Satybaldy Dáýletalın: Áleýmettik ádilettilikti ilgerletý – kásipodaqtardyń basty mindetti
Sapar barysynda QR KF tóraǵasy Jasbyl oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaevtyń tóraǵalyǵymen ótken áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi óńirlik úshjaqty komıssııanyń otyrysyna qatysty.
Jambyl oblysy ákimdigi eńbek ınspektsııasy basqarmasynyń bastyǵy Ernar Esirkepov áleýmettik jáne eńbek qatynastarynyń damýy týraly aıta otyryp, jyl basynan beri óńirdegi kásiporyndarǵa 30 tekserý júrgizilip, 11 eńbek zańnamasyn buzýshylyq anyqtalǵanyn atap ótti. Atalǵan derekter boıynsha ákimshilik sharalar qoldanylǵan. Onyń sózinshe, Jol kartasyn júzege asyrý barysynda jyl basynan beri 414 jumys berýshi 38 myńnan astam jumyskerdiń jalaqysyn ortasha alǵanda 26 paıyzǵa ósirgen.
«Alaıda soǵan qaramastan «Qazaqtelekom» AQ, «Qazposhta» AQ jáne «Qazaqstan Temir Joly» UK fılıaldarynda jumyskerlerdiń jalaqysy ósirilgenine qaramastan, osy mekemelerdegi jumyskerlerdiń jalaqysy burynǵysynsha óńirde eń tómen bolyp qalyp otyr. Kásipodaqtar federatsııasy tóraǵasynyń saparmen kelgenin paıdalana otyryp, osy máseleni Respýblıkalyq úshjaqty komıssııada qarastyrýyńyzdy suraımyn», - dedi Ernar Esirkepov.
Óz kezeginde Jambyl oblysy aýmaqtyq kásipodaqtar birlestiginiń tóraǵasy Baǵlan Qarasholaqov áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn tıimdi damytý boıynsha áleýmettik áriptesterdiń kúsh-jigerin biriktirýdiń mańyzdy ekenin atap ótti. Atap aıtar bolsaq, óndiristik jaraqattardy boldyrmaý, ujymdyq-kelisim qatynastaryn damytý, kásipodaq músheligimen qamtý aýqymyn keńeıti.
Osyǵan baılanysty Jambyl oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaev Kásipodaq ortalyǵymen birlesip aýdandyq deńgeılerde kásiporyndarda jáne mekemelerde kásipodaq uıymdaryn qurý jónindegi túsindirý jumystaryn júrgizý týraly tapsyrma bergenin atap ótti.
Áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi óńirlik úshjaqty komıssııa múshelerine qarata aıtqan sózinde QR Kásipodaqtar federatsııasynyń tóraǵasy Satybaldy Dáýletalın kásiporyndardaǵy jumyskerlerdiń ál-aýqatyn jaqsartý boıynsha áleýmettik áriptestiktiń barlyq taraptarynyń birlesken ózara is-qımyly qajet ekenin atap ótti. Onyń málimetinshe, byltyr elimizde tirkelgen 79 eńbek daýynyń 31-indegi kásiporyndarda kásipodaqtar jumys istegen.
«Kásipodaqtar bar mekemelerde eńbek daýlaryn sheshý qajetti quqyqtyq rásimderdi saqtaý barysynda taraptardyń barlyǵyna ońtaıly nátıjege qol jetkizýge múmkindik beredi», - dedi Satybaldy Dáýletalın.
QR KF tóraǵasy Jambyl oblysynda 2021 jyldan bastap qazirgi deıingi ýaqytta jalǵyz ǵana eńbek daýy «Jambyl tsement óndirý kompanııasy» JShS-ynda tirkelgenin atap ótti.
«Bul – elimiz boıynsha úlgi bolatyn kórneki mysaldardyń biri. Bir jaǵynan, óńirdegi daýly jaǵdaıdyń barynsha az bolýy áleýmettik jáne eńbek salasyndaǵy máselelerdiń týyndaýynyń aldyn alý jónindegi jumystyń tıimdi júrgiziletinin kórsetedi. Áleýmettik áriptestik taraptarynyń ózara is-qımyly, Jambyl oblysyndaǵy áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi úshjaqty komıssııa otyrystarynda eńbek daýlarynyń aldyn alý máseleleriniń turaqty talqylanýy osyny dáleldeıdi», - dedi Satybaldy Dáýletalın.
Onyń sózinshe, Jambyl oblysy ujymdyq shartpen qamtý boıynsha kóshbasshylardyń qatarynda. Bıylǵy 1 naýryzdaǵy málimet boıynsha oblysta 10,4 myń ujymdyq shart jasalǵan, kásiporyndardyń 94 paıyzy qamtylǵan, byltyr bul kórsetkish eki ese az – 5,5 myń (qamtylý 56%) bolǵan.
Osyǵan baılanysty, Kásipodaqtar federatsııasynyń tóraǵasy osyndaı joǵary kórsetkishke qaramastan ujymdyq sharttardyń 10 paıyzy ǵana kásipodaq uıymdarynyń qatysýymen jasalǵanyna toqtaldy.
