Sáýle Qasenova koronavırýstan keıin ońaltý sharlarynyń mańyzy jaıynda aıtty
Onyń sózinshe, egde adamdar vırýs ınfektsııasyn aýyr kóteredi jáne osynyń saldarynan bolatyn jaǵymsyz boljam bar. Ókpeniń sozylmaly aýrýlary sııaqty tynys alý joldarynyń aýrýlary bar patsıentter birinshi kezekte «táýekel tobynda» bolady.
Osy oraıda dáriger stresti óz betinshe jeńip shyǵa almaıtyn jalǵyzbasty egde adamdarǵa, balalarǵa, jasóspirimderge qoldaý jasaý kerektigin atap ótti.
«Negatıvti stress adam ımmýnıtetine keri áser beretindikten úreıli kóńil-kúıden alshaq bolyńyzdar. Zııandy ádetterden, ásirese temeki shegý, jastar ishinde paıda bolǵan elektrondy sıgaretter men kalıan shegýden bas tartýdyń ýaqyty keldi. Qaýipti ýaqyt ta bitedi, ómir de óz qalpyna keledi, ol úshin ózińizdiń jáne sizdi qorshaǵan adamdardyń densaýlyǵyn saqtaý qajet», - deıdi ol.
Saýle Qasenovanyń sózine qaraǵanda, ońaltý patsıentterdiń kóbine qajet jáne ol vırýs ınfektsııasy deńgeıiniń aýyrlyǵyna baılanysty. COVID-19 jeńil túrine shaldyqqan adam úshin (KT málimetteri boıynsha ókpe 30 paıyzǵa deıin zaqymdanǵan) qalpyna keltirý 1 aıdan 3 aıǵa deıin jáne kóp jaǵdaıda dáriniń kómeginsiz ótýi múmkin. Bul rette dáriger patsıenttiń jaǵdaıyn (entigý, tersheńdik, álsizdik, júrek soǵysynyń jıilenýi) jáne taldaýdyń nátıjelerin baǵalaıdy. Ońaltý sharalaryna tynys alý gımnastıkasy, kún tártibin saqtaý, tolyqqandy uıqy, saıabaqta serýndeý sekildi óz betinshe oryndaı alatyn jattyǵýlar kiredi. Keı jaǵdaılarda qosymsha dári preparattary, mysaly, júrek soǵysyn azaıtý, entigýdi tómendetý jáne t.b. taǵaıyndalady.
Aýrýdyń orta dárejesinde, ıaǵnı ókpe 30-dan 50 paıyzǵa deıin zaqymdanǵan jaǵdaıda, ońaltý 6 aıǵa deıin jalǵasýy múmkin.
KVI-diń 3-shi deńgeıimen aýyrǵanda ókpe 50-den 75 paıyzǵa deıin zaqymdanady. Bul jaǵdaıda ókpemen qatar júrek, baýyr, búırek, mı da zaqymdanady. Sondyqtan mundaı patsıentterdi statsıonardan shyqqannan keıin pýlmonolog, kardıolog, gastroenterolog, nefrolog, nevropatolog jáne psıhoterapevt baqylaýǵa alady. Ońaltý sharalary barlyq zaqymdanǵan aǵzalardyń qyzmetin qalpyna keltirýdi qosa otyryp, keshendi ótedi.
«Ókpeniń jumysyn qalpyna keltirý úshin ımmýndyq qabyný men qannyń qoıýlanýyn emdeý qajet. Qalpyna keltirý úshin emhana dárigeri nemese beıindi mamannyń baqylaýymen dári preparattary taǵaıyndalady», - deıdi ǵalym.
Ońaltý sharalarynyń der kezinde bastalýy tynys alý aǵzalarynyń qyzmeti men qurylymyn qalpyna keltirýge múmkindik beredi.
Koronavırýs ınfektsııasymen aýyryp shyqqan naýqastar tereń tynys alý kezinde qıyndyqty sezinedi, sondyqtan dárigerler tynys alý gımnastıkalarynyń eń qarapaıym ádisterin jasaýǵa keńes beredi. Birden kúrdeli jattyǵýlar jasaýǵa bolmaıdy. Ekinshi nusqasy – ishpen demalý. Tynys alý jattyǵýlaryn densaýlyq jaǵdaıyna qaraı kúnine birneshe ret jasaýǵa bolady.
Kez kelgen aýrý aǵza úshin stress bolady, sonymen birge ol kezde tolyqqandy tamaqtanýǵa tábet bolmaıdy. Saýyǵý úshin adam aǵzasyna taǵammen keletin energııany qalpyna keltirý qajet. Koronavırýs ınfektsııasy kezinde joǵalǵan tábet, ıis ári dámdi seziný qalpyna keledi. As mázirine sorpa, aq jáne qyzyl et, jemis, kókónisti jetkilikti mólsherde paıdalaný qajet. Jańǵaq, jasyl shópterdi paıdalanǵan paıdaly. Eger asqazan-ishek joldarynyń asqynǵan aýrýlary bolmaǵan jaǵdaıda qymyz, shubat sekildi ulttyq sýsyndardy ishýdi de esten shyǵarmaǵan durys.
Onyń atap ótýinshe, syrqat saldarynan ómir azdap ózgerdi, alaıda densaýlyqty qalpyna keltirýge bolady. Aýyr syrqatqa shaldyqqan adamdarda, ásirese ókpeniń jasandy jeldetýi jasalǵandarda nysanaly nazar aýdarý, este saqtaý jáne durys oılaý sekildi fýnktsııalardyń tómendeýi baıqalady. Bul problema birneshe apta nemese aıda joǵalyp ketedi, biraq keı adamdarda ol uzaq ýaqytqa sozylýy múmkin. Mı qyzmetin qalpyna keltirýge dene qımylynyń jattyǵýlary kómektese alady. Olar jeńil bolýy múmkin, biraq onymen kúndelikti aınalysý kerek. Mıǵa arnalǵan jumbaqtar sheshý, kitap oqý, aqparatty este saqtaý sekildi jattyǵýlar jasaý qajet. Atqarylatyn isterdi kezeń-kezeńmen josparlaý qajet. Týysqandar men dostardan kómek suraýdan uıalmaý kerek.