Pýlemetshi Pirnazar
Mysaly, ótken kúnniń ár sáti soǵys jáne eńbek ardageri Pirnazar Myrzataevtyń sanasynda óshpesteı jazýly tur. Óziniń ǵasyrǵa qadam basqan ómir jolynda atamyz nebir kepti basynan ótkerdi.
Aımaqtyń bas basylymy oblystyq «Syr boıy» gazetinde (avtory Jumabek Tabynbaev) jarııalanǵan maqalany «QazAqparat» HAA oqyrmandaryna usynady.
«Búgingi kún - erteńgi tarıh» degen bar. Netken keremet sóz. Asharshylyqtyń apatynan, soǵystyń surapylynan aman qalyp, bar ǵumyryn urpaǵynyń ósip-órkendeýine arnaǵan aǵa býyn ókilderi qandaı syı-qurmetke de laıyqty. Bizdiń egemendi elimizde solaı bolyp ta keledi. Sonyń biri osy qan maıdanda pýlemetshi bolǵan Pirnazar aqsaqal desem artyq emes.
Pirnazardyń balalyq shaǵy aýyr jaǵdaıda ótti. Esin endi bile bastaǵanda jalpaq jurtty baýdaı túsirgen ashtyqtyń zardabyn tartty. Ár jerde isinip-kebinip ólip jatqan máıitterdi kózimen kórdi. Teńizge jaqyn ornalasqan eldi mekenderdiń turǵyndary jaǵaǵa tolqyn shyǵarǵan balyqtardyń qýraǵan súıek-qańqasyn qara sýǵa qaınatyp qorek qylatyn. Keńestik solaqaı saıasattyń salqyny tıgenderdiń biri - Myrzataevtar áýleti. Olaı deýimizge tómendegi derek dálel bolady.
Pirnazardyń ákesi Qulsary úlken ǵulama, taqýa adam edi. El-jurtyna bedeli zor tuǵyn. Al dinge jaý bolǵan kommýnıstik ıdeologııa izimen júrgen qoǵamda jas Pirnazardyń komsomolǵa alynbaý qaýpi týyndady. Amalsyzdan ákesiniń atyna emes, atasy Myrzataıdyń esimine jazylýǵa májbúr boldy. Uly Otan soǵysy bulardyń shańyraǵyna aýyr qaza ákeldi. Naq osy kúni Pirnazardyń anasy Jámıla dúnıeden ozdy. Kolhozda basqarma tóraǵasynyń orynbasary qyzmetin atqaratyn jalǵyz aǵasy Qaıypnazar alǵashqylardyń leginde áskerge attandy. Soǵystyń qatal zańynan tipti anasynyń jerleýine de qatysa almady. Lenıngradta, Sverdlovskide áskerı zaýytta jumys istegen aǵasy densaýlyǵynyń nasharlaýyna baılanysty keıin elge oraldy. Jazylǵan soń qaıtadan maıdanǵa jiberildi.
Pirnazardyń ózi qaqaǵan qańtarda tuńǵysh ret soǵysqa qatysty. Ádepkide Orynbor qalasynda áskerı jattyǵýdan ótken bulardy Stalıngradty qorǵaýǵa ákeldi. №200 atqyshtar polkiniń atqyshy retinde jaýmen shaıqasty. Munan soń Kıev, Harkov, Mınsk, Kıshınev, Varshava, Býdapesht, Vena qalalaryn azat etýge bastan-aıaq qatysty. Quralaıdy kózge atqan qazaq balasy bul kezde pýlemetshi bolatyn. Jaý mergenderiniń Keńestiń komandırleri men pýlemetshilerin ańdyp atatyn ádeti bar-dy. Pirnazar talaı ajaldan aman qaldy.
