Ormanshylar kúni: Býrabaı ulttyq parkiniń mamandary qalaı jumys isteıdi
Ulttyq tabıǵı parktiń jalpy aýdany 83 myń gektardan asady, onyń ishinde 47 myń gektar aýmaǵyn ormandy alqap alyp jatyr. Bul mekeme 7 ormanshylyqtan quralady:
- Aqylbaı,
- Býrabaı,
- Qatarkól,
- Zolotobor,
- Barmashyn,
- Mırnyı,
- Prıozernyı.
Budan bólek qosymsha óndiristik salaǵa baılanysty qyzmet kórsetetin oryndar bar.
Ulttyq parkte 500 adam jumys isteıdi, onyń ishinde 250 ınspektor bar. Olardyń biri Esimtaı Qurmanqulov Býrabaı ulttyq parkiniń Barmashyn ormanshylyǵynda 30 jyldan astam ýaqyt boıy eńbek etip keledi.
«Bizdiń basty mindetimiz – ormandy qorǵaý, jasyl jelekti kútip-baptaý, jabaıy ańdardyń tirshiligine kómek kórsetý. Jaz aıynan bastap, aǵashtarǵa sanıtarlyq tekserý júrgizemiz, qýraǵan, qýraǵan aǵashtardy alyp, jańa shybyqtyń ósýine jaǵdaı jasaımyz. Órt qaýpi týyndaǵanda kezekshilikti toqtatpaımyz. Jabaıy ańdarǵa shópter men japyraqtardan shamamen 12-13 myń qystyq azyq daıyndaımyz. Óıtkeni qys qatty bolsa, qar qalyń jaýsa, buǵylar tebindep jaıyla almaıdy. Qystyń kúni arnaıy daıyndalǵan ottyqtardy aptasyna eki ret toltyryp otyramyz, japyraq, shóp, tipti tuz qoıamyz», - deıdi ormanshy agenttik tilshisine bergen suhbatynda.
Barmashyn ormanshylyǵy Şýche qalasymen shektesip jatyr. Sol sebepti munda keletin týrıster, demalýshylar óte kóp. Ókinishke qaraı, ulttyq park aýmaǵyna mashınamen kirip, qoqys laqtyryp ketetinder de kezigedi.
«Kóp jaǵdaıda týrıstermen jumys júrgizemiz, eskerý jasap, Ákimshilik quqyqbuzýshylyq kodeksiniń 380-baby boıynsha hattama toltyramyz. «Biz osy jerde týyp-óstik, nege emin-erkin júrýge tyıym salasyń?» deıtinder de kezdesedi. Olarǵa ulttyq parktiń óz erejesi bar ekenin túsindiremiz. Ot jaǵyp, samaýryn men mangal qoıǵysy keletinderge arnaıy oryn bar ekenin aıtamyz. Kól jaǵalarynda patrýl júrgizemiz. Tabıǵı tastarǵa esimin jazyp, vandalızmge jol beretinder bar, bul da durys emes. Ol úshin 5 AEK kóleminde aıyppul qarastyrylǵan.
Sońǵy 4 jylda kýrorttyq aımaqta kólik keptelisi kóbeıdi, bul tabıǵatqa, ekologııaǵa áser etpeı qoımaıdy. Sondyqtan avtokólikterge avtoturaq ashylyp, týrısterdi arnaıy avtobýstarmen tasymaldasa dep oılaımyn», - dep túsindirdi E. Qurmanqulov.
Mamandardyń kópshiligi jekelegen kordondarda turady, 12 otbasy jańadan salynǵan baspanaǵa kóshirildi. Sondaı-aq 18 jas mamanǵa jataqhanadan oryn berilgen.
«Meniń joldasym 1997 jyldan beri osy orman sharýashylyǵynda jumys istep keledi. Ol kezde jas otbasy boldyq. Balalarymyzdyń aldy elde týyp-ósse de, ári qaraı kordonda, jasyl jelektiń arasynda, sulý tabıǵattyń taza aýasynda ósti. Taǵy eki balamyz osy orman sharýashylyǵynda dúnıege keldi. Qazir balalarymyz oqý oqyp, úlken qalada jumys istep júr, biraq árdaıym tabıǵatty, taza aýany ańsap keledi. Qaıda júrse de, tabıǵatqa janashyrlyq tanytýdy umytpaıdy. Ormanshylar táýlik boıy jumys ornynda bolýy kerek, ormandy órt sekildi oqys oqıǵalardan kúzetýi kerek. Sondyqtan ulttyq park aýmaǵyndaǵy kordonda turyp kelemiz. Úıimiz jyly, ystyq sý, sanıtarlyq torabyna deıin bar jaǵdaı jasalǵan», - deıdi kordon turǵyny Aısulý Qulbuldınova.
Ormanshy jumysynyń qyzyǵy da, qıyndyǵy da bar. Olar kúndiz-túni ormannyń saqtalýyn, tazalyǵyn, aǵashtar men ań-qustyń jaı-kúıin kúzetedi.
Kúzgi ýaqytta – brakonerler kúsheıetin tusta túngi kúzetke shyǵady.
«Órt bolǵanda tipti qıyndaı túsedi. 2000 jyldardyń basynda bizdiń ormanshylyqta qatty jelden alapat órt bolǵan edi. Ormanshylar bir aı boıy tabıǵı órtti sóndirýmen aınalysty, al biz zatymyzdy býyp-túıip, daıyn otyrdyq. Osyndaı aýyr jumystarda bizdiń jigitter qatty jelge, aptap ystyqqa, jaýyn-qarǵa qaramaı, óz jumystaryn jaqsy atqarady. Arqanyń kerbez sulý Kókshetaýy – tutas elimizdiń injý-marjany sanalady. Kelýshiler – aqyndarǵa, ánshilerge shabyt syılaǵan keremet jerimizdi aıalap ustasa deımin», - deıdi A. Qulbuldınova.
Aıta keteıik, eldegi memlekettik orman qorynyń kólemi 30 mln gektardan asady. Onyń 75 paıyzy oblystyq ákimdikter qaramaǵynda bolsa, qalǵan 25 paıyzy tabıǵatty qorǵaý komıtetine qatysty.
Elimizde 10 memlekettik tabıǵı qoryq pen 14 ulttyq tabıǵı park bar. Búginde mekemelerde órt sóndirý mashınalarynyń 72 paıyzy, traktorlar men patrýldik kólikterdiń teń jartysy tozǵan. Sondyqtan aldaǵy bes jylda tabıǵatty qorǵaý uıymdary úshin 68 mlrd teńgege tehnıkalar satyp alynady. Al byltyr myńnan astam tehnıkamen tolyqqan.