«Qazaq Banki» salymshylary agent-bankten aqshalaryn ala bastady
«Qazaq Banki» AQ taratý komıssııasy 2018 jyldyń 12 jeltoqsanyna usynǵan sońǵy tizilimge sáıkes, «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna jalpy tólem somasy 20,5 mıllıard teńgeni quraıdy. Banktiń 18 myń salymshysynyń árqaısysy Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qorynan (QDKBQ) ótemin tolyq kólemde alady. 24 jeltoqsannan bastap «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna shamamen 7,8 mıllıard teńge kóleminde ótemaqy tólendi. 1 541 salymshyǵa ótemaqy tólendi.
«Qazaq Banki» AQ-nyń salymshylary - jeke tulǵalar men jeke kásipkerler QDKQ qarajatynan ótemaqy alýǵa quqyly. Salymdardaǵy, aǵymdaǵy shottardaǵy jáne tólem kartochkalaryndaǵy aqsha qarajattary óteledi. Ótemaqy salymnyń tolyq kóleminde jáne jınaqtalǵan (kapıtaldandyrylǵan) syıaqy boıynsha tólenedi. Eń joǵary tólem somasy:
10 mıllıon teńge - teńgedegi depozıtter boıynsha,
5 mıllıon teńge - shetel valıýtasyndaǵy depozıtter boıynsha,
15 mıllıon teńge - «Qazaq Banki» AQ bir mezgilde teńgede jáne shetel valıýtasynda ashylǵan depozıtter boıynsha (shetel valıýtasyndaǵy depozıtter úshin - 5 mıllıon teńge balamasyna deıin).
«Qazaq Banki» AQ-nyń ár salymshysyna ótemaqy tóleý kepildendirilgen. Sebebi ótem bankterdiń jarnalary esebinen turaqty negizde jınaqtalatyn QDKBQ arnaıy rezervi esebinen júzege asyrylady. QDKBQ menshikti kapıtalyn eskere otyryp, taratylǵan bankterdiń salymshylaryna ótemaqy tóleý úshin jınaqtalǵan soma 773,7 mlrd quraıdy. Bank VTB (Qazaqstan) AQ EU agent-bankinde «Qazaq Banki» AQ-nyń ár salymshysyna tolyq ótemaqy kóleminde tólem jasaýǵa qarajat qarastyrylǵan.
Bankti májbúrli túrde taratý týraly sot sheshiminiń zańdy kúshine enýin jáne tólemniń bastalýyn uzaq ýaqyt kútýine baılanysty taratylyp jatqan «Qazaq Banki» AQ-nyń keıbir salymshylary aqsha qarajatyn dereý qolma-qol aqsha túrinde alýǵa tyrysýda. Bul asyǵys qabyldanǵan sheshim dúrbeleńnen týyndaǵan.
Birinshiden, QDKBQ jınaqtalǵan rezervi «Qazaq Banki» AQ-nyń barlyq salymshylaryna ótemaqyny tolyq kepildik berilgen soma kóleminde tóleýge jetkilikti. «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna tólemderdiń jalpy somasy QDKBQ jınaqtalǵan rezerviniń 3%-nan aspaıdy. Buǵan qosa, agent bank turaqty qarjylyq jaǵdaıǵa ıe jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna sáıkes keletin ekinshi dárejeli bankterdiń ishinen tańdalady (qoldanystaǵy yqpal etý sharalary men sanktsııalar joq).
Ekinshiden, agent-banktiń qarajaty taratylǵan banktiń salymshylaryna ótemaqy tóleý úshin paıdalanylmaıdy. Tólem tek Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qorynyń menshikti qarajaty esebinen júzege asyrylady.
Úshinshiden, depozıtorlarǵa ótemaqy tóleý taratylyp jatqan «Qazaq Banki» AQ-da qalǵan aktıvterge jáne olardy ótkizý jyldamdyǵyna qaramastan júzege asyrylady, sondyqtan qarajat jetkiliksizdiginen «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna ótemaqy tóleýdi keshiktirý múldem múmkin emes.
Depozıtterge kepildik berilgen ótemdi alý úshin taratylyp jatqan banktiń salymshylary jeke tulǵany kýálandyratyn qujatpen Bank VTB (Qazaqstan) AQ EU-nyń kez kelgen bólimshesine nemese fılıalyna baryp, ótemdi alý úshin ótinishti toltyrýy qajet. Ótinish blankisin agent bank bólimshesinde alýǵa bolady nemese QDKBQ saıtynda elektrondy nusqany júktep alyp, aldyn ala toltyrýǵa bolady. Salymshyny sáıkestendirý jeke tulǵany kýálandyratyn qujattarmen anyqtalady, sol sebepti ótemdi alý úshin banktik salym sharty nemese qolma-qol aqshasyz tólem sııaqty qosymsha qujattar talap etilmeıdi.
Ótinishti kez kelgen kúni 2019 jyldyń 24 maýsymyna deıin berýge bolady. Ádette, agent bank ótemaqyny ótinish bergen kúni tóleıdi, ıaǵnı ótinish berilgen kúnniń ishinde jáne tek senimhat boıynsha, muragerlerdiń nemese úshinshi tulǵalardyń ótemdi alýǵa ótinish bergen jaǵdaıda ǵana tólem merzimi uzartylýy múmkin. Biraq tólem merzimi bes jumys kúninen aspaıdy.
