Parlament Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy mártebesin zańmen naqtylady
jáne «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine Qazaqstan Respýblıkasy Tuńǵysh Prezıdentiniń - Elbasynyń qyzmetin qamtamasyz etý salasynda zańnamany jetildirý máseleleri boıynsha tolyqtyrýlar engizý týraly» eki zańdy qabyldady.
Budan bir apta buryn Parlament Májilisi jumysqa alǵan zań jobasy apta ishinde-aq Májilistiń maquldaýynan, Senattyń qabyldaýynan ótip, zań qalpyna enip Prezıdenttiń qol qoıýyna joldandy. Endi qujatqa Memleket basshysy qol qoısa, ondaǵy qamtylǵan normalar BAQ-ta jarııalaǵannan keıingi on kúnniń ishinde óziniń zańdyq kúshine ıe bolady.
Degenmen, qoǵam arasynda Májilis depýtattarynyń bastamasymen qabyldanǵan osy qujattar týraly túrli pikirler, san-saqqa júgirgen sarapshylar boljamy aıtylýda. Kópshilik eń aldymen Elbasynyń qyzmetin qamtamasyz etýge baǵyttalǵan zańdardyń asa jedel qabyldanǵanyna tańyrqaıdy. Pikir aıtýshylar arasynda Prezıdenttiń bul qujattarǵa veto qoıýy múmkindigin de alǵa tartatyndar bar bolyp otyr. Áıtse de, Parlament óz qyzmetin atqardy, QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasynyń mártebesin naqty qamtıtyn zań qabyldandy. Endeshe sońǵy núkteni de Elbasynyń ózi qoıady.
Jalpy, qujatqa bastama jasaǵan depýtattardyń (zańǵa Májilis depýtattary Orazqul Halmuradov, Svetlana Ferho, Ámzebek Jolshybekov bastamashy bolǵan) pikirinshe, qoldanystaǵy «QR Tuńǵysh Prezıdenti týraly» konstýtsııalyq zańy Táýelsiz Qazaqstannyń qazirgi zamanǵy memlekettiliginiń negizin qalaýshysynyń rólin tolyq kólemde aıqyndamaıdy eken. Onyń ústine, bastamashyl top atalmysh zań jobalaryn ázirleýge biraz ýaqyttan beri kirisip júrgenderin, jan-jaqty saralaǵandaryn, saılaýshylarmen kezdesýler barysynda kóterilgen usynys-tilekter de eskerilgenin alǵa tartady. Bir sózben aıtqanda, zań jobasy aıaq astynan týyndaǵan dúnıe emestigine nazar aýdarylyp otyr.
Sonymen, depýtattardyń qabyldaǵan zańy Tuńǵysh Prezıdenttiń-Elbasynyń aıryqsha tarıhı mıssııasyna baılanysty onyń mártebesin, ókilettigin naqtylaýmen, qyzmetin qamtamasyz etýdiń kepildikterin qamtamasyz etedi. «Atap aıtqanda, qujatqa sáıkes qoldanystaǵy «QR Tuńǵysh prezıdenti týraly» konstıtýtsııalyq zańynyń kirispesinde «QR Tuńǵysh Prezıdent «Táýelsiz Qazaqstan Respýblıkasynyń negizin qalaýshylardyń biri» dep kórsetilgen. Sol sózderdi «Qazaqstan memleketiniń negizin qalaýshy» dep ózgertý usynylady. Tuńǵysh Prezıdenttiń - Elbasynyń mártebesin «Qazaqstan memlekettiligin qurýdyń bastaýynda turǵan jáne demokratııalyq zaıyrly quqyqtyq jáne áleýmettik memleket retinde egemen Qazaqstandy damytýǵa asa zor úles qosqan QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy bolyp tabylady», dep aıqyndaý qarastyryldy», deıdi R. Halmuradov.
