«Samuryq-Qazyna» ınvestıtsııalyq jáne operatsııalyq strategııalaryn qaıta qarap shyǵýy kerek - N. Nazarbaev
Forýmǵa Qazaqstannyń memlekettik organdarynyń, halyqaralyq qarjy ınstıtýttarynyń, sonyń ishinde EQDB jáne EYDU, qazaqstandyq qorǵa uqsas Temasek, Khazanah, Korean Investment Corporation, Qatar Investment Authority sekildi sheteldik qorlardyń ókilderi men halyqaralyq sarapshylar qatysty.
Memleket basshysy óz sózinde «Samuryq-Qazyna» qoryn qalyptastyrar kezde el baılyǵyn eseleıtin, joǵary tehnologııaly ári tıimdi kompanııa qurý kózdelgenin aıtty.
- Ol qurylǵannan keıin álemdik qarjy-ekonomıkalyq daǵdarys bastalyp, ony eńserý isine qor atsalysýǵa májbúr boldy. Ol aýyr jaǵdaıdaǵy birqatar ekinshi deńgeıli bankterdiń aktıvine kirdi. Qazir endi Qordyń tikeleı qyzmetimen aınalysatyn ýaqyty týdy, - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev Qor memlekettiń munaı-gaz jáne atom ónerkásibindegi, energetıka, kólik jáne kommýnıkatsııalardaǵy iri aktıvterin biriktiretindigine toqtaldy.
- Qordyń jıyntyq aktıvi respýblıkamyzdyń ІJÓ-niń jartysyna teń. Sońǵy úsh jylda Qor kompanııalary bıýdjetke 2,5 trıllıon teńge aýdardy. «Samuryq-Qazyna» elimizdegi eń iri jumys berýshilerdiń biri sanalady - onda 350 myńnan astam adam jumys isteıdi. «Samuryq-Qazyna» qory - is júzinde ekinshi Ulttyq qor. Onda eldiń baılyǵy shoǵyrlanǵan, ol bizdiń qazirgi jáne bolashaqtaǵy ıgiligimizdiń kózi bolyp sanalady. Eldiń ári qaraıǵy damýy da transformatsııa baǵdarlamasyn qalaı oryndaıtynymyzǵa baılanysty, - dedi Memleket basshysy.
Qazaqstan Prezıdentiniń aıtýynsha, bul baǵdarlama álemniń jetekshi qorlarynyń tájirıbelerine súıengen jáne birneshe maqsatty kózdeıdi.
- Birinshiden, Qor kompanııalarynyń qunyn ulǵaıtý. Ekinshiden, portfeldiń basqarylý tıimdiligin arttyrý. Úshinshiden, Úkimet, Dırektorlar keńesi, Qor basqarmasy, sondaı-aq Qor men onyń portfeldik kompanııalary arasyndaǵy jaýapkershilikti aıqyn bólý, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Qordyń jıyntyq aktıvi bes jyl ishinde 200 mıllıard dollarǵa deıin eselenýi úshin transformatsııa aıasyndaǵy kúsh-jiger, birinshi kezekte, Qor kompanııalarynyń jańa qunyn qalyptastyrýǵa baǵyttalýy tıis.
- Bul rettegi ósim portfeldik kompanııalardyń jańa qunyn qalyptastyrý esebinen júrýi tıis. Buǵan ónimdilikti arttyrý, joǵary tehnologııaly jáne tabysty jobalarǵa ınvestıtsııalaý jolymen jetýge bolady, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysy 5 jyldan keıin Qordyń úsh kompanııasy álemdegi iri kompanııalardyń Fortune-500 tizimine kirý kerektigi jóninde mindet qoıdy.
- Qazir bul reıtıngke negizinen túsimderi 5 -ten 500 mıllıard dollarǵa deıin quraıtyn batys kompanııalary kiredi. Sonymen birge keıingi kezderi azııalyq kompanııalardyń úlesi aıtarlyqtaı ósti. Máselen, 2003 pen 2014 jyl aralyǵynda qytaılyq kompanııalardyń sany 8 -den 95-ke deıin ósti, al CNPC memlekettik munaı korporatsııasy alǵashqy bestikke kirdi. Sondaı-aq tizimde reseılik 8 kompanııa bar. Fortune tizimine kirýdiń negizgi ólshemderi túsim mólsheri men qarjylyq eseptiliktiń aıqyndyǵy bolyp sanalady. Túsim mólsheri jóninen Qordyń keminde eki kompanııasy - «QazMunaıGaz» jáne «QTJ» atalǵan tizimge álden-aq kire alady, - dep atap ótti Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev elimizde búginde «Samuryq-Qazyna» kompanııasyna básekeles is júzinde joq ekenine, biraq ol áli tıimdilik kórsetkishi jaǵynan transulttyq kompanııalarmen jáne sheteldik jetekshi memlekettik korporatsııalarmen salystyrýǵa kelmeıtinine nazar aýdardy.
- Biz sheteldik strategııalyq seriktes tartqan «Eır-Astana» ǵana qazirgi kezde jahandyq naryqta laıyqty baqtalas bola alady. Tek sol ǵana álemdik básekeles-kompanııalarǵa qaraǵanda, kapıtaldy paıdalaný tıimdiligin joǵary deńgeıde kórsetip otyr. «Qazatomónerkásip» jáne «Qazaqstan temir joly» da jaqsy nátıjeler men kapıtaldy paıdalaný tıimdiligin kórsetýde. Biraq Qordyń basqa kompanııalary, ókinishke qaraı, mundaı jetistikpen maqtana almaıdy. «QazPochta», «Kegok» tıimdiligi tómen kompanııalar retinde qalyp, búgingi tańda álemniń osy tektes kompanııalarymen básekelesýge qaýqarsyz bolyp otyr, - dedi Memleket basshysy.
