Reseı ǵalymdary jasandy jylqy etin ósirip shyǵarady

MÁSKEÝ. QazAqparat – Reseı ǵalymdary jasandy jylqy etin jasap shyǵarmaq. Ony jasaýǵa antıbıotok jáne basqa da adam densaýlyǵyna zııan preparattar qajet bolmaıdy. Ǵalymdar etti arnaıy ınkýbatorda janýarlardyń baǵanalyq jasýshasynan ósirip shyǵarady. Jasandy jylqy etiniń dámin úsh jyldan keıin tata alamyz, al bıoprınterdiń kómegimen kesekti et alý 5 jyldan keıin múmkin bolady, dep jazady reseılik Izvestııa gazeti.

Ettiń bul túri keleshekte aýyl sharýashylyǵy ónimine paıdaly balama bola alady. Óıtkeni jasandy tamaqty qoldan jasaý kezinde janýarlardyń jasýshasy paıdalanylady jáne ol vırýstar men bakterııalardan qorǵalǵan, zararsyzdandyrylǵan nárli ortada ósiriledi. Qazir álemde et ósirý tehnologııasyn damytyp jatqan 30-ǵa jýyq joba bar. Sonyń biri Qazan qalasynda iske asyrylyp jatyr. Tatarstandyq ǵalymdardyń sózinshe, jylqynyń etin tańdaýǵa osy etti súıip jeıtin tatar halqynyń dástúri yqpal etken.

«Et jasaý úshin bıopsııa kómegimen qulynnan bulshyq et ulpasynyń úlgilerin alamyz. Óıtkeni qulynnyń etinde bizge qajet baǵanalyq jasýsha kóp, - deıdi ArtMeat kompanııasynyń bas dırektory Asqar Latyshev. – Sosyn bıologııalyq materıaldy arnaıy ınkýbatorǵa salamyz. Bul tehnıka durys temperatýralyq rejım men atmosfera quramyn qamtamasyz etedi, sondaı-aq jasýshalardyń ósýine qajetti taǵamdyq zattardy jetkizedi».

Ǵalymdardyń qazirgi kezeńdegi basty maqsaty – bulshyq et komponentteri barynsha jyldam ósýi úshin ońtaıly jaǵdaı men nárli orta tabý. Mamandardyń aıtýynsha, jasýshalyq damý belsendiligi – tehnologııanyń ári qaraıǵy aýqymyn arttyrýǵa qajet eń mańyzdy sıpattyń biri. Ol bul tehnologııany ónerkásiptik aýqymda qoldanýǵa múmkindik beredi.

Jalpy, ǵalymdar jasandy jylqy eti men kádimgi jylqy etiniń dáminde aıyrmashylyq bolmaıdy dep otyr.

«Alynǵan ónimniń dámi tabıǵı jylqy etinikindeı bolady, - deıdi Qazan federaldy ýnıversıteti pretsıozdy jáne regeneratıvti medıtsına ǵylymı klınıkalyq ortalyǵynyń dırektory Albert Rızvanov. – Biraq bul paıdaly balama bola alady. Inkýbatorlardyń tazalyǵynyń arqasynda jasandy etti ósiretin kezde fermada jıi qoldanylatyn antıbıotık qajet bolmaıdy».

Farsh jasaǵannan keıin jasýshadan kesekti et ósirýdiń de aýyly alys emes. Degenmen, ol addıtıvti tehnologııalar barynsha damyǵan jaǵdaıda ǵana múmkin, sebebi jasandy steık alý úshin ony ósirilgen jasýshadan basyp shyǵaratyn óte kúshti bıoprınter qajet.

3D Bioprinting Solutions kompanııasy quryltaıshylarynyń biri jáne basqarýshy seriktesi ıÝsef Hesýanıdiń aıtýynsha, oǵan bes jyldaı ýaqyt kerek. Sarapshynyń sózine sensek, bul salada jetistikke jetý úshin ǵalymdar bulshyq et jáne maı jasýshalarymen birge biriktirýshi ulpa jasýshalaryn da paıdalanýy tıis. Olardan steık qatparlary qalyptasady.

«2014 jyly ósirilgen jasýshanyń kılogramy $1 mln bolsa, qazir ol $1,5 myńǵa deıin tústi. Biraq bul ónim restoranǵa deıin jetýi úshin ony taǵy 100 ese arzandatý kerek, ıaǵnı $15 deıin. Meniń oıymsha, bul ábden múmkin», - deıdi ıÝsef Hesýanı.

ArtMeat ósirgen alǵashqy farsh shamamen úsh jyldan keıin daıyn bolady. Sodan keıin ettiń bul túri qymbat restorandarda jáne dúkenderde paıda bolýy múmkin.

Foto: Getty Images/bhofack2