«Óz benzıniń bolǵanǵa ne jetsin...» - baspasózge sholý
*** «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanynda «Óz benzıniń bolǵanǵa ne jetsin...» atty maqala jarııalandy. Gazettiń jazýyna qaraǵanda, Mańǵystaý oblysynda Qazaqstandaǵy tórtinshi munaı óńdeý zaýytyn salý boıynsha arnaıy jumys toby qurylǵan. Bul jobaǵa Qytaı men Iran tarapy da úlken qyzyǵýshylyq tanytýda.
«Elbasy ótken jyly Úkimet aldyna respýblıkadaǵy tórtinshi munaı óńdeý zaýytyn salý úshin oryn, merzimi men qarjylandyrý kózderin qarastyrý mindetin qoıǵan bolatyn. Osyndaı qurmetke ıe bolý quqyǵyna birden birneshe oblys atsalysty. Nátıjesinde, jeńisti Mańǵystaý ıelendi. Energetıka mınıstrliginde osy másele boıynsha jumys toby quryldy, al oblys ákimdigi alǵashqy jumysty bastady. Naqtylaı aıtqanda, jergilikti bılik ırandyq áriptesteri - munaı mınıstrligi ókilderimen, Iran ulttyq munaı kompanııasymen, munaı termınaly bar kórshiles Mazenderan provıntsııasynyń ákimshiligimen kezdesti. Sonymen qatar, oblys aýmaǵynda jumys isteıtin qytaılyq CNPC, Citic munaı kompanııalarymen munaı óndirý men qurylysty júrgizý jaıyn talqylady», - delingen atalmysh maqalada.
- Eki jaqtyń da kelisimin aldyq. Sondaı-aq, ol Irannyń syrtqy ister mınıstrliginiń eki resmı notasymen resmı deńgeıde rastalǵan. Qytaı kompanııalary osy jyldyń basynda elimizdiń Energetıka mınıstrligine tórtinshi MÓZ-di ınvestıtsııalaý men qurylysyn salý jóninde jazbasha usynys bildirdi. Budan basqa, shildede qytaılyq kompanııalar Qazaqstan Premer-Mınıstrimen kezdesý kezinde MÓZ TEN-in ázirleý men zerttemelerin qarjylandyrýǵa da resmı usynys jasady, - deıdi Mańǵystaý oblysy ákiminiń orynbasary Rahymbek Ámirjanov.
Iran jobaǵa nelikten qyzyǵyp otyr? Qazaqstan sııaqty, Iran da álemdegi jetekshi munaı óndirýshi elderdiń biri bolyp tabylatynyna qaramastan, qazirgi kezde ol munaı ónimderiniń jartysyn derlik syrttan ımporttaıdy.
- Eger Qazaqstanda bul tapshylyq 30 paıyzdy jáne fızıkalyq kólemi 1,5-2 mıllıon tonna munaı ónimderin quraıtyn bolsa, onda, Munaı mınıstrliginiń aqparaty boıynsha, Iran Islam Respýblıkasy jaǵdaıynda ol keminde 10 mıllıon tonnany quraıdy. Kóbine bul biz bastan keship júrgendeı, geografııalyq jaǵdaıǵa baılanysty oryn alady. Onda halyqtyń kóp bóligi eldiń soltústik bóliginde turady, al MÓZ ońtústiktegi shyǵanaq mańynda ornalasqan. Osyǵan baılanysty biz Irannyń eldiń ońtústiginen soltústigine munaıdyń búkil kólemin tasymaldaý úshin tonnasyna shamamen 35 dollar jumsaýǵa májbúr bolatyndyǵy jaıly aldyn ala aqparat alyp otyrmyz, - deıdi R.Ámirjanov.
***
«Áýlıe Valentın kúnin atap ótý az bolǵandaı, bıyl jastarymyz taǵy bir jat dástúrge boı urdy. AQSh-ta Rojdestvodan keıingi orynda turatyn, ári onda úırenshikti mereke sanalatyn «Helloýındi» toılaý bizge qaıdan engen sumdyq?», dep oı salady «Egemen Qazaqstan» «Órmekshiniń tory» atty kelesi maqalasynda.
