Salyqtan bosatý jáne tekserýge moratorıı – aldaǵy 3 jylda Qazaqstanda bıznes qalaı damıdy
2020 jyldyń 1 qańtarynan bastap úsh jyl merzimge shaǵyn kásipkerlik sýbektilerine, onyń ishinde mıkro kásipkerlik sýbektilerine barýmen tekserýge, profılaktıkalyq baqylaýǵa jáne qadaǵalaýǵa jarııalanǵan moratorıı kúshine endi.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń málimetinshe, moratorıı kúshi turǵyndardyń ómiri men densaýlyǵyna, qorshaǵan ortaǵa, zańnamalyq pen qoǵamdyq tártipke qaýip tóndirýi múmkin zań buzýshylyqtardyń aldyn alýǵa nemese olardy joıýǵa baǵyttalǵan tekserýlerge qatysty bolmaıdy. Sonymen qatar konstıtýtsııalyq qurylym men ulttyq qaýipsizdikke tikeleı nemese janama qaýip tóndirgen jaǵdaıda kúshi júrmeıdi. Mundaı jaǵdaılarda tekserýler baqylaý jáne qadaǵalaý organynyń birinshi basshysynyń sheshiminiń negizinde júrgiziletin bolady.
Sonymen qatar, eger kásipker óz qyzmetine qatysty bastamashy bolsa, sondaı-aq qylmystyq-protsessýaldyq kodekste qarastyrylǵan negizder boıynsha tekserýler júrgizile alady.
Moratorıı prokýrorlyq, kedendik, qarsy salyq tekseristerine, salalyq tekseristerdiń keıbir túrlerine, sondaı-aq jer qoınaýlaryn paıdalanýshylardy tekserýge, ónimge sanıtarııalyq-epıdemıologııalyq saraptama júrgizýmen profılaktıkalyq qadaǵalaýǵa, sáıkestikti baǵalaý salasyndaǵy akkredıtteý sýbektilerin profılaktıkalyq baqylaý men tekserýge qatysty bolmaıtynyn aıta ketken jón.
Jarlyqta moratorııdiń 2019 jyly kásipkerlik sýbektisine barýmen bastalǵan profılaktıkalyq baqylaý men qadaǵalaýǵa jáne tekserýge qatysty bolmaıtyny naqtylanǵan. Shaǵyn jáne mıkro kásipkerlik sanattaryna jatatyn jekemenshik jáne memlekettik kásipkerlik sýbektileri moratorıı júrgizýge jatady.
Óz jumysy barysynda kásipkerlik sýbektileri el zańnamasyn, jeke jáne zańdy tulǵalardyń quqyqtary men zańdy múddelerin saqtaýy, sondaı-aq QR zańnamasyna sáıkes taýarlardyń, jumystar men qyzmetterdiń qaýipsizdigi men sapasyn qamtamasyz etýi tıis. Bul mindettemelerdi kásipkerlik sýbektileri moratorıı kezeńinde de saqtaýy kerek.
Sonymen qatar Memleket basshysynyń 2019 jylǵy 2 qyrkúıektegi Joldaýynda tek arnaıy salyq rejımderin qoldanatyn jáne mıkro nemese shaǵyn kásipkerlik sýbektisi retinde tanylǵan salyq tóleýshilerdi ǵana úsh jyl merzimge tabys salyǵynan bosatý qarastyrylǵan.
Tabys salyǵy — bul korporatıvti tabys salyǵy, jeke tabys salyǵy, sharýa qojalyqtary men fermerlik sharýashylyqtar úshin biryńǵaı jer salyǵy, sondaı-aq jeńildetilgen deklaratsııa boıynsha jumys isteıtin salyq tóleýshiler úshin áleýmettik salyq. Basqa barlyq salyqtar men tólemder mindettemeler týyndaǵan jaǵdaıda tólenedi.
Anyqtama: Zańnama boıynsha mıkrobıznes – bul jumyskerler sany 15 adamnan asatyn jáne jyldyq tabysy 30 myń eń tómengi eseptik kórsetkishti (TEK) quraıtyn (79 530 myń teńge) jeke kásipkerler, al shaǵyn bıznes — bul jumyskerleriniń sany 100 adamǵa deıin bolatyn, jyldyq tabysy 300 myńǵa deıingi AEK quraıtyn (795 300 myń teńge) jeke kásipkerler jáne zańdy tulǵalar.
Qansha bıznesmen salyqtan bosatylady?
Aldyn ala esepteýler boıynsha, tabys salyǵyn tóleýden 1,2 mln jýyq salyq tóleýshi 380 mlrd teńgeden astam somaǵa, úsh jyl merzimge bosatylady.
