30 kún buryn basqa jerde bolatyn bolsa, sol aımaqtyń ákimdigine baryp ótinish bergeni jón. Sondaı-aq azamattar saılaýǵa 15 kún qalǵan merzimde óz saılaý ýchaskesinde daýys bere almaıtyn bolsa, saılaý komıssııasynan esepten shyǵarý kýáligin alyp, barǵan jerinde óz tańdaýyn jasaı alady. Osy rette aıta ketetin másele - búgingi tańda elde saılaýshylardy tirkeýge baılanysty sharalar da aıtarlyqtaı jeńildetilip otyr. Sondyqtan da osy ýaqytta Ortalyq saılaý komıssııasy elimizdiń saılaýmen baılanysty zańdaryn halyqqa túsindirý maqsatynda barlyq múmkindikterdi qarastyrýda. «Endigi kezek saılaýshylarda. Biz olar múmkindiginshe belsendi bolyp, elimizdiń saılaý zańnamasymen kepildendirilgen múmkindikterdi paıdalanyp, saılaý naýqanyna jaýapkershilikpen qarasa degen nıettemiz», - deıdi L.Súleımen.