Raýan Kenjehanuly: Qazaq tilindegi 100 oqýlyq qoǵam úshin óte mańyzdy
«2017 jyly Elbasynyń bastamasymen «Rýhanı jańǵyrý» atty aýqymdy keshendi baǵdarlama qolǵa alyndy. Onyń negizgi baǵyttarynyń biri «Jańa gýmanıtarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jańa oqýlyq» dep atalady. Ol jobanyń maqsaty – dúnıejúzindegi eń tanymal, ataqty ári bedeldi oqý oryndarynda qoldanylatyn álemdik avtorlardyń oqýlyqtaryn qazaq tiline aýdaryp, bizdiń oqý oryndaryna jetkizý. 2017 jyldan beri 2020 jyldyń aıaǵyna deıin 100 oqýlyq tolyqtaı aýdarylyp, árqaısysy 10 myń danamen basylyp, elimizdegi barsha joǵary oqý oryndary kitaphanalaryna jetti», - dedi R. Kenjehanuly Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde.
Onyń aıtýynsha, oqýlyq iriktegen kezde qazaqstandaǵy JOO-lardyń usynystary eskerildi. Jalpy sany 800-den astam usynys kelip túsken.
«Ulttyq komıssııasynyń janyndaǵy jumys toby osy oqýlyqtardy qarap, saraptap, aýdarylýy tıis oqýlyqtardyń krıterıılerin shyǵardy. Sol talaptardyń negizinde oqylyqtar irikteldi. 100 oqýlyqty 1 jylda aýdarý múmkin emes ekeni túsinikti. Alǵashqy jyly 17 oqýlyq, odan keıin – 30, sodan keıingi jyly taǵy 30 oqýlyq, sońynda qalǵan 23 oqýlyq aýdarylyp, joba máresine jetti», - dedi atqarýshy dırektor.
Onyń sózine qaraǵanda, «Ulttyq aýdarma bıýrosy» qoǵamdyq qorynyń úılestirýimen osy jumysty atqarýǵa jalpy sany 300-den asa maman qatysty. Aýdarma sapasyn qamtamasyz etý úshin jumysqa tájirıbeli aýdarmashylar men joǵary oqý oryndarynyń ustazdary, ǵylymı redaktsııa jasaýǵa elimizdiń belgili ǵalymdary, ádebı redaktsııaǵa tanymal qalamgerler, bilikti redaktorlar men eń tájirıbeli baspagerler tartyldy.
«Ulttyq aýdarma bıýrosy» álemniń eń bedeldi, ári tanymal ǵylymı ortalyqtarymen baılanys ornatty. Dúnıejúziniń aldyńǵy qatarly oqý oryndarynyń baǵdarlamalary zerttelip, qoldanystaǵy eń jaqsy degen oqýlyqtarǵa qol jetkizý úshin Garvard, Kembrıdj jáne Oksford ýnıversıtetteriniń baspalary, «Sengage», «Pearson», «McMillan», «Penguin» jáne basqa da iri halyqaralyq baspa úılerimen seriktestik ornatyldy.
«Joba aıasynda aýdarylǵan oqýlyqtardy qysqasha tanystyryp ótsek, birinshi kezekte batys pen shyǵystyń ıntellektýaldyq tarıhyn birdeı qamtyǵan fılosofııa toptamasyn ataý qajet. Munda ataqty Bertran Rasseldyń «Batys fılosofııasynyń tarıhy», Entonı Kennıdiń 4 tomdyq jınaǵy, Sokrattan Derıdaǵa deıingi fılosofııanyń qysqasha tarıhy, Islam fılosofııasy men klassıkalyq arab oıshyldarynyń antologııasy, Japon, Úndi jáne Qytaı fılosofııasy tolyq qamtyldy. Áleýmettaný jáne psıhologııa toptamasynda Rıttserdiń «Áleýmettaný teorııasy», Maıerstiń «Áleýmettik psıhologııa» oqýlyǵyn, Elıot Aronsonnyń «Kópke umtylǵan jalǵyz» atty eńbegin, Shýltstyń «Qazirgi psıhologııa tarıhy» aýdaryldy. «Halyq sany jáne qoǵam: demografııaǵa kirispe», «Internet psıhologııasy» oqýlyqtary buryn bizde bolmaǵan jańa pánderge negiz qalady», - dedi Raýan Kenjehanuly.
Til bilimi jáne ádebıettaný baǵytynda aýdarylǵan oqýlyqtar qatarynda Stıven Pınkerdiń «Til – ınstınkt», Vıktorııa Fromkınniń «Til bilimine kirispesin» jáne Maıkl Raıannyń 5 tomdyq «Ádebıet teorııasy» atty jınaǵy bar.
Budan bólek, Ekonomıka, menedjment jáne kásipkerlik toptamasynda mıkro jáne makroekonomıka, Gregorı Menkıýdiń «Ekonomıksi», Fılıp Kotlerdiń «Marketıng prıntsıpteri», «Startegııalyq menedjment», «Uıymdyq minez-qulyq», «HR menedjment» pen «CRM: tutynýshymen qarym-qatynas menedjmenti», «Kásipkerlik», «Jeke qarajat», «Memlekettik qarjy», «Kóshbasshylyq teorııasy men praktıkasy», «Halyqaralyq bıznes», «Nátıjeli kelissóz: alǵysharty men amaldary» jáne osy baǵyttaǵy basqa da birqatar oqýlyqtar qazaq tilinde alǵash ret shyqty. Sonyń arqasynda qazaqstandyq bıznes-mektepter tuńǵysh qazaq tilindegi MBA baǵdarlamasyn ashýǵa múmkindik aldy.
Tarıh, antropologııa jáne dintaný baǵytynda MakGroHıl baspasy daıyndaǵan adamzat tarıhyn tolyq qamtyǵan, eki tomdyq «Panorama: dúnıejúzi tarıhy», «Tarıhı bilim páni men zertteý ádisteri», «Antropologııa tarıhy men teorııasy», Entonı Smıttiń «Ulttyń etnostyq tamyry» atty zertteýi, sondaı-aq, Keron Armstrongtyń álemge áıgili (History of God) degen eńbegi qazaqsha «Qudaıtaný baıany» degen atpen alǵash ret shyqty.
«Aýdarylǵan 100 oqýlyq aıasyndaǵy ǵylymı termınder men uǵymdar negizinde 4 jańa sózdik qurastyryldy. Olar: «Áleýmetti ǵylymdar sózdigi», «Ekonomıka sózdigi», «Qazaq tiliniń kirme sózder sózdigi» jáne Oksford ýnıversıteti baspasymen birge daıyndalǵan, «Oxford Qazaq Dictioanry» ataýymen shyǵatyn 500 myń sóz ben sóz tirkesin qamtıtyn úlken «Aǵylshyn-qazaq jáne qazaq-aǵylshyn Oksford sózdigi». Bizdiń oıymyzsha, osynyń barlyǵy bizdiń bilim men ǵylym úshin, qoǵam úshin óte úlken olja», - dedi ol.
Budan buryn habarlanǵandaı, QR Prezıdenti janyndaǵy Qoǵamdyq sanany jańǵyrtý baǵdarlamasyn iske asyrý jónindegi ulttyq komıssııanyń keńeıtilgen májilisi aıasynda gýmanıtarlyq bilim salasynda qazaq tilindegi 100 oqýlyq tanystyryldy.