Petropavldaǵy mektep ǵımaratynyń salynǵanyna 1,5 ǵasyrǵa jýyqtady

<p>PETROPAVL. KAZINFORM &ndash;&nbsp; Petropavldaǵy Býlavskıı kóshesinde qaladaǵy alǵashqy oqý ǵımarattarynyń biri &ndash; burynǵy naǵyz ýchılışe ǵımaraty bar. Ýaqyt óte kele ol óziniń maqsatyn joǵaltqanmen, ádemi sáýletin saqtap qaldy. Kóptegen eskertkish sııaqty ol da jekeniń qolynda. Ǵımarattyń tarıhy týraly tolyǵyraq Kazinform tilshisiniń materıalynan oqyńyz.</p>

Arhıvtik jáne pýblıtsıstıkalyq materıaldardaǵy málimetterge sáıkes ǵımarat 1886-1897 jyldar aralyǵynda salynǵan. Aldymen onda qalalyq mektep ornalasqan. 1903 jyly arnaýly mektepke aınaldy.

Revolıýtsııaǵa deıingi kezeńde mektep jaratylystaný-matematıkalyq pánderge basymdyq berdi.

Ólketanýshy Mıhaıl Morozovtyń «Revolıýtsııaǵa deıingi derekkózderdegi Petropavl» kitabynda 1903 jylǵy Petropavldyń sıpattamasy jáne naqty mekteptiń ashylýy týraly aıtylǵan. Onda «... qalada 3000-ǵa jýyq úı bar (onyń 260-qa jýyǵy tas), 5 tas pravoslav shirkeýi, 6 magometan meshiti, evreı aǵash sınagogasy, úsh aýrýhana, 1 dárihana, teatr, qoǵamdyq jınalys, memlekettik bank fılıaly, qoǵamdyq qalalyq bank, eki qonaq úı jáne birneshe mańyzdy saýda fırmalary. Sonymen qatar munda mektepter bar: bes klastyq uldar mektebi, tórt klastyq qyzdar gımnazııasy, eki shirkeý mektebi, prıhodtyq áıelder mektebi, 2 stanıkalyq mektep jáne meshitterdegi 6 tatar mektebi (medrese) bar», - delingen.

Foto: pastvu.com

Aleksandr Semenov «200 jyldaǵy Petropavl qalasy» kitabynda «basqa dala jáne Sibir qalalarymen salystyrǵanda revolıýtsııaǵa deıingi Petropavlda halyq aǵartý isi aıtarlyqtaı deńgeıde boldy. 1913 jyly mektep jasyndaǵy 7 myń balanyń 3,5 myńnan astamy mektepke bardy. Bul dala qalasy úshin óte joǵary kórsetkish ekenin moıyndaý kerek. Mundaı paıyzdyq kórsetkish kóptegen iri ónerkásiptik qalalarda bolǵan emes... Petropavl iri saýda qalasy bolǵandyqtan, qomaqty qala qorly boldy jáne 1915 jyly qarajattan bólek, bıýdjetiniń 17%-yn halyq aǵartý isine jumsaı aldy.

Áskerı qyzmetkerlerdiń balalaryn oqytatyn alǵashqy mektep 1765 jyly ashyldy. 18 ǵasyrdyń aıaǵynda meshit janynan dinı baǵyttaǵy ulttyq mektep ashyldy. 1840 jyly erler mektebi, 1864 jyly áıelder mektebi ashyldy, 1871 jyly gımnazııaǵa, 1904 jyly áıelder gımnazııasyna aınaldy. 1867 jyly qazaq uldaryna, 1878 jyly qazaq qyzdaryna arnalǵan mektep-ınternat quryldy (sońǵylarynda qazaq baılarynyń qyzdary oqydy). Er balalarǵa arnalǵan mektep-ınternat bolystyq jáne aýyldyq basqarmalarǵa is júrgizýshilerdi daıyndady. 1903 jyly naǵyz mektep ashyldy».

Foto: pastvu.com

Mekteptegi 53 oqýshyǵa oqý qazan aıynda bastaldy. 1909 jyly munda 183 oqýshy oqyp, 11 muǵalim jumys istedi. Oǵan túsý ońaı bolǵan joq. Onyń esigi tek er balalarǵa ashyq bolatyn. Oqýshylar birinshi synypqa 11 jasynda qabyldandy. Oqýǵa túsý úshin mektepte oqytylatyn barlyq pánder boıynsha tereń bilim qajet boldy. Jergilikti tarıhshylardyń aıtýynsha, mektep dırektory Sankt-Peterbýrg ýnıversıtetiniń tarıh-fılologııa fakýltetiniń túlegi, Memlekettik keńesshi mindetin atqarýshy Petr Nıkolaevıch Berejkov bolǵan. 1908 jyldan bastap qurmetti senimdi 2-gıldııa kópesi, qala meri Vladımır Cheremısınov boldy.

Naqty mektepte oqý aqyly boldy jáne bir oqýshyǵa jylyna 20 rýbl boldy. Oqý jeti jylǵa sozyldy. Alǵashqy túlekter 1911 jyly, sońǵysy 1918 jyly sáýirde bitirdi.

Foto: Olesıa Jýkoven/Kazinform

Revolıýtsııadan keıin orta mekteptiń ǵımaratynda (keıinnen - ​​S.M.Kırov atyndaǵy №2 orta mektep) birinshi keńestik ekinshi deńgeıli mektep ashyldy. Soǵysqa deıin onda bolashaq Keńes Odaǵynyń Batyry Vıktor Býlavskıı oqyǵan. 1965 jyly mektep ornalasqan kóshege onyń esimi berildi (buryn Shkolnaıa dep atalǵan).

1966 jyly №2 mektep Internatsıonalnaıa kóshesindegi jańa ǵımaratqa kóshken, qazir de sol jerde. Al Býlavskıı kóshesi, 6-úıde №7 segiz jyldyq mektep jumysyn bastady. 1977 jyly munda №1 mekteparalyq oqý-óndiristik kombınaty paıda boldy.

Ǵımarat XIX — HH ǵasyrdyń basyna tán provıntsııalyq kópester qalasynyń tarıhı ornalasý úlgisin eske salady.