Respıratorlyq aýrýlardy juqtyrmaýǵa tyrysý qajet - Abaı Baıgenjın
«Medıtsına jetistikteri arqasynda, aýrýdyń basym bóligi baqylaýda tur. Adamzat vırýs pen mıkrobtarǵa qarsy turý tásilderin úırendi, osy oraıda vaktsınalar men ózge de qorǵanys zattary daıyndaldy. Alaıda bıyl jańadan kelgen indetten eshkim saqtandyrylmady. Koronavırýs indetiniń taralýy álemde biraz ýaqyttan beri sozylyp keledi. Sonymen birge, karantındi toqtatý - epıdemııanyń aıaqtalǵanyn bildirmeıtinin túsiný kerek. Ázirge, indetke qatysty jaǵdaı budan keıin qalaı bolatynyn anyq emes», - dedi ǵalym.
Sonymen qatar, ol álemde tumaýmen jyl saıyn ondaǵan mıllıon adam aýyratynyn atap ótti.
«Tıisti preparattardy alyp, tumaýǵa em-dom jasap kelemiz. Qazirgi koronavırýs barshamyzdy ábigerge salǵany belgili, álem elderi karantın sharalaryn engizip, oqshaýlandy. Adam aýrý belgilerin sezinbeıtin kezeńde basqalaryna vırýsty juqtyra beredi. Inkýbatsııalyq kezeń merzimi uzaqtaý, ıaǵnı eki nemese úsh aptaǵa jetýi múmkin. Adamdy qorǵaýda basty róldi onyń ımmýndyq júıesi atqardy. Onyń negizgi qyzmeti – aǵzanyń genetıkalyq daralyǵyn saqtaý», - dedi Ulttyq ǵylymı medıtsına ortalyǵy basshysy.
Taldaý kórsetkendeı, kororanvırýstyń aqýyzdyq syrtqy qabaty uqsas vırýstardyń aqýyzynan ózgesheleý. Kóbeıýine qaraı vırýs kopııasy bir jasýshadan ekinshisine kóshedi. Aýrý sımptomdary kómeıdiń syrtqy qabatynda kórinedi. Osy oraıda tamaq aýyryp, qurǵaq jótel baıqalady. Keıinen vırýs birtindep tómen qaraı bronhaǵa jyljıdy.
Ǵalymnyń sózine qaraǵanda, ókpege jetken kezde atmosferalyq aýa men qan arasynda gaz almasý bolatyn kópirshikti qurylymdy zaqymdaıdy. Osynyń saldarynan isiný men qabyný júrip, alveoldar suıyqtyq pen óli jasýshalarǵa tolady, vırýsty-bakterıaldy pnevmonııa údeı túsedi. Vırýsty túıirshekter birneshe organnyń shyryshty qabatyn zaqymdaýy múmkin.
A. Baıgenjınniń aıtýynsha, koronavırýsqa shaldyqqan adamnyń úıinde nemese aýrýhanada emdelýin dáriger sheshýi kerek. Osy oraıda aýrýdyń ýshyǵýy men adamnyń densaýlyq jaǵdaıy nazarǵa alynady.
«Emdelgennen keıin densaýlyqqa erekshe qaraý kerek. Bul rette respıratorlyq aýrýlardy juqtyrmaýǵa tyrysý qajet. Immýndyq júıe nazarda bolǵan jón. Jaqyn adamdar men týystardyń ómirine alańdaý, ekonomıkalyq saladaǵy úreı, úırenshikti ómir súrý rejıminiń kúrt ózgerýi - osynyń barlyǵy sońǵy birneshe aıda adamdardy aıtarlyqtaı ózgertti. Adamdar kóńilsiz júrse, atalǵan vırýsqa jáne basqa da kez kelgen aýrýǵa shaldyǵý múmkindigi artady. Al kez kelgen aýrý aǵzany álsiretetinin eskersek, oǵan koronavırýs qosylsa, naýqas adamǵa qıyn bolady. Sondyqtan da kóterińki kóńil kúıde júrip, qoldy jıi jýyp otyrý tártibin ustanǵan jón», - dedi Abaı Baıgenjın.