Prezıdent Іs basqarmasynyń medıtsınalyq ortalyǵy jas mamandarmen qalaı tolyǵyp jatyr
Ana kútiminen bastalǵan jol
Edýard Varýshkın Prezıdent Іs basqarmasynyń Medıtsınalyq ortalyǵyndaǵy aýrýhanada reabılıtolog bolyp jumys isteıdi. Áýeli jalpy tájirıbedegi dáriger mamandyǵyn bitirgen ol keıin reabılıtolog retinde rezıdentýrada bilim alady. Bul jolǵa túsýine otbasyndaǵy jaǵdaı áser etse kerek. Mektep jasynda ol kólik apatyna túsken anasyn kútip, tájirıbe jınaqtaǵan.
«Men reabılıtolog retinde oqyǵan kezde mektep kezinde anama kórsetken qyzmetterdi teorııa júzinde meńgerdim. Apattan keıin anam úıde jatyp qalǵan, júre almaıtyn. Onyń kútimin men atqardym. Massaj jasap, jattyǵýlar istettim. Keıin tósek tartyp qalǵan adamdardy emdegen kezde munyń bárin bala kezimde úıde istegenimdi túsindim. Maǵan medıtsınanyń ishinde paramedıtsına unaıdy. Óıtkeni munda dástúrden tys emdeý joldaryn qoldanamyz», - deıdi ol.
Jas maman qazir dene qımylymen baılanysty jumystardyń azaıýy kez kelgen adamnyń densaýlyǵyna áserin qaldyryp jatqanyn aıtady.
«Kóbimiz kompıýterdiń aldynda uzaq otyramyz. Sondyqtan kóp júrip-turýymyz kerek. Qımyly az adamnyń aǵzasynda túrli ózgerister paıda bolady. «Tirshilik degen – qozǵalys» deıtin sóz tekke aıtylmaǵan. Sondyqtan biz naýqastarǵa emdik dene jattyǵýlar usynamyz. Ondaı jattyǵýlardan keıin naýqastardyń qan aınalymy jaqsaryp, zat almasýy jedeldeıdi. Massajdyń óziniń paıdasy bar. Biraq emdik jattyǵýlardy ár naýqastyń jaǵdaıyna qaraı taǵaıyndaý mańyzdy», – deıdi Edýard Varýshkın.
Onyń jumysyn syrttaı baqylap otyryp, mundaı mamandarǵa naýqaspen til tabysý eń basty dúnıe ekenin túsindik.
«Adamnyń kóńilin der kezinde kóterip, keıde ázilmen, keıde naqty mysalmen demep otyrý kerek. Naýqastyń ezýinde jymıys paıda bolsa, til tabysa bastadyq degen sóz. Menińshe, dáriger adam ázildeı bilýi kerek. «Sóz – jannyń daýasy» deıtin támsil beker aıtylmaǵan. Medıtsınanyń keleshegi fızıoterapııada dep oılaımyn. Apparatpen emdeý salasy jyl saıyn damyp keledi», – dedi reabılıtolog.
«Jatardan 2 saǵat buryn gadjet ustamańyz»
Elvıra Talıpova osy aýrýhanada oftalmolog-lazer hırýrgy bolyp jumys isteıdi. Qarapaıymdap aıtsaq, kóz dárigeri.
«Lazerlik hırýrgııa salasynda jumys istep júrgenime 10 jyl boldy. Osy ýaqytta 9 myńnan astam ota jasaǵan ekenbiz. Zamanaýı jabdyqtardyń arqasynda bizdiń klınıkada mańyzdy hırýrgııalyq otalar jasalady. Lazerlik operatsııalar men ýaqtyly dıagnostıkanyń arqasynda biz ártúrli aýrýlardyń asqynýyn tejeımiz. Alǵashynda qorqynyshty boldy. Jas mamanǵa teorııa júzinde meńgergen nárseni is júzinde jasaý qıyn edi. Bizdiń moınymyzda úlken jaýapkershilik bar. Óıtkeni adamnyń janary – basty baılyǵy», –deıdi Elvıra Talıpova.
Oftalmolog ár sátti ótken ota ózine senim syılaǵanyn aıtady.
«Der kezinde dárigerge júginbeı kóziniń aqaýyn asqyndyryp alǵan adamdar kelip jatady. Olarǵa lazerdiń kómegimen ota jasaý qıyn. Mundaı jaǵdaıda mıkrohırýrgııanyń qyzmetine júginemiz. Kúrdeli otalardy solar isteıdi», - deıdi hırýrg.
Sondaı-aq, ol oqyrmandarǵa kóz kútimimen baılanysty paıdaly keńester berdi.
«Qazir ózimizge qajet málimettiń bárin smartfonǵa saqtaıtyn boldyq. Sol smartfondy paıdalanýdyń rejımin saqtaý kerek. Árıne, biz odan tolyq bas tarta almaımyz. Degenmen, uıqydan eki saǵat buryn gadjetti paıdalanbaý kerek. Ashyq aýada serýendeýdi ádetke aınaldyrǵan jón. Smartfonnan alatyn jańalyqtardy teledıdardan da, alystan otyryp kórýge bolady. Sondaı-aq jylyna bir ret oftalmolog dárigerdiń tekserýinen ótý kerek», – deıdi Elvıra Talıpova.