Qazaqstan Úkimeti elimizdegi bıznes ahýaldy jaqsartý maqsatynda qoldanystaǵy zańnamany reformalaý, ruqsat berý júıesin jetildirý, bıznesti qurý rásimderin jeńildetý, memlekettik baqylaý-qadaǵalaý qyzmetin ońtaılandyrý boıynsha júıeli jumystar júrgizip jatyr.
Resmı statıstıkalyq málimetterge sáıkes, 2019 jyldyń 9 aıynda JІÓ-degi ShOK úlesi 29,5%-dy qurady, bul 2018 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 0,6%-ǵa artyq (2018 jylǵy qańtar-qyrkúıekte – 28,9%).
Sonymen qatar 2019 jyldyń qańtar-maýsym aılarynda shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektileriniń ónim shyǵarýy 12 662,7 mlrd teńgeni qurap, 2018 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 10,8%-ǵa artty (2018 jyldyń qańtar-maýsym aılarynda – 10 638 mlrd teńge).
2019 jyldyń 1 jeltoqsanyndaǵy jaǵdaı boıynsha tirkelgen ShOK sýbektileriniń sany 1,6 mln birlikti qurady, bul kórsetkish 2018 jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 3,1%-ǵa joǵary, jumys istep turǵan sýbektilerdiń sany 7,8%-ǵa ósip, 1,3 mln birlikti qurady.
Qazaqstan «Doing Business» reıtınginde álemniń 190 eliniń arasynda TOP-25 quramynda
Resmı statıstıkalyq derekterdegi kórsetkishterdiń ósýi, sondaı-aq Qazaqstannyń Dúnıejúzilik Banktiń «Doing Business» reıtınginde álemniń 190 eli arasynda bıznesti júrgizýde eń úzdik Top-25-ke kirýi bıznesti damytý úshin qolaıly jaǵdaılar jasaýǵa baǵyttalǵan qabyldanatyn sharalardyń pármendiligin rastaıdy.
Qazirgi tańda Qazaqstan Dúnıejúzilik bank reıtınginde 25-oryndy alyp qana qoımaı, 2017 jyldan bastap 11 pozıtsııaǵa joǵary kóterilip, 2017-2018 jyldary bıznesti júrgizý jeńildiginiń úsh ındıkatory bóliginde retteýshi reformalardy iske asyrǵan elderdiń qataryna endi (2017 j. – 36-oryn, 2018 j. – 28-oryn).
Qabyldanyp jatqan sharalar kásipkerlik áleýetti ashýǵa, shaǵyn jáne orta kásipkerliktiń ósimin jaqsartýǵa múmkindik beredi, bul eldiń ekonomıkalyq ósýi men ál-aýqatynyń jaqsarýyna yqpal etedi.
«Doing Business» reıtıngindegi eldiń jetistikteri atalǵan pozıtsııany nyǵaıtýdyń áleýetiniń bar ekenin kýálandyrady, sonymen qatar kásipkerlikti júrgizý úshin eń jaqsy sharttary bar TOP-20 eldiń qataryna kirý mindetin belgileıdi.
Osyǵan baılanysty, Úkimet qol jetkizilgen nátıjelerdi jaqsartý maqsatynda «Doing Business» reıtınginiń ındıkatorlary aıasynda bıznes-ahýaldy jaqsartý máseleleri boıynsha zańnamalyq túzetýlerdiń 8-paketin ázirleý jumystaryn júrgizdi, ony qabyldaý bıznesti damytýǵa oń áser etedi, elimizge qosymsha ınvestıtsııalar tartady.
Búgingi tańda «Keıbir zańnamalyq aktilerge bıznes ahýaldy jaqsartý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» QR zańynyń jobasy 30-dan astam normatıvtik-quqyqtyq aktilerge shamamen 200 túzetýdi qamtıdy.
Bıznesti jaqsartý jónindegi zańnamalyq normalardy engizýmen qatar, «Bıznestiń jol kartasy-2025» memlekettik baǵdarlamasy jáne basym jobalardy nesıeleý tetigi aıasynda bızneske qarjylyq qoldaý kórsetiledi.
Bul rette Baǵdarlamany júzege asyrý úshin aldaǵy 4 jylǵa 421 mlrd teńge mólsherinde bıýdjet qarajaty bólindi, sondaı-aq elimizdiń 2025 jylǵa deıingi strategııalyq damý josparyna sáıkes keletin nysanaly ındıkatorlar belgilengen.
Baǵdarlamany iske asyrý qorytyndysy boıynsha JІÓ-degi ShOB úlesin keminde 35%-ǵa ulǵaıtý, JІÓ qurylymyndaǵy óńdeýshi ónerkásiptiń úlesin keminde 13,4%-ǵa jetkizý kútilýde.