Prezıdent sapary: Toqaev pen Pýtın qandaı máselelerdi talqylady
Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev beınebaılanys rejıminde ótken jıynda Reseı men Qazaqstan arasynda dıplomatııalyq qatynastardyń ornaǵanyna 30 jyl tolǵanyn atap ótip, barlyq shekteýdi alý jáne saýda salasynda ózara tıimdi jaǵdaı jasaý eki el arasyndaǵy sapaly ekonomıkalyq ósimge jol ashatynyn atap ótti. «Ótken aıda biz elderimiz úshin ataýly data – dıplomatııalyq qatynastardyń ornaǵanyna 30 jyl tolǵanyn atap óttik. Osy ýaqyt ishinde eki memleket dostyq pen tatý kórshilik qatynastarǵa negizdelgen ózara tıimdi strategııalyq seriktestik ornata aldy. Elderimiz arasynda senimdi jáne konstrýktıvti dıalog ornap, yntymaqtastyqtyń joǵary deńgeıine qol jetkizildi. Biz halyqaralyq uıymdar men ıntegratsııalyq birlestikter (BUU, TMD, UQShU, EAEO, ShYU, EQYU jáne AÓSShK) aıasynda ózara belsendi áreket etemiz. Bul óńirlik qaýipsizdikti qamtamasyz etýge jáne búkil Eýrazııanyń jahandyq saıasat pen ekonomıkadaǵy rólin arttyrýǵa eleýli úles qosady», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Qazaqstan-Reseı arasyndaǵy saýda kólemi
Memleket basshysynyń aıtýynsha, eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq qatynastar jyldan jylǵa kúsheıip keledi. Ózara taýar aınalymy turaqty túrde ósip kele jatyr. Onyń dereginshe, byltyr Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy saýda kólemi 24,5 mıllıard dollarǵa jetken. Sonymen qosa, Prezıdent birlesken jobalar iske asyrylyp, ózara esep aıyrysý baǵytynda ulttyq valıýtalardyń úlesi ulǵaıa túskenin de atap ótti.
«Byltyr Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy saýda kólemi jańa rekordtyq deńgeıge – 24,5 mıllıard dollarǵa jetti. Bıyl alǵashqy 9 aıdyń qorytyndysy boıynsha taýar aınalymynyń kórsetkishi 5 %-ǵa ósti. Reseıge shyǵarylatyn qazaqstandyq eksporttyń assortımenti jaqsardy. Onyń quny 100 myń dollardan asady», – dedi Prezıdent.
Memleket basshysynyń málimdeýinshe, Reseıge shyǵarylatyn qazaqstandyq taýar ataýlarynyń sany ótken jylmen salystyrǵanda 640-tan 1050-ge deıin kóbeıgen. Almatydan Reseı óńirlerine taýar jetkizý 2,5 eseden astamǵa, al Astanadan 5 esege ósken. Ol sonymen qosa shekaralas oblystar arasyndaǵy saýda-sattyq aıtarlyqtaı jandanǵanyn da atap ótti. Máselen, Reseıge Aqtóbe oblysynan taýar jetkizý 48%-ǵa, Pavlodar oblysynan 36%-ǵa artqan.
Qazaqstannan Reseıge ınvestıtsııa kólemi 34 %- ǵa artty
Jıynda Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstanǵa quıylǵan Reseı ınvestıtsııasy jyldan jylǵa artyp kele jatqanyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, elimizde Reseıdiń úlesi bar 17 myńnan astam kompanııa tabysty jumys istep otyr. Al Qazaqstannan Reseıge ınvestıtsııa kólemi 34%-ǵa artqan. «Reseılik ınvestıtsııanyń qaýipsizdigin qamtamasyz etip, ekonomıkamyzǵa barynsha kóptep tartý úshin qolymyzdan kelgenniń bárin jasaımyz. Bul – elderimiz arasynda tıimdi ózara is-árekettiń jolǵa qoıylǵanyn dáleldeıtin taǵy bir derek. Osy oraıda byltyr Reseıden Qazaqstanǵa tartylǵan tikeleı ınvestıtsııa pandemııaǵa deıingi deńgeıden joǵary boldy. Atap aıtqanda, úshten bir eseden astam kórsetkishke jetip, 1,9 mıllıard dollardan asty. Qazaqstannyń Reseıge salǵan ınvestıtsııasy da 34 paıyzǵa artyp, 535 mıllıon dollarǵa jetti», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Budan bólek Prezıdent kooperatsııalyq yntymaqtastyqqa erekshe qyzyǵýshylyq tanytyp otyrǵanyn jetkizdi. Onyń aıtýynsha, búginde bul sala boıynsha Qazaqstan men Reseı arasynda jalpy quny 23 mıllıard dollar bolatyn 110 birlesken joba júzege asyrylyp, 30 myńǵa jýyq jumys orny ashylǵan.
Logıstıkalyq jelilerdi jańǵyrtý máseleleri
Memleket basshysy jıynda logıstıkalyq jelilerdi jańǵyrtýdy jedeldetýdi qolǵa aýlǵa shaqyrdy. Prezıdenttiń aıýynsha, saýda men ekonomıka salalarynda jańa ósim kózderin qarastyrýǵa ýaqtyly qabyldanǵan batyl sheshimder ǵana septigin tıgizedi. Osylaısha, Qazaqstannyń shekaralas óńirlerinde ónimdi ótkizýdiń zamanaýı jáne tıimdi ınfraqurylymyn qalyptastyrý úshin búkil Eýrazııa keńistigine arnalǵan saýda habtary júıesi qurylyp jatyrǵanyn atap ótti. Sonymen qatar Qasym-Jomart Toqaev kópjaqty ózara tıimdi yntymaqtastyqty odan ári keńeıtý úshin birlesken kúsh-jigerdi mynadaı salalarǵa jumyldyrýdy usyndy.