«Ujymdyq sharttardyń 90 paıyzynda jumyskerler atynan kimder qol qoıǵan? Kásipodaqtardyń qatysýynsyz qol qoıylǵan osy ujymdyq sharttar qanshalyqty sapaly ári tıimdi? Úshjaqty komıssııa aıasynda osy máseleni qarastyrýdy suraımyn», - dedi Satybaldy Dáýletalın komıssııa múshelerine.
Sondaı-aq ol taǵy bir jaıtty aıta ketti: «Oblys, qala jáne aýdandarda ujymdyq sharttardyń mazmunyn taldaý jóninde kásipodaqtar músheleriniń qatysýymen sarapshy toptaryn qurýdy biz Úkimetke usyndyq. Óıtkeni kez kelgen kásiporynnyń «konstıtýtsııasy» bolyp tabylatyn qujat ol – ujymdyq shart. Onyń sapaly mazmunda bolýynyń arqasynda jumys berýshi men jumyskerler arasyndaǵy qarym-qatynastyń kóptegen daýly máselelerinen qutylýǵa bolady».
QR Kásipodaqtar federatsııasynyń sózinshe sońǵy kezderi eńbek daýlary men kıkiljińderiniń basty sebebi – jalaqynyń tómen bolýy. Ekinshi sebebi – jumys berýshilerdiń jumyskerlermen kelissóz júrgizýge qulqy bolmaýy.
«Jumys berýshi kásiporynnyń tabysy men onyń órkendeýi qarapaıym jumyskerdiń kóńil-kúıine, olardyń jalaqysyna qanaǵattanýyna tikeleı baılanysty ekenin tolyq túsinbeıinshe, eńbek daýlarynan aryla almaıdy. Barlyq áleýmettik áriptesterdi óz kásiporyndaryndaǵy jumyskerlermen osyndaı qarym-qatynastan bas tartýǵa shaqyramyn», - dedi Satybaldy Dáýletalın.
Eńbek zańnamasyna sáıkes eńbekke aqy tóleý qoryn qalyptastyrý jumys berýshiniń qalaýynsha sheshiledi, memleket tek eń tómengi jalaqy kólemin ǵana anyqtap beredi. Ol osyǵan baılanysty Kásipodaqtar federatsııasy Úkimet pen Respýblıkalyq jumys berýshiler birlestiginiń basty áleýmettik seriktesi retinde, óz quzyretteri sheńberinde RÚK otyrystarynda jáne Úkimet otyrystarynda áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn jetildirýge septigi tıetin áleýmettik bastamalardy turaqty kóterip otyratynyn atap ótti.
«Biz eńbekke aqy tóleý júıesin jetildirý boıynsha birqatar usynystardy kóterdik, onyń ishinde tómengi jalaqyny mindetti túrde ındeksatsııalaý; óndiristerdi basqarýǵa kásipodaqtardyń qatysýyn qamtamasyz etý, sondaı-aq jalaqy jónindegi kelissózderge mindetti túrde qatysýy da bar. Áleýmettik ádilettilikti alǵa jyljytý máselesi – kásipodaqtardyń basty mindetteriniń biri», - dep atap ótti QR KF tóraǵasy.
Sonymen qatar, Satybaldy Dáýletalın Kásipodaqtar federatsııasy óńirlik kelisimderdiń 2021-2023 jyldarǵa arnalǵan Bas kelisim normalaryna sáıkestigine taldaý júrgizgenin eske saldy. Onyń aıtýynsha, Jambyl oblysynyń óńirlik kelisimi jalpy Bas kelisimdi negizge alǵan. Alaıda bul dıalogtyń damýyn retteıtin jáne óńirdegi eńbek qatynastarynyń sapasyn anyqtaıtyn áleýmettik áriptestiktiń basty qujaty qujaty bolǵanyna qaramastan onyń kóp bóliginde resmılik basym.
«Óńirlik kelisimge qatysty áleýmettik áriptestiktiń birlesken jumysy barysynda onyń sapaly mazmunmen tolyqtyrylýyna barynsha mán berilýi qajet, ol kásiporyndar men mekemelerdegi jumyskerlerdiń ál-aýqatynyń jaqsarýyna múmkindik beredi. Qabyldanǵan qujattardyń oryndalýyn baqylaýdyń da mańyzy zor, sondaı-aq atqarylǵan jumystardyń keńinen jarııa etilýi de mańyzdy ról atqarady», - dedi QR KF basshysy.
Ol Jambyl oblysyna jumys sapary barysynda aıtylǵan barlyq talap-tilekter Kásipodaqtar federatsııasynyń nazarynan tys qalmaıtynyn atap ótti.
Áleýmettik áriptestik pen áleýmettik jáne eńbek qatynastaryn retteý jónindegi óńirlik úshjaqty komıssııanyń otyrysy aıaqtalar tusta Jambyl oblysynyń ákimi Berdibek Saparbaev QR KF tóraǵasy aıtyp ótken barlyq usynymdar nazarǵa alynatyn málimdedi.
«Búgin kóterilgen barlyq máseleler jaqynda ótetin óńirlik úshjaqty komıssııa otyrysynda qaralady. Jambyl oblysynyń áleýmettik áriptesteri kásipodaqtar – áleýmettik jáne eńbek qatynastarynyń damýynda basty seriktes ekeinin túsinedi», - dep qorytyndylady Jambyl oblysynyń ákimi.