«Áýlıe Valentınniń sanamyzǵa mysyq-tabandap kirip ketkenin baıqamaı qalǵan ańǵaldyǵymyzdyń kesirinen endi mynadaı aty da, zaty da belgisiz sumdyq oqıǵaǵa tap bolyp jatyrmyz. «Helloýındi» qaı ata-babamyz toılaǵan edi, masqara! Shoshynǵannan tóbe shashyń tik turady... Áýlıe Valentınmen aýyrǵan qazaq jastarynyń boıyndaǵy ózgeden juqqan dertti birden sylyp tastaý múmkin emestigi endi-endi túsinikti bolýda», - deıdi maqala avtory.
«...Qoryqqanymyzdan, 15 sáýirdi «ulttyq mahabbat meıramy» bolsyn dep jarııalaǵanymyzben, odan eshnárse ózgerip kete qoımady. Báribir baıaǵy sol jaǵdaı. Dúkenderde ol ýaqytta ǵashyqtarǵa arnalǵan túrli káde-syılar qaptap ketedi. Alýan boıaý kóz arbap, jastardy qaqpanǵa túsirýdiń amal-aılalary qyrdyń qyzyl túlkisindeı bulǵańdap, baýraı túsedi. Jarnamasy jańyldyrady. Bir qaraǵan adamǵa, munda keremet qurmet pen izgilik, adamdardy bir-birine jaqyndatýdyń, dostastyrýdyń, súıispenshilik ornyqtyrýdyń ıdeıasy nasıhattalyp turǵandaı bolyp kóringenmen, jastarymyz munyń túpki mán-maǵynasyna bas aýyrtpaıdy. Bógdeniń bóshkesiniń astynda qalyp qoıǵandaryn, rýhanı jaǵynan tunshyqtyrylyp jatqandaryn ańǵarmaıdy», - delinedi atalmysh materıalda.
***
Sheneýnikter «ymdaý tilin» ıgerýge tıis bolady, dep habarlaıdy «Aıqyn» gazeti «Jańalyǵy kóp jańa zań» atty maqalada.
«Elimizdiń kóshbasshy partııasy «Nur Otan» aqyry el zańnamasynyń múmkindigi shekteýli jandarǵa tolyqqandy bet burýyna qol jetkizdi. Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen ótken Senattyń keshegi jalpy otyrysynda «Nur Otan» partııasy qoldaýymen ázirlengen, ómirge eleýli jańalyqtar ákeletin zań jobasy birden eki oqylymda qaralyp, qabyldandy. Oǵan sáıkes, sheneýnikter «ymdaý tilin» ıgerýge tıis bolady. Buǵan qosa, júre almaıtyn kemtar jandarǵa jergilikti ákimdikter endi tek birinshi-ekinshi qabattan ǵana baspana berýge mindetti», - delingen atalmysh materıalda.
Basylymnyń atap kórsetkenindeı, memlekettiń órkenıettiligi ondaǵy múmkindigi shekteýli jandarǵa jasalǵan jaǵdaıdan da kórinedi.
«Mysaly, shetelge, ásirese, damyǵan elderge sapar shekken qazaqstandyqtar olarda jarymjan adamdardyń múgedekpin dep múdirip, úılerinde omalyp otyrmaıtynyn, kerisinshe, teń múshesi retinde qoǵamdyq ómirge belsendi aralasatynyn baıqaıdy. Al Qazaqstanda ondaı jandar tipti avtobýstar men poıyzdarǵa da mine almaıdy. Endi mundaı kesir kórinis ótkenniń qaldyǵyndaı tarıh qoınaýyna ketýge tıis. Bul Senat maquldaǵan «Keıbir zańnamalyq aktilerge múgedekterdiń quqyqtaryn qorǵaý máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zańynyń jobasynda qarastyrylǵan» - dep jazady gazet.
***
Kásiptik-tehnıkalyq kolledjderde oqıtyn shákirtter endi búkil oqýynyń tek 40 paıyzyn ǵana partada ótkizedi. Bul jóninde «Aıqyn» gazetiniń «Dýaldy bilim damytylatyn boldy» atty maqalasynda aıtylady.
