Ortalyq Azııa elderi Japonııamen yntymaqtastyq keleshegin talqylady - QR SІM
«Atalǵan alańda Qyrǵyzstannyń Syrtqy ister mınıstri Chıngız Aıdarbekov, Tájikstannyń Syrtqy ister mınıstri Sırodjıddın Mýhrıddın, Ózbekstannyń Syrtqy ister mınıstri Abdýlazız Kamılov, Japonııa Syrtqy ister mınıstri Taro Kono, Túrikmenstan Syrtqy ister mınıstriniń orynbasary Vepa Gadjıev jınaldy.
Alǵashqy otyrysy 2004 jyly Nur-Sultan qalasynda ótken «Ortalyq Azııa + Japonııa» dıalogy bıylǵy jyly 15 jyldyǵyn atap ótti. Bul formatta dıalog halyqaralyq jáne aımaqtyq kún tártibindegi ózekti máselelerdi talqylaý, sondaı-aq Japonııanyń qatysýymen aımaqaralyq yntymaqtastyqty nyǵaıtý joldaryn usynady», - delingen QR SІM-niń baspasóz baıanynda.
Jınalysqa qatysýshylar «saǵatty teńestirýge» jáne dıalogty damytý úshin naqty mindetterdi belgileýge ýaqyt jetkeni týraly ortaq oıǵa keldi. Ortalyq Azııa elderiniń ekonomıkalaryn odan ári jańǵyrtý men ártaraptandyrýda qoldanylýy múmkin Japonııanyń ekonomıkalyq jáne tehnologııalyq áleýeti aıtarlyqtaı qyzyǵýshylyq týdyrady.
Qazaqstan Syrtqy saıası vedomstvosynyń basshysy B.Atamqulov bizdiń elimiz Japonııanyń Ortalyq Azııa aımaǵyna degen qyzyǵýshylyǵyn, sondaı-aq japon úkimeti eki jaqty túrde jáne OAJD aıasynda yntymaqtastyqtyń praktıkalyq joldaryn tabýǵa kúsh-jigerin joǵary baǵalaıtynyn atap ótti. Qazaqstan burynǵydaı ózara tıimdi ekonomıkalyq yntymaqtastyq úshin jaǵdaı jasaý jáne senimdi nyǵaıtý úshin kúsh-jiger jumsaýǵa daıyn ekendigin atap ótti.
«Ortalyq Azııa - strategııalyq ornalasýǵa ıe, sondaı-aq adamı jáne joǵary ekonomıkalyq áleýeti, tabıǵı jáne óndiristik resýrstary bar álemniń qarqyndy damyp kele jatqan aımaqtarynyń biri. Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaev pen Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev aımaq elderimen baýyrlas tatý kórshilik qatynastardy nyǵaıtýǵa erekshe nazar aýdarady», - dedi B.Atamqulov.
Dýshanbedegi bıylǵy kezdesý úsh sessııadan turady, onyń barysynda saýda-sattyq, kólik, ınvestıtsııa, týrızm jáne aımaqtyq qaýipsizdik salasyndaǵy yntymaqtastyqty damytý máseleleri talqylandy.
Aımaqtyń tranzıttik-kóliktik áleýetin tıimdi paıdalanýǵa erekshe nazar aýdaryldy, ol teńizge shyǵý múmkindigi joq Ortalyq Azııa memleketteri úshin jan-jaqty yntymaqtastyqty damytý úshin mańyzdy másele bolyp tabylady.
Saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttaryn aıqyndaý úshin Qazaqstan ekonomıkalyq blogy deńgeıinde OAJD mınıstrleriniń kezdesýlerin ótkizip, naqty usynystar jasaý jáne birlesken jobalarǵa qatysý úshin kásipkerlerdiń turaqty túrde kezdesýlerin tájirıbege engizýdi usyndy. Bul alań japon iskerleriniń nazaryn Ortalyq Azııa elderiniń saýda, ekonomıkalyq, ınvestıtsııalyq jáne tranzıttik kólik áleýetine aýdarýǵa múmkinshilik beretin edi.