Birinshi. Transshekaralyq jáne óńiraralyq yntymaqtastyq jónindegi shaǵyn komıssııanyń qyzmetin kúsheıtý qajet. Óńiraralyq yntymaqtastyq baǵdarlamalaryn úılestirý jáne iske asyrý – atalǵan komıssııanyń negizgi mindetteriniń biri.
Ekinshi. Shekara ınfraqurylymyn jaqsartýǵa, Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy shekara pýnktteriniń ótkizý múmkindigin keńeıtýge erekshe nazar aýdarý qajet. Bul jumysty salynyp jatqan «Bir beldeý, bir jol» bastamasy men «Soltústik – Ońtústik» transulttyq dálizderin eskere otyryp, júzege asyrý kerek dep esepteımiz. Bul baǵyttardy EEO qyzmetimen ushtastyrý qajet.
Úshinshi. Qazaqstan turaqty saýda-ınvestıtsııa qatynastaryn damytýǵa múddeli.
Sonymen qatar Memleket basshysy Qazaqstan men Reseıdiń shekaralas aýmaqtarynda avtomobıl joldaryn salýdy, logıstıkalyq habtar men ekonomıkalyq aımaqtar qurýdy, sondaı-aq joǵary dárejeli qaıta jasalatyn ónim óndirý salasyndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtýdi basym baǵyt retinde atap ótti.
Saıası sholýshy Nıkıta Shatalov Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń Máskeýge saparyna qatysty óz pikirin bildirdi. Onyń aıýynsha, forýmnyń ótkiziletin ýaqyty aldyn-ala naqtylanǵan.
«Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Pýtınmen birge aımaqaralyq yntymaqtastyq forýmyna qatysty. Negizi kezdesý Orynborda ótýi kerek edi, biraq Reseı Prezıdenti ózine ǵana belgili sebeptermen Kremlden ketýden bas tartty. Bul forýmnyń kestesi aldyn ala josparlanǵan. Prezıdentter forýmdy beınebaılanys arqyly ashty. Qazirgi tańda Reseı qıyn jaǵdaıda, odan ári de jaǵdaı qıyndaı túsedi dep oılaımyn. Bul jaǵdaıda Reseı seriktestermen áskerı nemese qarjylyq bolmasa da, eń bolmaǵanda ınfraqurylymdyq jaǵynan mámile jasaǵysy keledi», – dedi Nıkıta Shatalov.
Saıası sholýshy Qazaqstan men Reseı arasynda ortaq shekara, tarıhı baılanystar bar ekenin atap ótti. Osy tusta, prezıdent Toqaevtyń aldynda turǵan mindet – egemendigimizdi saqtaý jáne nyǵaıtý ekenin tilge tıek etti.
«Buǵan Reseımen kelissózder jasamaı, qol jetkizý múmkin emes. Memleket basshysy bıyl syrtqy saıasatqa kóp kóńil bólmegende, ekonomıkadaǵy jaǵdaı áldeqaıda nashar bolatyn edi. Biraq bir aqıqat bar: Pýtın bolmasa da Reseı men Qazaqstan arasyndaǵy qarym-qatynas saqtalady jáne ondaǵan jyl boıǵy bul qarym-qatynastardyń sapasy búgingi bolyp jatqan jaǵdaıǵa baılanysty bolady. Álemniń aldynda jaqsy bolý bizdiń maqsatymyz emes, bizge erteń Qazaqstan azamattarynyń búgingiden jaqsy ómir súrýi qajet. Bul ádette kommentatorlardy qyzyqtyrmaıtyn qatal pragmatıka», – dedi ol.
XVIII Óńiraralyq yntymaqtastyq forýmynan keıin Qazaqstan men Reseı prezıdentteri (https://kaz.inform.kz/news/kazakstan-men-resey-diplomatiyalyk-katynastardyn-30-zhyldygyna-oray-deklaraciyaga-kol-koyyldy_a4007167 ) kelissóz júrgizdi. Vladımır Pýtın Memleket basshysyn saılaýdaǵy jeńisimen jáne Prezıdent qyzmetine kirisýimen quttyqtady. Qazaqstan men Reseı prezıdentteri dástúrli túrde ózara senim men konstrýktıvti negizde ekijaqty seriktestikti odan ári nyǵaıtý joldaryn aıqyndady. Ónerkásiptik qatynastar men kólik-logıstıka salasyndaǵy ekonomıkalyq is-áreketterdi kúsheıtý basty mindet bolyp qala beredi. Kezdesý sońynda Qasym-Jomart Toqaev pen Vladımır Pýtın dıplomatııalyq qatynastardyń 30 jyldyǵyna oraı Qazaqstan Respýblıkasy men Reseı Federatsııasy arasyndaǵy Deklaratsııaǵa qol qoıdy.
Sondaı-aq Memleket basshysy Máskeýge resmı sapary aıasynda Reseı Federatsııasy Úkimetiniń tóraǵasy (https://kaz.inform.kz/news/prezident-resey-ukimetinin-toragasymen-kezdesti_a4007221) Mıhaıl Mıshýstınmen de kezdesti. Kezdesý barysynda Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy ekijaqty yntymaqtastyqtyń qarqyndy damyp kele jatqanyn atap ótti. Onyń aıtýynsha, eki eldiń qarym-qatynastary saýda-ekonomıkalyq salada aıtarlyqtaı jetistikterge jetken. Óz kezeginde Mıhaıl Mıshýstın memleketter basshylary qol jetkizgen ýaǵdalastyqtardy naqty júzege asyrýǵa daıyn ekenin jetkizdi.