Osyǵan baılanysty Qazaqstan Prezıdenti básekege qabilettilikti kóterý úshin birqatar baǵyttardy atady.
- Qorǵa óziniń tıimdiligi men ónimdiligin edáýir kóterý kerek. Bul rettegi ósim 2-3% quramaýy tıis, taıaý 5 jylda 30-40% sekiris jasaý kerek. Ol úshin óndiris pen basqarý tehnologııalaryna, naryqtyq saraptamaǵa ıe strategııalyq seriktester men ınvestorlardy belsendi túrde tartý qajet bolady. Sonyń arqasynda Qor kompanııalary, birinshi kezekte, Keden odaǵy elderiniń naryǵyna, sosyn syrtqy naryqtarǵa shyǵyp, básekelestikke túsýi tıis, - dedi Nursultan Nazarbaev.
Memleket basshysy Qordyń óz ǵylymı-tehnıkalyq áleýetin damytqany jón ekendigin aıtty.
- Qordyń «Nazarbaev Ýnıversıtet» bazasynda qurylǵan ǵylymı-zertteý ortalyǵy - alǵashqy qadam ǵana. Kompanııalardyń ózinde zertteý zerthanalaryn qalyptastyryp, jetekshi ǵalymdar men ǵylymı ortalyqtardy tartý kerek. Qor kompanııalarynyń zertteýler men ázirlenimderge shyǵystary bolashaqta on ese ulǵaıýy tıis, - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev «Halyqtyq ІRO» baǵdarlamasyn júzege asyrýdy jalǵastyrýdyń, oǵan qazaqstandyqtardy barynsha kóp tartý qajettigin atap ótti.
- Aktsııalar birneshe iri ári shapshań ınvestorlardyń qolyna emes, halyqtyń qolyna tıetindigine senimdi bolý úshin naqty erejelerdi anyqtaý kerek. Barlyq úderisterdiń tolyq aıqyndyǵy men aqparattyń qol jetimdiligi qajet, - dedi Memleket basshysy.
Qazaqstan Prezıdenti «Samuryq-Qazyna» qory eldegi jeke sektordyń damýyna septigin tıgizýi kerektigin aıtty jáne tabıǵı resýrstary shekteýli bolsa da ındýstrııa kóshbasshysy bolǵan kompanııalardy shyǵara bilgen Ońtústik Koreıany mysalǵa keltirdi.
- «Samuryq-Qazyna» da jańa salalar men kompanııalardy shyǵaryp, óndiristi irilendire alady. Belgili bir deńgeıge jetkende Qor olardyń quramynan shyǵyp, sol arqyly eldegi jeke sektordyń damýyna úles qosar edi. «Samuryq-Qazyna» qorynyń kóshbasshylyǵy men mańyzdy mindeti osydan kórinetin bolady, - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Nursultan Nazarbaev shaǵyn jáne orta bıznesti damytýdy ulttyq másele dep atady.
- 2050 jylǵa qaraı shaǵyn jáne orta bıznestiń ІJÓ-degi úlesi 50%-ke jetýi tıis. «Samuryq-Qazyna» budan shet qalmaýy kerek. Qor óziniń árbir kompanııasynyń aınalasynda shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyna jaǵdaı jasaýy qajet. Transformatsııa osy mindetti júzege asyrýǵa jaǵdaı jasaıdy, óıtkeni Qorda tek negizgi bıznes qana qalýy tıis, al qosalqy fýnktsııalardy ShOB atqara alady, - dedi Qazaqstan Prezıdenti.
Sońynda Nursultan Nazarbaev transformatsııa baǵdarlamasynyń bastalýy el úshin mańyzdy oqıǵa ekenin, onyń qatań baqylaýda bolýy tıistigin aıtty.
Forým barysynda sondaı-aq «Samuryq-Qazyna» AQ basqarma tóraǵasy Ó.Shókeev baıandama jasap, transformatsııa baǵdarlamasy bir-birimen baılanysty birneshe maqsatty kózdeıtinin atap ótti.
- Qorǵa qyzmettiń negizgi kórsetkishterin kórsetetin barlyq júıelerdi, enshiles kompanııalardyń barlyq ınvestıtsııalyq jáne operatsııalyq strategııalaryn qaıta qarap shyǵý kerek. Biz Qordyń ózindegi salalyq komandalardy kúsheıtip, ınvestıtsııalyq komıtetterge iri jobalardy júzege asyrý boıynsha biregeı ókilettikter beretin bolamyz. Osy maqsatqa jetý úshin Qordyń aktıvine totaldy revızııa júrgizý, qaıtaqurylymdaý, jekeshelendirý, birigý jáne qosyp alý jolymen portfeldiń ońtaıly qurylymyn anyqtaý, dástúrli salalardaǵy tıimsiz aktıvterden arylý jáne energetıkada, metallýrgııada, hımııalyq, týrıstik salalarda jáne «jasyl» ındýstrııada jańa kásiporyndar qurý usynylady, - dedi Ó. Shókeev.
Sondaı-aq Makkenzı konsaltıngtik kompanııasynyń basshysy D.Barton, «Samuryq-Qazyna» AQ Dırektorlar keńesiniń múshesi R.Evans, transformatsııa salasyndaǵy álemdik deńgeıdegi sarapshy, Adızes ınstıtýtynyń dırektory I.Adızes jáne Nıý-Iork ýnıversıtetiniń ekonomıka professory, Nobel syılyǵynyń laýreaty N.Rýbını Qordy transformatsııalaý baǵdarlamasyn júzege asyrýdyń tıimdi baǵyttaryna qatysty óz pikirlerin ortaǵa saldy.