Týrızmdi damytý máseleleri boıynsha sessııada Ortalyq Azııa elderi sońǵy jyldary sheteldik týrısterdiń qyzyǵýshylyǵyn týdyrǵany atap ótilip, bul aımaqtyń joǵary áleýetin kórsetýde. Qazaqstandyq tarap qatysýshylardy bizdiń elimizdegi týrızmdi damytý sharalarymen keńinen tanystyryp ótti. Turaqty jáne ornyqty týrızm sektoryn qurýda Japonııanyń ozyq tájirıbelerin engizý Ortalyq Azııa aımaǵy úshin burynǵydaı áli damyp kele jatqan týrıstik baǵyttar úshin keń múmkindikterdi ashady.
Aımaqtyq qaýipsizdik máseleleri jeke bloktyń sheńberinde qarastyrylyp, oǵan Aýǵanstannyń Syrtqy ister mınıstri Salahýddın Rabbanı qonaq retinde shaqyryldy. Qatysýshylar terrorızmge, azyq-túlik jáne ekologııalyq qaýipsizdikti, sondaı-aq onyń basqa komponentterin talqylady. Kezdesýge qatysýshylar qazaqstandyqtardyń «Jýsan» atty operatsııa sheńberinde Sırııadan shyǵarylýy, sondaı-aq halyqaralyq qaýymdastyqtyń Aýǵanstandaǵy qaýipsizdik jáne ahýaldy turaqtandyrýǵa qosqan úlesi týraly jumysymen muqııat tanysyp shyqty. Azyq-túlik qaýipsizdigi boıynsha Qazaqstan Ortalyq Azııa elderin Nur-Sultanda shtab-páteri ornalasqan Azyq-túlik qaýipsizdigi jónindegi Islam uıymy qyzmetine qatysýǵa shaqyrdy.
Ortalyq Azııa memleketteriniń 2017-2018 jyldardaǵy BUU Qaýipsizdik Keńesine turaqty emes músheliginiń Qazaqstannyń kún tártibinde erekshe oryn alǵan halyqaralyq qaýipsizdik pen turaqtylyqty nyǵaıtýǵa qosqan úlesi erekshe atap ótildi.
Іs-shara qorytyndysy boıynsha Ortalyq Azııa elderi men Japonııa arasyndaǵy áriptestikti tereńdetý týraly erejelerdi kórsetetin Birlesken málimdeme qabyldandy, ózara tıimdi yntymaqtastyqty tereńdetýdi odan ári alǵa jyljytýǵa nıet bildirdi.
Ortalyq Azııa elderiniń ókilderi Japonııanyń «Ortalyq Azııanyń ashyq, turaqty jáne táýelsiz damýyna» qoldaý kórsetýi jáne aımaqtyq jáne halyqaralyq beıbitshilik pen turaqtylyqty jáne aımaqtyq yntymaqtastyqty damytý úshin «katalızator» retinde qoldaýǵa shaqyrdy, sondaı-aq ekonomıkalyq ınfraqurylymdy jetildirý, oqytý, densaýlyq saqtaý, tabıǵı apattardyń aldyn alý, aımaqtyq damý, terrorızm jáne esirtkige qarsy turý sııaqty salalarda qarjylyq jáne tehnıkalyq kómek úshin alǵys bildirdi.
Sondaı-aq, málimdemede maqsatty eldiń ashyqtyǵy, ekonomıkalyq tıimdiligi jáne qarjylyq turaqtylyǵy sııaqty mańyzdy elementter kórsetilgen halyqaralyq standarttarǵa sáıkes joǵary sapaly ınfraqurylymǵa ınvestıtsııalar tartý qajettiligi atap ótildi.
Kezdesý qatysýshylary Tájikstan Respýblıkasyna 2017-2019 jj. aralyǵynda tóraǵa-memleket retinde Mınıstrler Keńesiniń 7-shi otyrysyn ótkizgeni úshin alǵysyn bildirdi, sondaı-aq 2019-2020 jyldarda Dıalogty basqaratyn kelesi eldiń laýazymyna Japonııanyń kelýin quptady.
Aıta keteıik, «Ortalyq Azııa + Japonııa» dıalogy Japonııanyń bastamasy boıynsha qurylǵan bolatyn. Alǵashqy kezdesýi 2004 jyly Nur-Sultan qalasynda ótti. OAJD sheńberindegi yntymaqtastyqtyń negizgi baǵyttary - saıası dıalog, aımaqaralyq yntymaqtastyqty damytý, bıznesti jyljytý, ıntellektýaldy dıalog, mádenı baılanystar jáne adam almasý. Dıalog aıasyndaǵy Syrtqy ister mınıstrleriniń 8-shi kezdesýi 2020 jyly Japonııada ótedi dep kútilýde.