Ózbekstandyq joǵary bilimniń qazaqstandyq júıeden qandaı ereksheligi bar – Tashkenttegi qazaq stýdentimen suhbat

<p>TAShKENT. KAZINFORM &ndash; Byltyr maýsym aıynda TMD elderiniń Úkimet basshylary keńesiniń sheshimimen Tashkent qalasy 2024 jylǵy TMD jastarynyń astanasy bolyp jarııalandy. Onyń aıasynda bul shaharda jastardy qoldaýǵa baǵyttalǵan birqatar sharalar uıymdastyrylady. Olarǵa qazaqstandyqtar da qatyspaq. Jalpy búginde Ózbekstan astanasynda bilim alyp júrgen qazaq jastary az emes. Solardyń biri, Tashkent memlekettik stomatologııa ınstıtýtynyń 3 kýrs stýdenti - Mardan Rahmanberdi. Bul oraıda <a href="https://kaz.inform.kz/" target="_blank" rel="noopener">Kazinform</a> agenttiginiń menshikti tilshisi Álıhan Asqar bolashaq medıtsına mamanymen suhbat quryp, Ózbekstannyń JOO-laryna oqýǵa túsý tártipteri, mundaǵy jastardy qoldaýǵa baǵyttalǵan sharalar týraly surap kórdi.</p>

- Mardan, suhbatty týǵan jerge qatysty saýaldan bastasaq. Ózińiz qaı óńirdiń týmasysyz jáne tis dárigeri mamandyǵyn tańdaýǵa qandaı oı ushqyny sebep boldy?

- Men Túrkistan oblysynyń Qyzyǵurt aýdanyna qarasty Turbat aýylynda týyp óstim. Sonda orta mektepti úzdik támamdap, bolashaǵymdy medıtsına mamandyǵymen baılanystaramyn dep sheshtim. Jalpy balalyq shaqta zańger bolýdy armandaǵan edim, óse kele bilikti dáriger atanyp, kópshilikke kómegimdi tıgizsem degen oıǵa keldim.

- Bilim alý úshin nelikten Tashkentti tańdadyńyz?

- Men týǵan aýylda Tashkent medıtsınalyq ınstıtýtyn támamdap, búginde dáriger bolyp jemisti eńbek etip jatqan turǵyndar az emes. Sol kisilerdiń keńesi men usynysy negizinde osynda oqýǵa tapsyrdym.

- Oqý barysynda qandaı qıyndyqtarǵa kezikkenińizdi aıta ketseńiz...

- Alǵashqy kezderi oqý qıyndaý boldy. Óıtkeni, orta mektepti aıaqtaı salyp, birden medıtsına deıtin aýyr salaǵa enip ketý ońaı emes. Osy kezeńderde ózge dárigerlerdiń jumys isteý barysymen tanysyp, olardyń tájirıbesin kórip, tis dárigeri mamandyǵyna degen qyzyǵýshylyǵym arta tústi. Bas kezinde: «Men nege dáriger bolýym kerek?», degen oı ár stýdenttiń basynda bolary sózssiz.

Foto: Mardan Rahmanberdiniń jeke muraǵatynan

- Ózińiz atap ótken qıyndyqtardy qalaı jeńe bildińiz? Óıtkeni, bul tájirıbeńiz Ózbekstanǵa oqýǵa kelýge nıetti qazaqstandyq jastar úshin paıdaly bolýy múmkin.

- Jastar aldyna úlken maqsat qoıýdan eshqashan qoryqpaýy tıis. Sáıkesinshe, oǵan jetý úshin talmaı eńbek etý mańyzdy. Áýeli ózińe: «Men dáriger bolmasam, kim bolamyn?», dep saýal qoıý qajet. Eger bolashaǵyńdy medıtsına mamandyǵymen baılanystyrý perspektıvasyn kórseń, onda oqýǵa tolyq ený kerek. Bul rette samaıyna aq túsken shaǵynda seniń qyzyǵyńdy kóremin dep, keleshegińe senip otyrǵan ata-ana úmitin esten shyǵarmaǵan jón. Bul – úlken motıvatsııa. Meniń áke-sheshem eń utymdy ınvestıtsııa – ol balanyń bilimine quıǵan ınvestıtsııa dep sanaıdy.

- Ózbekstandyq bilim berý júıesiniń qazaqstandyq júıege qaraǵanda qandaı erekshelikter bar dep esepteısiz?