Salymshynyń tańdaýy boıynsha ótemaqy qolma-qol aqshamen agent-banktiń kassasynda tólenedi nemese qolma-qol aqshasyz salymshynyń ótinishinde kórsetilgen derektemelerge sáıkes agent-banktiń nemese kez kelgen basqa banktiń banktik shotyna aýdarylady. «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna ótemdi VTB Banki (Qazaqstan) AQ EU-da Instant tez shyǵarylatyn ataýly emes banktik kartaǵa alý optsııasy usynylady. «Qazaq Banki» AQ salymshylaryna sondaı-aq ótem somasyna agent bankte aǵymdaǵy depozıttik baǵdarlamalary boıynsha salym ashý usynylady.
Ádette, taratylyp jatqan banktiń kóptegen salymshylary bir mezgilde ótemaqy alýǵa ótinish bildirgen jaǵdaıda jáne árbir ótinish berýshiniń qujattaryn agent-banktiń qyzmetkerleri tekserý qajettiligine baılanysty kútý ýaqyty ulǵaıady, sondyqtan kezek paıda bolady. Sol sebepti agent banktiń operatsııalyq bólmelerinde daıyndalǵan qyzmetkerler kómek kórsetedi: aldyn ala ótemaqy alý, qujattardyń tolyqtyǵy jáne ótemaqy alýǵa ótinishti durys toltyrý týraly keńes alýǵa bolady. Sonymen qatar, Bank VTB (Qazaqstan) AQ EU baılanys ortalyǵyna 5050 nómirine nemese QDKBQ baılanys ortalyǵyna 1460 qysqa nómirine habarlasýǵa bolady.
Buǵan qosa, QDKBQ «Qazaq Banki» AQ salymshylarynan, agent bank tek ulttyq valıýtada jáne tek taratý komıssııasynyń tiziliminde esepke alynǵan mindettemeler kóleminde ǵana tólem jasaıtyndyǵyna nazar aýdarýdy suraıdy. Sondyqtan ótemaqy somasyna qatysty suraqtar bolsa, mysaly, aıyrbastaý baǵamyn qoldaný, syıaqy esepteý jáne kapıtaldandyrý, tóleýge jatatyn bank aldyndaǵy mindettemelerdi esepke alý boıynsha, nemese ótemaqy somasyna baılanysty daýly jaǵdaılarda «Qazaq Banki» AQ taratý komıssııasyna habarlasý kerek:
Almaty qalasynda: Nazarbaev d., 279 úı, telefon: +7 (727) 380 39 51,
Astana qalasynda: Qonaev k., 14/3 úı. («Nursaıa» bıznes ortalyǵy), 1-2 qabat, telefon: +7 (717) 291 92 60 (2018 j. 31 jeltoqsanǵa deıin),
Almaty aýdany, Imanov k., 11, «Nursáýlet» bıznes ortalyǵy (2019 jylǵy 1 qańtardan bastap).
QDKBQ jáne agent-bank agent-banktiń fılıaldarynda ótemaqy alatyn «Qazaq Banki» AQ salymshylarynyń qaýipsizdigin qamtamasyz etý úshin barlyq sharalardy qoldanady. Operatsııalyq bólmelerde agent-banktiń kúzet qyzmeti qyzmetkerleriniń kezekshiligi uıymdastyryldy, al agent-banktiń fılıaldary men bólimsheleri quqyqtyq tártipti jáne qaýipsizdikti qamtamasyz etý úshin aýmaqtyq ishki ister organdarynyń kúsheıtilgen baqylaýynda.
QDKBQ «Qazaq Banki» AQ salymshylaryn óz qaýipsizdigine jáne aqshanyń saqtalýyna baǵyttalǵan barlyq sharalardy qabyldaýǵa shaqyrady. Agent bankte ótem alýdy jyldamdatý qyzmetterin usynatyn, ótemaqyny tek qolma-qol aqsha arqyly alý týraly keńes berip jáne ótelgen qarajatty qysym kórsetip naqty qarjy uıymdaryna salýǵa májbúrleıtin tulǵalarmen qatynasýdan aýlaq bolyńyz. «Qazaq Banki» AQ salymshylary atalǵan barlyq jaǵdaılar týraly tikeleı agent bankke nemese Qazaqstannyń depozıtterge kepildik berý qoryna habarlaýy tıis.
«Qazaq Banki» AQ salymshylary QDKBQ baılanys ortalyǵyna 1460 qysqa nómirine (qońyraý shalý tegin), agent banktiń baılanys ortalyǵyna 5050 (qońyraý shalý tegin) jáne «Qazaq Banki» AQ Almaty jáne Astana qalalaryndaǵy taratý komıssııasynan keńes ala alady.
Eske sala ketsek, «Qazaq Banki» AQ Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Basqarmasynyń 2018 jylǵy 27 tamyzdaǵy sheshiminiń negizinde barlyq bank operatsııalaryn júrgizýge berilgen lıtsenzııasynan aıyryldy. 2018 jyly 24 qazanda Almaty qalasynyń Mamandandyrylǵan aýdanaralyq ekonomıkalyq soty «Qazaq Banki» AQ májbúrlep taratý týraly sheshim qabyldady.