Saılaý-2021: Ár saılaýshynyń bilýi tıis quqyqtary men múmkindikteri
Al kúni keshe ǵana respýblıkanyń Ortalyq saılaý komıssııasynyń saıası naýqanǵa arnalǵan kúntizbelik josparyna sáıkes, elimizdiń túkpir-túkpirinde kandıdattardy usyný jumysy bastalyp ta ketti. Osyǵan oraı elimizde daýys berý quqyǵyna ıe azamattar sany, saılaýshylar tizimi, oǵan qosylý múmkindigi jaıyndaǵy málimetterdi oqyrman nazaryna usynbaqpyz.
Sonymen, Qazaqstannyń Ortalyq saılaý komıssııasy usynǵan derekterge sáıkes, Májilis saılaýynda saılaýshylar tizimine kirgizilgen azamattardyń sany 11 820 318 adamdy quraıdy.
«Ortalyq saılaý komıssııasy aldaǵy naýqannyń kezekti sıpatyn eskere otyryp, jergilikti atqarýshy organdarmen birge 2020 jyldyń 1 qazanyndaǵy jaǵdaı boıynsha saılaýshylardyń tizilimin ózektendirdi. Atalǵan jumys 1 qazandaǵy jaǵdaıǵa sáıkes, saılaýshylar tizilimine 11 820 318 adamdy tirkeýge múmkindik berdi. Erterekte, derekózi ártúrli bolǵan kezde keıbir azamattar eki túzilimde nemese birde-birinde bolmaı shyǵatyn. Qazir bul tájirıbe joıyldy dep sanaımyz», - deıdi QR OSK tóraǵasynyń orynbasary Konstantın Petrov.
Onyń atap ótýinshe, saılaýshylardyń tizilimin qalyptastyrý saılaý protsesiniń mańyzdy uıymdastyrýshylyq elementteriniń biri sanalady.
«Saılaýshylardyń tizilimi negizinde azamattar ózderiniń el Parlamenti Májilisi jáne máslıhattar depýtattaryn saılaýǵa arnalǵan konstıtýtsııalyq quqyqtaryn júzege asyrady. Osyǵan oraı saılaýshylardyń barynsha tolyqqandy ári naqty tizilimin túzý jeke jergilikti atqarýshy organdardyń ǵana emes, ákimdikterdiń, aýmaqtyq saılaý komıssııalarynyń jáne árbir saılaýshynyń birlesken jaýapkershiligi retinde qarastyrǵan jón», - dedi Konstantın Petrov.
Rasynda da 18 jasqa tolǵan, áreketke qabiletti, bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynda otyrmaıtyn respýblıkanyń belsendi saılaý quqyǵy bar saılaýshylardyń turǵylyqty jeri boıynsha tizimin tıisti jergilikti atqarýshy organ jasaıdy. Bul rette naqty bir saılaý ýchaskesinde azamatty saılaýshylar tizimine engizý úshin onyń sol saılaý ýchaskesiniń aýmaǵyndaǵy turǵylyqty jeri boıynsha tirkelý faktisi negiz bolyp sanalady. Alaıda elimizde naqty turǵylyqty jeri boıynsha tirkeýde júrmegen adamdardyń qarasy qalyń sııaqty. Oǵan QR Іshki ister mınıstriniń birinshi orynbasary Marat Qojaev derekteri sebep.
Onyń aıtýynsha, elimizde 18 jasqa tolǵan 11 733 944 azamat tirkelgen.
«ІІM málimetteri boıynsha osy jyldyń 26 qazanyndaǵy jaǵdaıǵa sáıkes, elimizde 18 jasqa tolǵan 11 733 944 azamat tirkelgen. Onyń ishinde 11 099 923 turǵylyqty jeri boıynsha turaqty tirkelgen. 15 324 adam tek ýaqytsha tirkeýge alynǵan. 618 myńnan astam adam turǵylyqty jeri boıynsha tirkeýden shyǵarylǵan. Qazir mınıstrlik Ortalyq saılaý komıssııasymen birlesip, saılaýshylar tizimin ózektendirý boıynsha ózara is-qımyl algorıtmderin pysyqtaýda. Soǵan sáıkes, Parlament Májilisi depýtattaryn saılaýǵa daıyndyq boıynsha jumys jalǵasady», - dedi Marat Qojaev.
Joǵarydaǵy derekterden-aq Ortalyq saılaý komıssııasy men Іshki ister mınıstrliginiń málimetterinde 80 myńǵa jýyq saılaýshyǵa qatysty aqparat alshaqtyǵyn baıqaýǵa bolady. Al bul jaıtqa qatysty túsinikteme bergen QR Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Erlan Daýylbaev saılaýǵa 20 kún qalǵan ýaqytqa deıin saılaýshylar tizimindegi sáıkessizdikter retke keltiriletindigin aıtty.
