Psıholog koronavırýs adamnyń emotsıonaldy jaǵdaıyna qalaı áser etetinin aıtty

ALMATY. QazAqparat – Kez kelgen aýrý adamnyń emotsıonaldyq jaǵdaıyna áser etedi. Osy kezde jaǵymsyz emotsııaǵa jol bermeý kerek, kerisinshe kóńil kúıdi túsirmeýge tyrysý qajet. Tek sonda ǵana aýrýdy jeńip shyǵýǵa bolady. Bul týraly belgili almatylyq psıholog Natalıa Sanarova aıtty, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

– Qazir adamdar da koronavırýs juqtyryp alam ba, degen úreı paıda boldy, ony qalaı jeńýge bolady?

– Birinshiden, bizdiń mıymyz oıymyzdy shyndyq retinde qabyldaıdy, al eger aýrý týraly oılasaq, onda onyń ómirde paıda bolý múmkindigin arttyramyz.

Ekinshiden, bizdi aýrýdyń qaýiptiligimen qorqytyp tastady. Ólimge ákeletin indet dedi. Sáıkesinshe, bul adamnyń psıhıkasyna áser etti.

Úshinshiden, bizdiń qoǵamda emotsııany jasyrý, elemeý nemese basqalardy kinálaý, aýyr sózder aıtý dástúrge aınalǵan. Bul kómektespeıdi. Sondyqtan bizdiń emotsııamyz aýrý arqyly shyǵady.

Tórtinshiden, pandemııaǵa baılanysty adamdarda genetıkalyq qorqynysh kúsheıe bastady. Buryn bizdiń ata-babalarymyz da osyndaı kataklızmderdi bastan ótkergen. HH ǵasyrdyń epıdemııalary, sodan keıin soǵys, kóptegen aýyr aýrýlar bolǵan. Árqashan munyń sheshimi bar ekeniń, onyń ýaqytsha qıyndyq ekenin túsiný kerek.

Kúızeliske ushyraǵan adam mindetti túrde jaqynymen sóılesip, ishindegisin shyǵarý kerek. Bul óte mańyzdy. Nemese oıyńyzdaǵynyń bárin qaǵazǵa jazyńyz. Árıne, stress ımmýndyq júıege kómektespeıdi. Biraq, siz mıyńyzdy tynyshtandyra alasyz. Qazirgi ýaqytta dárigerler koronavırýspen kúresýdiń joldaryn biledi. Sondyqtan, aýyryp qalsańyz da, dárigerlerge senip, emdelýińiz kerek. Qanshalyqty emotsııaǵa berilseńiz, soǵurlym densaýlyǵyńyzǵa zııan keltiresiz.

– Arýdan qalaı qorǵanýǵa bolady?

- Jeke gıgıena erejelerin saqtańyz. Adam kóp shoǵyrlanatyn jerlerge barýdan bas tartyńyz. Eger sizdiń boıyńyzdy qorqynysh bılese, qolyńyzǵa qaǵaz ben qalam alyp áreketterińizdi jazyńyz, sonda mı tynyshtalady. Іndet juqtyrǵan naýqasta qorqynysh, ashý, úreı paıda bolady. Meniń oıymsha, siz aýyryp qalsańyz da, «meniń basty mindetim – dárigerge qaralý, analızderdi ýaqytynda tapsyrý, retseptsiz eshqandaı dári ishpeý»,– degen oıda bolý kerek.

- Koronavırýs ınfektsııasyn balaǵa qalaı durys túsindirýge bolady?

- Balaǵa qaýipsizdik sharalary týraly túsindirińiz. Mysaly, qoldy jıi jýý kerektigin, qonaqqa barýǵa bolmaıtynyn aıtý qajet. Balalarǵa asyqpaı, qarapaıym tilmen jetkizý kerek. Sonda aıtqanyńyzdy isteıdi. Aýrýdyń adam ómirine qaýipti ekenin balaǵa aıtýdyń qajeti joq.

– Áńgimeńizge rahmet!