Sovet jaýyngerleri Dnepr ózenine jetti. Osy jerde qııan-keski shaıqas¬ bastaldy. Jaýǵa oqty qarsha boratqan pýlemetshi Myrzataev batyrlyǵymen kózge tústi. «Qyzyl Juldyz», «Uly Otan soǵysynyń ІІ dárejeli» ordenimen marapattaldy. Jeńis kúnin Pirnazar nemistiń iri qalasy Mılkte qarsy aldy. Keńes jaýyngerlerinen úreılengen jergilikti turǵyndar úıleriniń tóbesine samsatyp qyzyl týlardy ilip qoıypty. Sol qalada, ishinde Pirnazar da bar, eshelon toly adam jolǵa shyqty. Tutas táýlikter júrdi. Aqyry bir qalaǵa kelip toqtady. Soldattardyń bárin sapqa turǵyzdy. Keýdesinde batyrdyń altyn juldyzy jarqyraǵan maıor qatar túzep turǵan jaýyngerlerdiń arasynan 37 soldatty tańdap, jazyp aldy. Solardyń biri Pirnazar bolatyn. Kelesi kúni iriktelgen adamdar qaıtadan jolǵa shyqty. Taǵy da alyp qalaǵa endi. Áskerdi bastap kelgen maıor «bul Chehoslavakııa men Germanııanyń shekarasyndaǵy Gomond degen qala. Sender búginnen bastap áskerı komendatýraǵa baǵynasyńdar» dep mán-jaıdy uǵyndyrdy. Gomondta Pirnazar týra bir jyl qyzmet etti.
1946 jyly Pirnazar aýylǵa qaıtty. Sol jyly Aqtóbeniń Shalqar aýdanynyń týmasy Hadısha esimdi qyzben bas qosty. Eldegi aǵaıynnyń soǵys aýyrtpalyǵynan áli arylmaǵan kezi bolatyn. Kórshiles aýdanda turatyn qaryndasyna qydyryp barǵan Pirnazar qıyndyqqa tap keldi. Teńiz aıdynynyń muzy buzylyp, aýdan ortalyǵymen qatynas úziledi. Jaǵalaýdaǵy balyqshylardyń úıinde azyq-túlik taýsyldy. Ashtyq bastaldy. Adamdardyń aldy ashtyqtan isine bastady. Balyqshylarda soıyp jeıtin jandyq da, iri malda joq. Ortadaǵy jalǵyz jylqyny soıýǵa týra keldi. Ábden tıtyqtaǵan ash adamdar bıeniń soıylyp bitýin kútpesten baýyzdaý qanyna tap berdi.
Osyndaı sátte Pirnazar kóke Hadıshanyń shuńqyrda talyp, qulap jatqanyn baıqaıdy. Áıeliniń aýzyna ne tamyzaryn bilmeı jan ushyrady. Ajaly joq eken. Egilip jylap júrgen qaryndasy bir túıir sheker taýyp alypty. Sony sýǵa shaıyp eritip berip, aman alyp qaldy. Kóp uzamaı aýdan ortalyǵyndaǵylar arnaıy ushaq jiberdi. Ádepkide ushqysh bulardy taba almapty. Kelesi aınalymda baıqap qonbastan aınala ushyp azyq-túlik tastap ketti. Osylaısha bir qaýym el tirshilikpen qaıta qaýyshty.
Pirnazar Myrzataev ferma esepshisi, saýda ortalyǵynda qyzmet atqardy. Uıaly balyq zaýytynyń balyq qabyldaý barjasynda, sý tasıtyn dvınada shkıper bolyp jumys istedi. Bertin kele Qazaly aýdanyna qonys aýdardy. Munda da túrli salada eńbek etti. Uly Otan soǵysynyń ardageri Pirnazar Myrzataev «Qazalynyń qaharmandary» atty kitapqa endi. Jubaıy Hadısha ájemizben birge uldaryn uıaǵa, qyzdaryn qııaǵa qondyrdy. Qazirgi tańda maıdanger aqsaqal baýyrynan órbigen perzentterinen 22 nemere, 21 shóbere súıip otyr.