«Azamattardyń biri kóshedi, endi bireýi tirkeýden shyqsa, kelesisi tirkelip jatady. Sondyqtan jeke tulǵalardyń derek bazasy boıynsha onlaın jumys júrgizilip jatyr. Saǵat saıyn ózgerister engizilip otyrady. Sol sebepti qazirden bastap saılaýshylar tizimderine muqııat qarap, málimetterdi tekserip otyrmyz. Saılaýǵa 20 kún qalǵan kezde jergilikti atqarýshy organdar saılaýshylardyń tizimin tapsyrady. Sol ýaqytqa deıin olar tizimdi sáıkestendirip, naqtylaýy tıis. Biraq bul tek memlekettik organdardyń ǵana jumysy emes. Bul - saılaýshynyń da mindeti. Saılaýshy call-ortalyqqa nemese jergilikti atqarýshy organǵa ótinishpen júginip, tizimde bar-joǵyn, málimetteriniń durys-burystyǵyn tekserýge quqyly. Sol sebepti qazirgi tańda aıyrmashylyqtar bolǵanymen, ýaqytynda ornyna keledi», - degen Erlan Daýylbaev daýys berýge 5 kún qalǵanda Ortalyq saılaý komıssııasy saılaýshylardyń málimetterin qaıtadan tekserip shyǵatyndyǵyn aıtty.
QR Ortalyq saılaý komıssııasy tóraǵasynyń orynbasary Konstantın Petrovtyń málimeti boıynsha, saılaýshylardyń turǵylyqty jeri boıynsha tizimin tıisti jergilikti atqarýshy organ jasaıdy.
«Saılaýshylardyń turǵylyqty jeri boıynsha tizimin tıisti jergilikti atqarýshy organ jasaıdy. Oǵan respýblıkanyń belsendi saılaý quqyǵy bar 18 jasqa tolǵan, áreketke qabiletti, bas bostandyǵynan aıyrý oryndarynda otyrmaıtyn azamattar engiziledi. Naqty bir saılaý ýchaskesinde azamatty saılaýshylar tizimine engizý úshin onyń osy saılaý ýchaskesiniń aýmaǵyndaǵy turǵylyqty jeri boıynsha tirkelý faktisi negiz bolyp sanalady», - dedi ol.
Onyń atap ótýinshe, ýaqytsha tirkelgen azamattar saılaýshylar tizimine olardyń jergilikti atqarýshy organdarǵa bergen ótinishi negizinde ǵana engizilýi múmkin.
«10 jeltoqsanǵa deıin tirkeý bolmaǵan jaǵdaıda azamattar daýys berýge arnalǵan ýchaskeni tańdaý týraly jergilikti atqarýshy organǵa ótinish jasaýǵa quqyly. Eger saılaýshyǵa saılaýdan keminde 30 kún buryn, ıaǵnı 10 jeltoqsannan keshiktirmeı, saılaý kúni onyń tirkelgen jeri boıynsha daýys berýge arnalǵan úı-jaıǵa kelý múmkindigi bolmaıtyny belgili bolǵan jaǵdaıda, ol óziniń bolatyn jeri boıynsha jergilikti atqarýshy organǵa ózin saılaýshylardyń tıisti tizimine engizý týraly jazbasha ótinish jasaýǵa quqyly. Bul rette jergilikti atqarýshy organ azamatty tirkelgen jeri boıynsha saılaýshylar tiziminen shyǵarýdy jáne ony azamat daýys beretin ýchaskeniń saılaýshylar tizimine engizýdi uıymdastyrady», - dedi Konstantın Petrov.
Aıta keterligi, Ortalyq saılaý komıssııasy ár saılaýshy saılaý taǵaıyndalǵan kezden bastap tıisti jergilikti atqarýshy organda saılaýshy retinde tirkelýge quqyly ekendigine nazar aýdartyp otyr.
«Eger sizge 2020 jylǵy 10 jeltoqsanǵa deıin saılaý kúni tirkelgen jerińiz boıynsha daýys berýge arnalǵan úı-jaıǵa kelý múmkindigińiz bolmaıtyny belgili bolǵan jaǵdaıda, baratyn jerińizdegi ákimdikke saılaýshylardyń tıisti tizimine engizý týraly jazbasha ótinishpen júginýge quqylysyz. Eger siz turaqty tirkelgen jerińizden tys eldi mekende bolsańyz jáne turǵylyqty jerińiz boıynsha ýaqytsha tirkelgen bolsańyz, onda 2020 jylǵy 10 jeltoqsannan keshiktirmeı, saılaý kúni daýys beretin saılaý ýchaskesiniń saılaýshylar tizimine engizý týraly jazbasha ótinishpen ózińiz ýaqytsha bolatyn jerdegi ákimdikke júginýge quqylysyz. Qurmetti saılaýshy! Quqyqtyq saýattylyq tanytyńyz jáne ózińizdiń saılaý quqyǵyńyzdy iske asyryńyz! Ózińizdi saılaýshylar tizimine engizý boıynsha zańdy ári mańyzdy áreketterdi ýaqtyly qabyldaýyńyz qajet. 2020 jylǵy 26 jeltoqsannan bastap sizge óz saılaý ýchaskeńizdegi saılaýshylar tiziminen ózińiz týraly málimetterdi tekserý múmkindigi beriledi», - delingen OSK saılaýshylarǵa arnaǵan úndeýinde.