QazCovid-in: Otandyq vaktsınany shyǵarý merzimi qashan jáne erikti retinde kimder tańdalady
Іndettiń aldyn alý úshin eldegi oqýshylardyń basym kópshiligi qazir oqýdy amalsyz «syrttaı» oqyp jatyr. Adamzat koronavırýsty áli eńsergen joq. Osy indetke baılanysty Qazaqstannyń bilim salasyn 2021 jyly taǵy qandaı ózgerister kútip tur? Qazaqstandyq vaktsınanyń jaıy ne boldy? Ol oqýshylarǵa salyna ma? Buǵan qatysty suraqtarǵa búgin Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmetinde ótken baspasóz máslıhatynda Bilim jáne ǵylym mınıstri Ashat Aımaǵambetov jaýap berdi, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
Jalpy elimizdiń medıtsına salasyndaǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýttary koronavırýsqa qarsy qazaqstandyq vaktsınany ázirlegen bolatyn. Sol vaktsınany ózine saldyrǵan azamattardyń biri – Bilim jáne ǵylym mınıstri Ashat Aımaǵambetovtyń ózi. Baspasóz máslıhatynda jýrnalıster vaktsına saldyrǵan mınıstrdiń jaǵdaıyn surady. Onyń jaýabyna sensek, Qazaqstan ǵalymdarynyń úlken áleýeti bar.
«Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha bizdiń ǵalymdar aýqymdy ári keremet jumys júrgizdi. Keıde ǵalymdarymyzdyń qandaı deńgeıde ekenin túsinbeı jatamyz, keıde olarǵa qatysty pikirlerdi de oqyp turamyn. Múmkin ózimiz de durys jetkizbeıtin shyǵarmyz. Biraq ǵalymdarymyz osyndaı keremet vaktsına daıyndap shyǵardy. Bul vaktsına óte qysqa merzimde daıyndaldy. Mamyr aıynda daıyn bolyp, klınıkaǵa deıingi zertteýler júrgizilip bitken soń, birneshe ǵalym ózderine osy ekpeni salyp, ári qaraı olardyń analızderin kórip, ekpe boıynsha esh qaýip joq ekenine kózimiz jetip otyr. Sondyqtan, osy jumyspen aınalysyp, kúndelikti osy aqparatty alyp júrgen soń, men de ǵalymdarymyzdy qoldaý úshin osy ekpeni ózime saldyrý týraly sheshim qabyldadym», - dep jaýap berdi Bilim mınıstri tilshi suraǵyna.
Mınıstr ekpeden keıin antıdeneler paıda bolsa da, qaýipsizdik sharalaryn saqtap júrgenin jetkizdi.
«Ekpeni tamyz aıynda aldym, ózderińiz kórip otyrsyzdar, birneshe aı ótti. Eshqandaı dene qyzýy, basqa da qıyndyqtar bolǵan joq. Immýnıtet boıynsha tıisti antıdeneler paıda boldy. Ony men Almatyǵa baryp, zertteý bolyp jatqan zerthanaǵa qanymdy tapsyrǵanda kóz jetkizdim. Biraq, osyndaı ımmýnıtet paıda bolsa da, qazirgi ýaqytta da biz sanıtarlyq talaptardy buzbaýymyz kerek. Maska taǵyp, araqashyqtyqty saqtap, barlyq talapty nazardan tys qaldyrǵan emespin», - dedi Ashat Aımaǵambetov.
Qazaqstandyq vaktsınamen qatar elde reseılik vaktsınanyń da óndirisi bastalǵany belgili. Tilshiler mınıstrge sol vaktsınalar oqýshylarǵa salyna ma degen suraqty da qoıǵan bolatyn.
«Otandyq vaktsına klınıkaǵa deıingi zertteýden, birinshi jáne ekinshi fazadan ótip, klınıkalyq zertteýdiń sheshýshi úshinshi fazasyna keldi. Biz bárin hattamaǵa, halyqaralyq standartqa jáne talaptarǵa sáıkes jasap jatyrmyz. Barlyq prıntsıp pen normany saqtaýymyz kerek. Bul óte mańyzdy, óıtkeni áńgime halyqtyń qaýipsizdigi jaıynda bolyp otyr, sondyqtan biz árbir rásim boıynsha barlyq talaptardy saqtaımyz. Naýryz aıynyń ortasynda bul vaktsınany shyǵaryp, azamattarǵa ekpe bastaýdy josparlap otyrmyz. Biraq bul jerde vaktsınany daıyndaýǵa qatysty ǵylymı máseleler Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń quzyretine jatatynyn, al vaktsınalaýdyń odan ári máseleleri mınıstrlik quzyretine kirmeıtinin eske salǵym keledi», - dep jaýap berdi Bilim mınıstri tilshi suraǵyna.
