Sarbazdardy uryp-soqqany úshin sottalǵan áskerı qyzmetshi aqtaldy
Aqtalǵandardyń birinshisi - Jibek Turysbekovany sot memlekettik shekarany qorǵaý salasyndaǵy zańdy (QK 445-babynyń 1-bóligi) buzǵany úshin kináli dep tanyǵan. Ol Almaty áýejaıynda qujattar men adamdardy tekserý boıynsha shekaralyq jasaqqa kiretin tulǵa bola tura salyq bereshegine baılanysty memleketten shyǵýǵa tyıym salynǵan azamat O.-nyń memlekettik shekarany zańsyz kesip ótýine jol bergen.
Apellıatsııa úkimdi ózgerissiz qaldyrdy.
Joǵarǵy Sottyń sot alqasy J. Turysbekovaǵa qatysty sot aktileriniń kúshin joıyp, onyń is-áreketinde qylmys quramynyń bolmaýyna baılanysty is júrgizýdi toqtatty.
Qylmystyq kodekstiń 445-baby boıynsha qylmystyq jaýaptylyq memlekettik shekarany qorǵaý erejelerin buzý memleket qaýipsizdiginiń múddelerine eleýli zııan keltirýge ákep soqqan nemese ákelip soǵýy múmkin bolǵan kezde ǵana týyndaıdy. Іs boıynsha mundaı negizder jáne qandaı da bir dáleldemeler joq.
«O.-nyń kólik salyǵy boıynsha bereshegi 562 716 teńgege jetken jáne sottyń Qazaqstan Respýblıkasynan shyqpaý týraly sanktsııasy da bar. Degenmen, soǵan qaramastan ol memlekettik shekarany kesip ótken. O.-nyń shekaradan zańsyz ótý faktisi ol Qazaqstanǵa oralǵannan keıin anyqtalǵan jáne qylmystyq is salyq qaryzyn tolyq ótegennen keıin qozǵalǵan. Osy fakt Turysbekovanyń is-áreketi memleket qaýipsizdigine aıtarlyqtaı zııan keltirmegenin kórsetedi. O. barlyq rásimderdi saqtaı otyryp kedendik baqylaýdan ótken, bagajyn ótkizgen, shekaralyq baqylaý kezinde jaramdy ulttyq tólqujatyn usynǵan. Sondyqtan sottyń «Turysbekova O.-nyń shekarany kedergisiz, zańsyz kesip ótýine jol berdi» degen tujyrymy istiń naqty mán-jaıyna sáıkes kelmeıdi« deıdi Joǵarǵy sottyń baspasóz qyzmeti.
Turysbekovaǵa sensek, ol O.-nyń pasportyn arnaıy tehnıkalyq quraldy paıdalana otyryp teksergen. Qujat skanerlegennen keıin onyń BAJ monıtorynda tekserilgen adam týraly qate málimetter alǵandyqtan, ol qatelesip O.-nyń memlekettik shekaradan ótýine jol bergen. Osy jaýaptar qyzmettik tergep-tekserý materıaldarymen sáıkes keledi. Onda baǵdarlamada O.-nyń anketalyq derekteriniń durys kórsetilmeý faktisi rastalǵan.
Joǵarǵy sotta aqtalǵan ekinshi sottalýshy - J. Rsaev. Oǵan 2016 jyly QK 451-babynyń 1-bóligimen 1000 AEK kóleminde aıyppul salynǵan. Ol áskerı qyzmette júrip, laýazymdy bıligin asyra paıdalanyp, merzimdi qyzmettegi sarbazdardy soqqyǵa jyǵyp, balaǵattap, olardyń konstıtýtsııalyq quqyqtary men zańdy múddelerine nuqsan keltirgeni úshin kináli dep tanylǵan.
Apellıatsııa úkimdi ózgerissiz qaldyrdy. Joǵarǵy Sot ony aqtady. Óıtkeni, jergilikti sottar keıbir dálelderdi nazardan tys qaldyryp, olarǵa tıisti quqyqtyq baǵa bermegen. Al aıyptaý úkimine tek jábirlenýshilerdiń bir-birine qarama-qaıshy keletin jaýaptary negiz bolǵan.
Toǵyz jábirlenýshiniń denelerin tekserý kezinde olardyń jaraqat almaǵany jáne olar ózderiniń densaýlyq jaǵdaılary jóninde shaǵym keltirmegeni anyqtaldy. Sonymen qatar, qosymsha sot-medıtsınalyq saraptamanyń qorytyndysy boıynsha eki jábirlenýshiniń dene jaraqatyn alǵany rastalmaǵan.
Jábirlenýshiler birinshi satydaǵy sotta tergeýde bergen jaýabynan tolyqtaı bas tartqan. Olar Rsaevtyń áskerı tártipti qatań qadaǵalaǵandyqtan aǵa leıtenant N.-nyń «uryp-soǵady dep jazyp berseńder, ony basqa zastavaǵa aýystyryp jiberemiz, qylmystyq is qozǵalmaıdy» degen sózine senip, aýystyrý maqsatynda onyń ústinen aryz jazǵandaryn aıtqan.
Joǵarǵy sot atalǵan mán-jaıdy eskere otyryp, kinásizdik prezýmptsııasy qaǵıdalaryna sáıkes, is boıynsha barlyq kúdikterdi sottalýshynyń paıdasyna qarastyra kele, ony aqtady.
Rsaev qylmystyq protsesti júrgizgen organnyń zańsyz áreketterinen kelgen zardapty óndirip ala alady.