«Qazaqstanda qolǵa alynǵan Elbasynyń 5 ınstıtýttyq reformasy jáne «100 naqty qadam» Ult jospary bilikti kadrlardy qajet etedi. Bul týraly keshe Bilim jáne ǵylym mınıstri Aslan Sárinjipov málim etti», - dep jazady «Aıqyn».
«Búginde bilim berý júıesi, sonyń ishinde kásiptik-tehnıkalyq bilim berý aldynda úlken mindetter qoıylyp otyr. Memleket basshysy qabyldaǵan «100 naqty qadam» Ult josparynda sapaly adamı kapıtaldy daıarlaýǵa úlken mán berilgen. Bizdiń óńirlerimizde iske asyrylatyn ındýstrııalyq jobalar bilikti mamandarsyz ilgerileı almaıdy. Osyǵan baılanysty biz dýaldy bilim berýdi ary qaraı damyta berýge tıispiz!» - dedi A.Sárinjipov.
«Osy oraıda jaqynda el Parlamenti bilim berý salasy boıynsha qoldanystaǵy zańnamany ózgertetin jańa zań jobasyn qabyldady. Oǵan sáıkes, joǵary oqý oryndaryndaǵy kásiptik mamandyqtarda, sondaı-aq kásiptik-tehnıkalyq kolledjderde oqıtyn shákirtter endi búkil oqýynyń tek 40 paıyzyn ǵana partada ótkizedi. Qalǵan ýaqytynda olar óndiriste, zaýyt-kásiporyndarda júrýge, kásiptiń qyr-syryna zamanaýı stanoktar men qurylǵylar basynda qanyǵýǵa tıis», - delinedi maqalada.
Buǵan qosa, memlekettik grantpen oqýǵa túsken barlyq stýdentter keıin óz óńirlerine qaıtyp, memleket belgilegen jumys oryndarynda isteýi kerek kórinedi. Osylaısha, óńirler qajetti jumys kúshimen qamtylady. Óıtkeni ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damýdyń barlyq derlik jumysy, salmaǵy aýyl-aımaqqa kóshken.
***
Pavlodarda 30 jastaǵy balabaqsha tárbıeshisi Olga Chýprazovanyń óli denesi tabyldy, dep jazady «Ekspress K» basylymy.
«Úıinen ketip, ushty-kúıli joǵalyp ketken áıeldi izdeý sharalary eki aıǵa sozylǵan bolatyn. Qaza bolǵan áıeldiń týystary sońyna deıin onyń tiri tabylatynyna sengen edi... Áıeldiń múrdesi Pavlodardyń syrt aýmaǵynda, orman ishinen tabyldy. Munda ony burynǵy kúıeýi men onyń dosy kómip ketken», - delingen «Ee lıýbılı detı» atty maqalada.
«Ekinshisi áıeldiń moınyna beıneregıstratordyń symyn qalaı tartqandyǵyn búge-shigesine deıin aıtyp berdi», - deıdi Pavlodar oblysynyń ІІD baspasóz qyzmeti. - Olgany onyń burynǵy kúıeýide qylqyndyrǵan. Áıeldiń demi bitkende, kúdiktiler onyń denesin qala shetine aparyp kómgen».
Olga Chýprazova kúıeýimen aıyrylysqan. Biraq bir páterde turýdy jalǵastyrypty. Bir kúni eks-kúıeý onyń áldene bir kisimen kezdesý belgilengenin bilip alady. Ol áıelin kóshede kútip alyp, kóligine kúshtep salyp alady.
«Biz ózimizdiń Olgamyzben osyndaı jaǵdaı bolatynyn múldem oılaǵan joq edik», - deıdi anasy Galına Fılonova. - Onyń artynda eki balasy qaldy. Ol meıirimdi ana bolatyn. Burynǵy kúıeýbala tipti ony izdestirýge de belsendi qatysqan. Biraq keıin baılanysqa shyqpaı ketti».
Olga Chapýrazova istegen qaladaǵy №34 balabaqsha da qara jamylyp otyr.