Mınıstrdiń aıtýynsha, mektep oqýshylaryn ekpe saldyrýǵa eshkim májbúrlemeıdi. Mektepterdegi medıtsınalyq bólim birneshe jyl buryn Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń quziretine berilgen. Sondyqtan bul máselege aldymen sol mınıstrlik jaýapty.
2020 jylǵy jeltoqsan aıynyń sońyna deıin úsh myń eriktini vaktsınatsııalaý jumysy aıaqtalady. III kezeńdi ótkizý úshin 10 myń doza kóleminde vaktsınanyń qajetti partııasy shyǵarylǵan. Otandyq vaktsınany jappaı egý 2021 jyldyń naýryz aıynda bastalady. Birinshi kezekte erikti túrde medıtsına qyzmetkerlerine, pedagogterge, sondaı-aq sozylmaly aýrýlarmen aýyratyn toptaǵy adamdarǵa ekpe jasalady.
Baspasóz máslıhatynda sonymen qatar Ashat Aımaǵambetov qazaqstandyq vaktsınany saldyrýǵa erikti bolý joldaryn aıtyp berdi. QazCovid-in vaktsınasyn klınıkalyq synaýdyń úshinshi kezeńi bastalyp ketken. Ol vaktsına úsh myń eriktige salynady.
«Erikti bolý óte ońaı. Almaty, Taraz qalalarynda erikti bolý múmkindigi bar. Qazirgi ýaqytta Almatyda tıisti sertıfıkaty bar birneshe klınıkalyq bazalarda skrınıng jáne eriktilerdi vaktsınalaý júrip jatyr. Qajet bolsa, bizde baılanysýǵa bolatyn nómirler bar. Erikti bolý úshin olar mindetti túrde medıtsınalyq tekserýden ótýi kerek. Olar kóptegen egjeı-tegjeıli analızder tapsyrady. Analızden ótken soń kelisim jasalady, sharttar aıtylady jáne ómirdi saqtandyrý máseleleri kelisiledi. Zańnamaǵa sáıkes basqa da nıýanstar bar. Osydan keıin ǵana erikti bolyp, vaktsınalar qabyldaıdy. Ekpe salynǵannan keıin de kelisimde kórsetilgen talaptar bar», - dep jaýap berdi ol.
Ashat Aımaǵambetov sonymen qatar mektep oqýshylaryn úshinshi toqsanda oqytý tártibine qatysty Vedomstvoaralyq komıssııa sheshimin túsindirdi.
Eske sala ketsek, buǵan deıin mınıstr úshinshi toqsannan bastap UBT jáne memlekettik emtıhan tapsyratyn pánder dástúrli formatta oqytylatynyn málim etken bolatyn.
«Ásirese UBT jáne memlekettik emtıhan tapsyratyn pánder, sonymen qatar qıyndyq týdyryp otyrǵan pánder de dástúrli formatta oqytylady. Sondyqtan bul másele boıynsha sabaq kestesine deıin ádistemelik usynymdardy daıyndap, búgin jiberemiz. Úshinshi toqsannan bastap talqylanǵan tártip boıynsha jumys júrgizemiz», - degen edi Ashat Aımaǵambetov Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń apparat otyrysynda.
Búgingi baspasóz máslıhatynda mınıstr bul óte mańyzdy sheshim ekenin aıtyp ótti.
«Bul oqý tártibi memlekettik emtıhan tapsyratyn balalarǵa da qatysty. Mektep túlekteri jaıly aıtyp otyrmyn. Olarǵa bilim alýdyń mańyzy óte zor. Sol sebepti biz oqýshylardyń 70 paıyzy dástúrli formatta, al 30 paıyzy qashyqtan oqıtynyn aıtyp otyrmyz. Ásirese Ulttyq biryńǵaı testileýge baılanysty pánder dástúrli formatta oqytylady. Qalǵanyn qashyqtan oqytamyz», - dedi mınıstr.
Ol sonymen qatar bul rette sanıtarlyq talaptar qalaı saqtalatynyn jetkizdi.
«Bir kabınet bolady. Qońyraý ártúrli ýaqytta soǵylady. Áleýmettik qashyqtyq saqtalady. Buǵan deıingi sanıtarlyq talaptar kúshinde qalady. Ózgeris joq. Biz Bilim jáne ǵylym mınıstrligi retinde balalardyń dástúrli formatta oqýyn qalaımyz. Alaıda basqa memlekettik organdardyń quzyretine jatatyn sanıtarlyq normalar taǵy bar», - dep túıdi mınıstr.