Rámizder halqymyz úshin asa qymbat - tarıhshy

ALMATY. QazAqparat - Óńirlik kommýnıkatsııalar qyzmetiniń alańynda tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy tarıh jáne etnologııa ınstıtýtynyń jetekshi ǵylymı qyzmetkeri, Qazaqstan - Brıtandyq tehnıkalyq ýnıversıtetiniń professory Arman Jumadil memlekettik rámizderdiń qalyptasýy men tarıhı mańyzy týraly aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

«Ár eldiń memlekettik rámizderinde halyqtyń armany, murasy, maqtanyshy men qundylyqtary beınelenýi kerek. Qazaqstan Respýblıkasy rámizderiniń tamyry tereńde. Eltańbamyzǵa, Týymyzǵa qarasańyz, barlyq rámizder tarıh qoınaýynan bizge jetken tarıhı jádigerler men álemdik bilimniń qundylyqtary negizinde jasalǵan. Sondyqtan da olar halqymyzǵa qymbat», – deıdi Arman Jumadil.

Professor atap ótkendeı, tarıhı-etnıkalyq úderisterdiń sabaqtastyǵynyń belgileri elimizdiń basty rámizderiniń biri – týda aıqyn kórinedi.

«Memlekettik tý – ulttyq rámizderdiń biri. Al týdy ustaǵan birinshi adamnyń beınesi birqatar petroglıfterde beınelengen. Bul - tý ustap, atqa qonǵan adamnyń beınesi. Týlardyń túrleri ártúrli bolǵanymen, maǵynasy men qyzmeti birdeı. Bul – babalar rýhy men qaırat-jigerin, uly isteri men jeńisterin boıyna sińirgen asyl buıym. Búginde jelbiregen kók tý – ata-babamyz tabynǵan kók aspannyń túsi. Al týdaǵy Kún Esik qorǵanynan tabylǵan Altyn adamnyń bas kıiminde órilgen órnek retinde beınelengen. Al Kúlteginniń bas kıimindegi samuryq qyran qus beınesinde. Dál osyndaı samuryq beınesiniń keıinnen Altyn Ordanyń memlekettik eltańbasy retinde qabyldanýy qazaq jerindegi etnıkalyq úderisterdiń sabaqtastyǵynyń dáleli», - dedi ol.

Tarıhshynyń aıtýynsha, Eltańbadaǵy belgiler halyqtyń tarıhı jádigerleri men qundylyqtaryn beıneleıdi.

«Shańyraq – búkil kóshpeliler órkenıetiniń sımvoly. Al Shańyraqtyń eki jaǵyndaǵy ańyzdaǵy qanatty pyraqtardyń beınesi oıdan shyǵarylmaǵan, ol da tarıhı jádiger. Altyn adamnyń bas kıiminde aıqysh tárizdi tańba – kúnniń belgisi, al onyń astynda beınelengen qanatty attar - máńgiliktiń belgisi. Olardyń eki jaqqa da qaraýy sheksizdikti bildiredi. «Máńgilik el» ıdeıasy túrki jazba eskertkishterinde kórinis tapqan», - dep atap ótti spıker.

Sondaı-aq ol Qazaqstan ánurany birneshe ret ózgertilgenin eske saldy.

«Án – halyqtyń jany. Zaman ózgeredi, kúı ózgeredi. Ánurannyń ıdeıasy da osylaı ózgeredi. Keńes dáýirindegi Qazaqstannyń ánurany esterińizde shyǵar. Al táýelsizdik alǵannan keıin ánurandy ózgerttik. Onyń sózi «Altyn kún aspany» dep bastalady. Onyń avtorlary – Shámshi Qaldaıaqov pen Jumeken Nájimedenov. Onyń mátinin este saqtaý ońaı, aıbyndy ári áýezdi. Memlekettik rámizder kúni Qazaqstan halqynyń birligi men birtutastyǵynyń qalyptasýyna yqpal etedi», - deıdi professor.