«Saǵynyshtan sarǵaıdy alystaǵy aǵaıyn...» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
Qazaqstan halqy Assambleıasynyń «Qazaqstandyq jol: turaqtylyq, birlik, jańǵyrý» taqyrybymen ótken HІH sessııasynda sóz sóılegen Elbasy Nursultan Nazarbaev elimizdiń ordasy Astanada «Asharshylyq qurbandaryna eskertkish» monýmenti ashylatynyn jetkizdi. Elbasy, sonymen birge, ótken ǵasyrdyń alǵashqy jartyjyldyǵynda oryn alǵan asharshylyq zobalańyna 80 jyl jáne stalındik jappaı qýǵyn-súrgin qasiretine 75 jyl tolatynyn aıta kelip: «Bul qasirettiń ornyn toltyrý múmkin emes. Jalpy esep boıynsha Qazaqstan, Belarýs, Reseı jáne Ýkraınada asharlyq pen aýrý saldarynan 7 mln. adam qaza tapty. Asharshylyq saldarynan qaza tapqan olardyń 1,5 mln.-nan astamy Qazaqstanǵa tıesili. 600 myń qazaq asharshylyq pen aýrýdan qashyp, týǵan jerin tastap ketýge májbúr boldy. Tek qana 37-38 jyldary, 2 jylda NKVD organdarynyń resmı málimetteri boıynsha, Keńes odaǵynyń aýmaǵynda 1,5 mln.-nan astam adam tutqyndaldy, olardyń 680 myńynyń atý jazasyna kesilgendigi týraly sheshimderi boldy. Biz buny este saqtaýymyz kerek», - dedi. El tarıhyndaǵy esten ketpes bul eki qasiret, shyn máninde, halyq jadynan eshqashan óshpeýge tıis. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» gazetiniń búgingi sanynda jaryq kórgen «Bul qazaq, táńirge zar etken qazaq! Qınalyp, qandy azap shekken qazaq» atty maqalada jazylǵan.
Atalmysh basylym Sezd qarsańynda Parlament Senatynyń Tóraǵasy, Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylary sezi Hatshylyǵynyń Basshysy Qaırat Mámımen gazet tilshisiniń jedel suhbatyn jarııalady.
Biz qaı dinnen, qaı ulttan, qaı qaýymnan bolsaq ta ózara qurmet pen tózimdilikti basty ustyn etip ómir súrýge tıispiz. Astanada 30-31 mamyrda Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń IV sezi ótetini belgili. Bul jolǵy basqosýdyń tarıhı ereksheligi - Sezde Din kóshbasshylary keńesiniń alǵashqy otyrysy bolady. Qazaqstanda tórtinshi ret ótkeli otyrǵan álemdegi elder men halyqtardyń qaýipsizdigi jáne ózara is-qımyly salasyndaǵy eń ózekti máselelerdi talqylaıtyn bul forým jalpyǵa birdeı únqatysý alańy bolyp tabylady. Bul suhbat «Din - rýhanı ómir ózegi» atty taqyrypta berilgen.
***
«Alash aınasy» gazetiniń bul nómiri tolyǵymen Asharshylyq jáne saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alýǵa arnalady.
«Sáken Seıfýllın, Mirjaqyp Dýlatuly, Maǵjan Jumabaev syndy marǵasqalarymyz repressııa kezinde atý jazasyna kesilmegen. Odan keıin de ómir súrgen» degen qaýesetter el arasynda tarap júrgeni jasyryn emes. Shynymen de solaı ma? Arystarymyz repressııa qaharynan qalaı aman qaldy? Osy jaıynda basylym tilshisi Sandýǵash Álimjanovanyń «Arystardyń ajalyna qatysty qaýesetter qımastyqtan týdy ma?» degen maqalasynan oqı alasyzdar.
Asharshylyq, repressııa kezinde talaı qazaqtyń kórshi elderge bosyp ketkeni shyndyq. Biraq qańǵyp barǵan qazaqty jergilikti halyq bastan sıpap qarsy aldy ma? Jalpy, sol kezderi shetel asqan qandastarymyzdyń hali qalaı boldy? Elge oralǵandary qansha? Mine osy másele tóńireginde «Alash aınasy» basylymynyń tilshisiniń zertteýindegi «Saǵynyshtan sarǵaıdy alystaǵy aǵaıyn...» atty maqalasy búgingi sanda jaryq kórdi.
***
«Kazahstanskaıa pravda» gazetinde keshe Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń IV sezine qatysý úshin Astanaǵa kelgen Kanadanyń eks-Premer-mınıstri Jan Kretendi qabyldaǵany berilgen.
Kezdesý barysynda alda ótetin forýmnyń kún tártibi talqylandy, sondaı-aq saýda-ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq, ǵylym men mádenıet salalaryndaǵy ekijaqty yntymaqtastyq máseleleri qozǵaldy. Qazaqstan Prezıdenti Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń sezi ártúrli dinı konfessııa ókilderi úshin bedeldi alańǵa aınalǵanyn atap ótti.
«Sizdiń Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń sezine qatysqanyńyz biz úshin mańyzdy. Bizdiń Kanadamen saýda-ekonomıkalyq baılanysymyz jyl ótken saıyn nyǵaıyp keledi. Qazaqstandaǵy kanadalyq kompanııalar ınvestıtsııasynyń kólemi 5 mıllıard dollardy quraıdy. Bizdiń elimizde birlesken kásiporyndar, ásirese, aýyl sharýashylyǵy salasynda kóptep ashylýda», - dedi Nursultan Nazarbaev.