Ortalyq Azııa elderi jańa akademııalyq mobıldilik ortalyǵyna aınala alady – Saıasat Nurbek
Onda Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri Saıasat Nurbek forýmǵa qatysýshylarǵa Qazaqstan qandaı joǵary bilim berý modelin tańdaý kerektigin sheshýdi usyndy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.
«Álemdik tájirıbege qarasaq, birneshe modelder qalyptasyp keledi, ıaǵnı, kontınenttik jáne áleýmettik. Bul rette bilim berý júıesi áleýmettik fýnktsııa retinde qarastyrylady, ıaǵnı, aqysyz, jalpyǵa qoljetimdi, ortalyqtandyrylmaǵan jáne ashyq bolady. Bul degenimiz anglo-sakson modeli. Munda naryqpen jumys isteıtin, naryq pen naqty jumys berýshiniń suranysyna sáıkes óz baǵdarlamasyn ıkemdi etetin jeke ýnıversıtetterge basymdyq beriledi. Mobıldilik modeli – ol Japonııanyń, Ońtústik Koreıanyń, Qytaıdyń bilim berý júıesi», - dedi Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstri.
Onyń aıtýynsha, búginde Qazaqstanda 120 ýnıversıtet bar, olardyń kópshiligi jekemenshik (55%). Al stýdentterdiń jartysynan kóbi (60%) jekemenshik joǵary oqý oryndarynda oqıdy.
«Memlekettik bilim berý standarttary, úlgilik oqý baǵdarlamalary arqyly mınıstrlik standarttardy ázirleıdi. Bilim berý qyzmetiniń úlken úlesin usynady. Bilim jáne ǵylym salasyndaǵy sapany qamtamasyz etý komıteti arqyly bilim berý qyzmetiniń oryndalý sapasyn baqylaıdy», - dedi Saıasat Nurbek.
Sondaı-aq, mınıstr qazirgi tańda elimiz demografııalyq qysymda turǵanyn aıtty.
«Elimizde qazir óte úlken demografııalyq qysym baıqalady. Qazaqstanda sońǵy eki jylda rekordtyq týý kórsetkishi tirkeldi, ıaǵnı, 2021 jyly 456 myń bala jáne 2020 jyly 426 myń bala ómirge keldi. Mundaı demografııalyq qysymdy basqa da elder ótkerýde. Kóshi-qon aǵyny kúsheıýde. Sondaı-aq biz búginde joǵary oqý oryndaryn izdep júrgen abıtýrıentter men stýdentterdiń sany óskenin kórip otyrmyz. Osy oraıda Ortalyq Azııa elderi jańa akademııalyq mobıldilik ortalyǵyna aınala alady. Oǵan áleýeti jetkilikti»,- dedi ol.
Spıker sondaı-aq tsıfrlandyrý máselesine de nazar aýdardy.
«Qazirgi tańda akademııalyq ınfraqurylymǵa tartylǵan ınvestıtsııa nátıje bermeıdi. Biz qazirgi demografııalyq qysym ýaqytynda kampýstar men ınfraqurylymdy salýǵa úlgermeı jatyrmyz. Sondyqtan pandemııa kezindegi úlken sabaqty eskere otyryp, tsıfrlandyrý qosymsha oqý quraly ǵana emes, bazalyq qajettilik bolyp tabylatynyn aıtý kerek. Gıbrıdti oqytý formatyn, aralas oqytý formatyn óte baıypty túrde qaıta qaraý kerek. Biz bıylǵy jyly onlaınǵa úlken mán berip otyrmyz. Qazaqstanda onlaın bilim berý tujyrymdamasy zańnamalyq túrde engizildi», - dedi Saıasat Nurbek óz sózinde.
Mınıstr sondaı-aq Qazaqstan Bolon protsesiniń baqylaý tobynyń (BFUG) teń tóraǵasy bolyp tabylatynyn aıtty. Sondaı-aq, Qazaqstanda BFUG ókildigin ashý týraly deklaratsııa qabyldandy.
«Biz Ortalyq Azııadaǵy úlken bilim berý keńistigin údemeli túrde damytatyn bolamyz», - dedi ol.
Ol Qazaqstandaǵy barlyq joǵary oqý oryndarynyń akademııalyq mobıldiligin damytýǵa múmkindigi bar ekenin aıtty.
«Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes 2025 jylǵa deıin sheteldik jetekshi ýnıversıtetterdiń bes fılıalyn ashý josparlanǵan bolatyn. Biz ótken jyly Almatyda De Montfort University Kazakhstan ýnıversıtetiniń fılıalyn ashtyq, 2 qyrkúıekte Atyraýda I.M. Gýbkın atyndaǵy Reseı memlekettik munaı jáne gaz ýnıversıtetiniń fılıalyn ashtyq, 12 qyrkúıekte Almatyda «MIFI» Ulttyq ıadrolyq zertteý ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy. Jaqynda Petropavlda Arızona ýnıversıtetiniń fılıaly ashyldy. 2023 jyly Astanada Michigan State University pedagogıkalyq ýnıversıtetin ashý josparlanyp otyr. Sapaly bilim alýǵa suranys bar. Úlken ózgeristerge, kóshi-qon qıyndyqtaryna, kóshi-qon vızalyq protsesterine baılanysty sapaly joǵary bilim alýǵa suranys bar. Bilim alý úshin shetelge barýdyń ornyna, biz óz keńistigimizdi ashyp, demografııalyq qysymdy paıdalana otyryp, úlken sheteldik joǵary oqý oryndaryn naryqqa qol jetkizýge shaqyramyz», - dedi mınıstr.