- Munda tis dárigerlerin naqty ári basty salalar boıynsha daıarlaýǵa kóp kóńil bóledi. Tashkent memlekettik stomatologııa ınstıtýty Ortalyq Azııadaǵy tek tis dárigerlerin oqytýǵa mamandandyrylǵan jalǵyz bilim ordasy sanalady. Al basqa elderde stomatologııa salasy medıtsınalyq ýnıversıtettiń ishinde fakýltet nemese kafedra retinde júredi.

Tashkentte oqý barysynda bizge salanyń eń úzdik mamandary kelip, óz tájirıbesimen bólisedi. Sonymen qatar, sheteldik dárigerler de bizde jıi dáris oqıdy.

Bizdiń oqý ornynda «stomatologııa», «balalar stomatalogııasy», «emdeý isi», «menedjment», «medıtsınalyq pedogogıka» jáne «biliktilikti arttyrý» sııaqty fakýltetter bar. Jalpy oqý merzimi – 5 jyl.

- Oqý barysynda tájirıbeden ótý mańyzdy. Ózińiz teorııany praktıkamen qalaı ushtastyryp júrsiz?

- Men bir jyldan beri jeke tis emdeý klınıkasynda tájirıbeden ótip kelemin. Sol jerde bilmegenimdi bilikti mamandardan úırenip, teorııalyq bilimimdi praktıkalyq turǵyda synap kóremin. Árıne munyń barlyǵy sabaqtan tys ýaqyttarda boldy. Sonyń arqasynda búginde naýqastarǵa dıagnoz qoıý, asqyný deńgeıin anyqtaý, tistiń nerv júıesin alý sııaqty qyzmetterdi kórsete alamyn. Kóńili tolmaı, emi durys bolmaı aryzdanǵan patsıentter bolmady, bolmaıdy da dep úmittenemin.

- Ózbekstanǵa oqýǵa túskisi keletin qazaqstandyqtar úshin keńes bolsyn. Munda oqýǵa qabyldaý talaptary qandaı?

- Oqýǵa túsýge nıetti barlyq sheteldik azamattar úshin emtıhan bolady. Ol onlaın rejımde ótedi. Emtıhanǵa qatysý úshin oqý orny basshysynyń atyna ótinish jazý qajet. Odan keıin fotosýret, pasport pen attestattyń kóshirmeleri kerek. Sodan soń Ózbekstanda turǵylyqty mekenjaıy boıynsha tirkelýi tıis. Artynsha onlaın emtıhannan ótý kúni belgilenip, ony ınstıtýttyń eki mamany alady. Onyń nátıjesi 100 baldyq júıemen baǵalanady. Ótý úshin talapker kemi 56 ball jınaýy qajet.

Foto: Mardan Rahmanberdiniń jeke muraǵatynan

- Osy stomatologııa ınstıtýtynda bilim alatyn qazaqstandyq stýdentter qanshalyqty oqý ornynyń qoǵamdyq-mádenı sharalaryna belsendi qatysyp turady?

- Ásirese mereke kezderinde ınstıtýt bizge ártisterdi shaqyryp, mádenı sharalardy uıymdastyryp beredi. Biz olardyń ótýine, qyzyqty uıymdastyrylýyna óz úlesimizdi qosamyz. Tek men ǵana emes, jalpy oqý ornynda bilim alatyn stýdentter, onyń ishinde qazaqstandyq jastar belsendi atsalysady. Biz kóbine qaıyrymdylyq kontsertterin jáne aktsııalaryn uıymdastyramyz. Oqýdan tys ýaqytta jastarmen jınalyp, ústel tennısin oınaımyz, saıabaqtarǵa serýendeımiz.

- Oqýdy támamdaǵannan keıin qandaı josparlaryńyz bar?

- Osy jerdegi oqýymdy aıaqtap, Qazaqstanǵa oralsam degen oı bar. Onda óziminiń jeke tis emdeý klınıkamdy ashqym keledi. Aldymen magıstratýra, doktorantýra jáne ordınatýrada bilimimdi tolyqtyrýdy kózdep otyrmyn.

- Mardan, áńgimeńizge rahmet! Oqýyńyzdy oıdaǵydaı támamdap, bilikti maman bolýyńyzǵa tilektespiz.

Álıhan Asqar