«Orys mektepterine qazaq tili endi keldi» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý

ASTANA. 23 qyrkúıek. QazAqparat - Qazaq aqparat agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 23 qyrkúıek, juma kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

***

Qazaqstan Prezıdenti N.Á.Nazarbaevtyń AQSh-qa sapary aıaqtaldy. Osyǵan oraı «Egemen Qazaqstan» gazetinde «Semserden soqa soǵý» degen taqyryppen kólemdi maqala jarııalandy. BUU Bas Assambleıasy 66-ses­sııasynyń minberinen sóz alǵan Elbasy: «Men ıadrolyq qaýipsizdikti úsh bir­lik­tiń tutas bir qurylymy retinde qarastyramyn. Birinshisi - prob­lemalardyń áskerı-saıası aspekti. Ol adamzatty ıadrolyq qarý­dan qorǵaýmen baılanysty. Ekinshisi - yqtımal ıadrolyq terrorızmge qarsy is-qımyl bolsa, úshinshisi - atom energe­tıka­sy­nyń qaýipsizdigi», -dep atap ótip, kún tártibine qoıylǵan másele álemdik qoǵamdastyqtyń árkez alańdaýshylyǵyn týǵyzýy tıis ekenine nazar aýdartty.

Búgin Halyq ókilderi Búkilqytaı jınalysy Turaqty komıtetiniń Tóraǵasy Ý Bangonyń Qazaqstanǵa sapary bas­ta­lady. Bul Qytaı Parlamenti basshysynyń Qazaq eline al­ǵashqy sapary bolyp tabylady. Osy oqıǵaǵa oraı «Egemen Qazaqstan» Qy­taı Halyq Respýblıkasynyń Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tó­tenshe jáne ókiletti elshisi Chjoý LIDІ áńgimege tartqan. Basylym tilshisiniń barlyq saýaldaryna egjeı-tegjeıli jaýap bergen elshi: «Atalǵan sapar Qytaı men Qa­zaq­stan arasyndaǵy jan-jaqty stra­tegııalyq áriptestikti odan ári senim turǵysynan tereńdetip, ózara is-qımyl deńgeıin joǵarylatýǵa sony serpin qosatynyna senimdiligimdi bildiremin», - deıdi. Suhbat «Strategııalyq seriktestik serpini» degen taqyryppen berilgen.

***

Qazaq tiline qatysty «attandar» óz nátıjesin bere bastaǵanǵa uqsaıdy. «Aıqyn» gazetiniń jazýynsha, tiline qaraı qoǵamnyń ekige jiktelýine keleshekte jol bermeý úshin bılik orys tildi mektepterdegi memlekettik tildiń qoldanylý aıasyn keńeıtýge uıǵarypty. Keshe Qaırat Mámıdiń tóraǵalyǵymen ótken Senattyń jalpy otyrysyna kelgen Bilim jáne ǵylym mınıstri Baqytjan Jumaǵulov orys mektepterinde birqatar pánderdiń alda qazaq tilinde júrgizile bastaıtynyn habarlady. Mınıstrlik bul máseleni pysyqtaýǵa kirisken. B.Jumaǵulov bul kúni basqa da tosyn málimdemeler jasady. Mınıstrdiń tosyn málimdemelerinen habardar bolǵyńyz kelse, «Orys mektepterine qazaq tili endi keldi» degen maqalaǵa kóz júgirtińiz.

Osy basylymda tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Búrkitbaı Aıaǵanmen aradaǵy suhbat «Din tóńiregindegi túıtkilderdi tek dinı saýattylyǵymyzdy jetildirý arqyly ǵana jeńe alamyz» degen taqyryppen berilgen. Basylym tilshisiniń barlyq saýaldaryna tuşymdy jaýap bergen ol: «Islam - beıbit din. Ol osy qasıetimen baýrap alyp, qazaqtyń keń baıtaq jerinde tamyryn tereńge jaıǵany sonshalyq, urpaqtan-urpaqqa jalǵasyp, búgingi kúnge deıin ıisi qazaqtyń bólinbes enshisindeı bolyp ketti. Ol da babalarymyzdyń qanyna sińgen zańdylyqtyń bir kórinisi. Keńes ókimetiniń quramynda bolǵan zulmat jyldar ultymyzdyń dinı senimine eleýli nusqan keltirdi. Tarıhymyzdy burmalap, ádebimizdi ádepsizdik etip kórsetýge umtyldy», - deıdi.

***

Qazaq dalasynyń tórinen turaq tapqan Baıqońyr shaharynyń jyry biter emes. Alyp zymyran aspanǵa attanar ǵaryshty mekendi jalǵa alǵan Reseı eli onda óziniń zań-zákúnin ústem etedi. Qalada qarakóz qandasymyz kóp-aq. 90-jyldardan bastap Baıqońyrda qazaqtyń qatary kóbeıgen. Biri ǵaryshty salada qyzmet etedi. Endigisi túrli qyzmettiń qulaǵyn ustaǵan. Ókinishtisi, qalada qazaqtar kásipkerliktiń tasyn órge domalata almaı otyr. Sonymen «qazaqtyń kásipkerlikpen shuǵyldanýyna ne kedergi?» degen saýaldyń jaýabyn bilgińiz kelse, «Alash aınasy» gazetiniń juma kúngi sanyndaǵy «Kásipkerler nege qıyndyq kórip júr?» degen maqalaǵa kóz júgirtińiz.

«Qazaqstannyń veloshabandozy Aleksandr Vınokýrov kásibı sporttan alystamaıtyn boldy», - dep jazady «Alash aınasy» gazeti búgingi nómirindegi «Vınokýrov «Astana» tizginin qolyna alady» degen maqalada. Basylymnyń atap ótýinshe, aldaǵy ýaqytta ol «Astana» komandasynyń tizginin qolǵa alyp, otandyq veloquramany jańa legıonerlermen tolyqtyrýdy kózdep otyr. Al Qazaqstannyń jas velosportshylary ázirshe «Astana-2» komandasynda jattyǵatyn bolady. Bul bastama júzege asqan jaǵdaıda jańa komandaǵa Dmıtrıı Sedýn jetekshilik etpek.

***

«Kazahstanskaıa pravda» gazetiniń jazýynsha, aǵymdaǵy jyly elimizde astyq túsimi mol bolmaq. Keshegi kúngi jaǵdaı boıynsha egistik alqaptyń 77,5 paıyz egini orylyp, 19,9 mln. tonna astyq bastyryldy. Jambyl jáne Ońtústik Qazaqstan oblystarynda bıdaı men arpa tolyq jınalyp alyndy. Batys Qazaqstan, Almaty, Shyǵys Qazaqstan, Qostanaı jáne Pavlodar oblystarynda arpa men bıdaı orý aıaqtalýǵa jaqyn. Aqtóbe (75,1%), Soltústik Qazaqstan (68,5%), Aqmola (75,1%), Qaraǵandy (76,6%) jáne Qyzylorda (54,8%) oblystarynda eginniń jartysynan astamy jınaldy.