Budan basqa, QR Tuńǵysh Prezıdentine - Elbasyna Qazaqstan halqyna, memlekettik organdar men laýazymdy adamdarǵa memlekettik qurylystyń, eldiń qaýipsizdiginiń asa mańyzdy máseleleri boıynsha tıisti memlekettik organdar men laýazymdy adamdar mindetti túrde qaraýǵa jatatyn bastamalar jasaý quqyǵy beriledi. Memlekettiń ishki jáne syrtqy saıasatyndaǵy negizgi baǵyttary boıynsha ázirlenetin bastamalardy QR Tuńǵysh Prezıdenti-Elbasymen mindetti túrde kelisý qajettiligi aıqyndalǵan. Sonymen qatar, Tuńǵysh Prezıdentke - Elbasyna eshkimniń tıispeýshiligi mártebesin barynsha naqty reglamentteý maqsatynda QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy ókilettigin oryndaý kezinde, al ol ókilettilik toqtatylǵannan keıin Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy mártebesin júzege asyrýyna baılanysty jasaǵan is-áreketteri úshin ony jaýapqa tartýǵa, ustaýǵa, qamaýǵa alýǵa, jeke basyn tekserýge bolmaıtyndyǵy qarastyryldy. Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy jáne onymen birge turatyn otbasy músheleriniń múlkine tıispeýshilik kepildigi de qabyldanyp otyr. Elimizdiń astanasy men Elbasynyń týǵan jerinde onyń murajaıyn qurý men bıýstin ornalastyrý sharalary da zań deńgeıinde qamtyldy.
Sonymen qatar, QR Qylmystyq kodeksin jańa 317-1-babymen tolyqtyrý usynylyp otyr. Ol bapta QR Tuńǵysh Prezıdentiniń - Elbasynyń zańdy qyzmetine kedergi jasaýǵa, sondaı-aq QR Tuńǵysh Prezıdentiniń - Elbasynyń sýretin búldirýge, kópshilik aldynda qorlaýǵa jáne onyń abyroıy men qadir-qasıetine qol suǵýǵa, onyń ómirbaıan faktilerin qaralaýǵa jol berilmeıdi dep kórsetilgen. Al ondaı áreketter zań boıynsha qýdalanady dep kózdelgen. Osyǵan oraı kodekske atalǵan normalardy buzǵany úshin jaýapkershilik belgileıtin qylmystyń jańa quramy engizilgen.
«Álem jurtshylyǵy qashan da ultty, halyqty ozyq tulǵalary arqyly tanyp kelgen. Al qazaq elin, qazaq jerin, Táýelsiz Qazaqstan memleketin álemge tanytqan Tuńǵysh Prezıdentimiz - N. Nazarbaev. Qoǵam tarıhı tulǵanyń rólin eshqashan joqqa shyǵarmaıdy. Biz Memleket basshysyn qasterlep, qurmetteýdi álemdegi órkenıetti elderden úırensek she? Demokratııashyl Eýropanyń ózinde koroldar el basshysy retinde erekshe qurmetke ıe ekendigin bárińiz de bilesiz. Tegi bir týysqan túrik halqynyń ózinde alǵash jańa Túrik memleketiniń negizin qalaǵan Mustafa Kemal Atatúrik esimin máńgilik ulttyq maqtanyshqa aınaldyrǵan. Olaı bolsa, bizdiń Prezıdentimizdiń ónegeli isin, kisilik kelbetin búgingi jastarǵa úlgi etýge baǵyttalǵan tárbıelik jumystardyń tetikterin iske qosýǵa nege bolmasqa? Osy oraıda, alash kósemi Ahmet Baıtursynulynyń «Ulym degen jurt bolmasa, jurtym degen ul qaıdan týady», degen danalyq sózi oıǵa oralady. Ulttyń kósemin qurmettegenimiz - halyqty qurmettegenimiz. Ejelgi dástúrge súıensek, qazaq el basqarǵan hanyn, dýaly aýyz bılerin, qol bastaǵan batyrlaryn ǵasyrdan ǵasyrǵa dáriptegen halyq. Osyny umytpaýǵa tıispiz» dedi bastamashyl depýtat Rozaqul Halmuradov.
Májilistiń baspasóz qyzmeti taratqan túsiniktemede, memlekettiń qalyptasýy men órkendeýine aıryqsha úles qosqan saıası kóshbasshynyń erekshe mártebesin aıqyndaýda Qazaqstan alǵashqy el bolyp otyrmaǵany aıtylypty. Mysal retinde Sıngapýrdi alady. Bul eldiń negizin qalaǵan Premer-mınıstri Lı Kýan ıÝ úshin arnaıy Sıngapýr Úkimeti janynan tálimger-mınıstr laýazymy engizilgen. Strategııalyq daryny men aqyl-parasatynyń arqasynda Táýelsizdigin nyǵaıtqan Mustafa Kemaldyń saıasatyn jalǵastyrý úshin Túrkııa oǵan «Atatúrik» - «Túriktiń ákesi» degen qurmetti ataq berip, sol arqyly ony Ult kóshbasshysy dep jarııalaǵan. Sondaı-aq burynǵy prezıdentterine jasalyp otyrǵan aıryqsha zańdyq aktiler Reseı Federatsııasy men Amerıka Qurama Shtattary sekildi elderde de bar eken.