Jas genetıktiń jospary
Anel Rahımova – jeke genomdyq dıagnostıka zerthanasynyń jas mamany. Prezıdent Іs basqarmasynyń Medıtsınalyq ortalyǵyndaǵy aýrýhanada jumys istep júrgenine 1,5 jyl bolypty.
«Jasym 23-te. Bıotehnologııa degen az zerttelgen ǵylym, kóbinese klınıkaǵa negizdelgen. Biz munda zerthanalyq izdenister jasaımyz. ıAǵnı, klınıka men ǵylymdy qatar alyp júremiz. Dáriger qoıǵan dıagnozdy ne rastaımyz, ne teriske shyǵaramyz. Teorııalyq bilim árdaıym kerek. Al kásibı mashyq tájirıbemen keledi. Jumysymyz túrli baǵytty qamtıdy», – deıdi jas maman.
Anel Rahımova eldegi bas genetık Gúlshara Ábildınovanyń táliminde júrip, túrli analızderdi oqýdyń tásilin meńgergen.
«Ýnıversıtette oqyǵandarymyzdan bólek shetel ádebıetin qoldanamyz. Qazaqstanda bıotehnologııa, gendik ınjenerııa az zerttelgen. Biz medıtsına ǵylymdarynyń doktory Gúlshara Ábildınovanyń jetekshiligimen jumys isteımiz. Jetekshim biletin dúnıeniń bárin meniń de bilgim keledi. Bul ǵylym áli de tyń, tereńdep zertteıtin máselesi kóp. Sondyqtan jyl saıyn teorııasy jańaryp, tyń jańalyqtar ashylyp jatady. Patsıenttermen sırek ushyrassaq ta, taldaý synamalary arqyly kez kelgen isikterdiń aldyn alýǵa kómektesip kelemiz», - deıdi zertteýshi.
Táýelsizdik jyldarynyń medıtsınadaǵy tabysy
Al Islambek Musabekov munda neırohırýrg bolyp jumys isteıdi. Prezıdent Іs basqarmasynyń Medıtsınalyq ortalyǵynda 2022 jyldyń qyrkúıeginen beri eńbek etip júr. Oǵan deıin Ulttyq neırohırýrgııa ortalyǵynda kishkene balalardy emdegen.
«Daǵdylardy odan ári jetildirip, kásibı deńgeıimdi arttyrý úshin osy jaqqa aýystym. Adam mamandyq tańdaýda qatelespeýi kerek deıdi. Neırohırýrgııa salasy mıkrohırýrgııamen baılanysty. Biz adam mıyna ota jasaý úshin mıkroquraldarmen jumys isteımiz. Bul óz aldyna bólek sala. Búgingi tańda kóptegen joǵary ınnovatsııalyq otalar mıkrohırýrgııaǵa negizdelgen. Óıtkeni deneni kespeı, tilmeı jasalatyn otalar patsıenttiń ómir súrý sapasyn jaqsartyp qana qoımaıdy, emdeýdiń tıimdiligin de arttyrady. Oǵan ǵylymı eńbekter dálel» – deıdi Islambek Musabekov.
Dárigermen áńgimeden keıin onyń qolynan ótken naýqaspen de sóılesýdiń sáti tústi.
«Ota sátti ótti. Sol úshin dárigerlerge raqmet. Otaǵa qorqa-qorqa keldim. Qalaı bolar eken dep ýaıymdadym. Qaıtkenmen mıǵa jasalady ǵoı. Al qazir kúıim jaqsy. Dárigerler jiberse, búgin-aq úıge oralýǵa ázirmin. Ońaltý da jaqsy ótip jatyr. Maǵan bul aýrýhananyń naýqasqa kireberisten ota bólmesine deıin jaǵymdy jaǵdaı jasaıtyny unady. Bári saqadaı saı, jolǵa qoıylǵan. Medbıkeler men dárigerler naýqas ómirine úlken jaýapkershilikpen qaraıdy eken. Jap-jas dárigerlerge janymdy senip tapsyrdym desem de bolady. Mundaǵy dárigerlerdiń deńgeıi álemdik standartqa jetti dep esepteımin. ıAǵnı, shetelge barýdyń qajeti joq. Táýelsizdik jyldarynda jaqsy dárigerlerdiń býyny qalyptasyp úlgergenine kózim jetip otyr» - deıdi Madına Sultanova esimdi emdelýshi.
Neırohırýrg Islambek Musabekov te onyń sózin qostap, medıtsına qaryshtap damyp jatqanyn aıtty. Onyń paıymynsha, jas mamandar alǵan bilimin iste shyńdaýǵa kóp kóńil bólýi kerek. Ol qazir básekege qabiletti dáriger bolý úshin ǵylymı eńbekterdi kóbirek oqyp, sheteldik tájirıbelerdi qalt jibermeı qadaǵalaý kerektigin aıtady. Aǵylshyn tilin meńgerý de qazirgi dárigerge aýadaı qajet dep esepteıdi.