Opera otany Italııada alǵan bilimimdi paıdaǵa asyrsam deımin - opera ánshisi S. Muratbekova
Saltanat bұdan eki jyl bұryn Almatydaғy «Degdar» қorynyң prezıdenti Laýra Ahmetova men belgili pıanıst, Қazaқstannyң eңbek siңirgen өner қaıratkeri Tımýr Ormanshıevtiң irikteýinen өtip, taғy bir batysқazaқstandyқ talantty әnshi Jұldyzbek Өteshқalıevpen birge Pezaro қalasyna attanғan bolatyn.
Pezaro - ıtalıandyқ ұly kompozıtor Djoakkıno Rossınıdiң kindik қany tamғan jer. Sondaı-aқ ataқty tenor Marıo Del Monako osynda bilim alsa, taғy bir әlemge әıgili әnshi, soprano Renata Tebaldıdiң de otany osy. Sondyқtan dәstүri baı, kil myқtylardyң izi қalғan jerde bilim alý oңaı emes. Onyң үstine Saltanat Mұratbekovanyң ұstazy maestro Marıo Melanı edi. Daryndy jastar izdep, Қazaқstanғa da birneshe ret aıaқ basқan professordyң shәkirtteri bүginde әlemniң La Skala, Grand Opera syndy jetekshi teatrlarynda әn salyp jүr.
Saltanattyң aıtýynsha, jasy 94-ke kelse de, Marıo Melanı әli tyң. Avtokөlikti өzi jүrgizedi. Akademııa ornalasқan үshinshi қabatқa kүnine esh қınalmastan үsh-tөrt ret kөterilip, tүsedi. Ol kisi tynys-dem jattyғýynan kөp nәrse үıretti. Bir қyzyғy, қarııanyң jasaғan dem jattyғýyn tolyқsha kelgen қyzdar қaıtalaı almaı, қınalyp jatady. Sol sekildi Djan Kola sahna sheberliginen dәris berse, Dongıl Djang, Soıen Jýn, Alla Sımonı, Marııa Paratsını syndy ұstazdardyң үıretkeni de az bolғan joқ.
-Saltanat, siz Pezaroda bilim alyp қana қoımaı, Djoakkıno Rossını atyndaғy dүnıejүzilik opera festıvaline қatysyp, jeңimpaz atanғan ekensiz. Osy jөninde әңgimelep berseңiz.
-Iә, alty aıdan keıin osyndaı dodaғa қosylýdyң sәti tүsti. Shyny kerek, Italııaғa deıin men opera өnerin oқyғan emespin. Ras, estrada-tsırk kolledjin bitirgennen keıin, Almatydaғy Abaı atyndaғy memlekettik opera jәne balet teatrynda hor құramynda eңbek ettim. Sodan keıin Temirbek Jүrgenov atyndaғy өner akademııasynda oқyp, drama әrtisi bolyp shyқtym. Batys Қazaқstan oblystyқ қazaқ drama teatrynyң әrtisi әri Ғarıfolla Құrmanғalıev atyndaғy oblystyқ fılarmonııanyң solısi retinde biraz bıikke jetkenimmen, opera mүldem basқa, onda oınaý әldeқaıda қıyn eken. ıAғnı bir mýzykalyқ өlshemnen mүlt ketseң boldy, bүkil eңbegiң zaıa ketedi.
Atalmysh festıvalge қatysýshylar өte kөp boldy. Sonyң ishinen Eýropadan on eki adam iriktelip alyndy. TMD elderi өkilderi қatysқan Mәskeý қalasyndaғy dodadan - bes, Nıý-Iorktegi irikteýden eki, barlyғy jıyrma adam soңғy aınalymғa өtti. Mine, osylardyң ishinen Rossınıdiң «Reımske saıahat» operasyna oınaýshy үmitkerlerdi taңdady. Maғan eң basty rol - Markıza Melıbeıa beınesi bұıyrdy. Ony oınap shyғý үshin eki-үsh aı ғana әzirlendim. Bұl opera үshin өte az ýaқyt. Mәselen, Abaı atyndaғy opera jәne balet teatry jylyna eki týyndy daıyndaıdy. Әıteýir bұl synnan da sәtti өttim.
Eki jyl ishinde ataқty shetel kompozıtorlarynyң kөptegen shyғarmalaryn үırenip, sonyң nәtıjesinde Pezaro қalasynda jeke kontsertimdi berdim. Sosyn Gendeldiң «Oreste» operasynda taғy bir basty rөl Oresteni somdap shyқtym. Mұnyң jөni tipti bөlek. Oreste - negizi er adam. Gendeldiң zamanynda er әnshilerdi әtek қylyp jiberedi de, olardyң daýystary jiңishkerip, әıeldiki sııaқtanyp ketedi eken. Jalpy, Gendeldiң týyndysyn oınaý өte қıyn, koloratýrasy kүrdeli, kil joғary notamen jazylғandyқtan, dem, tynys myқty bolýy kerek. Meniң daýysym - metstso-soprano. Marıo Melanıdiң aıқyndaýynsha, daýys boıaýym kontro-altoғa jaқyn, өte sırek kezdesedi eken.
-Italııa elinde өziңizben birge taғy kimder bilim aldy, olardyң mүmkindigin қalaı baғalar ediңiz?
-Aldymen Abaı atyndaғy opera jәne balet teatrynyң bas solısi Andreı Trıgýbenko men Құrmanғazy atyndaғy memlekettik konservatorııanyң 4-kýrs stýdenti Medet Shotabaevty aıtar edim. Oraldan birge barғan Jұldyzbek Өteshқalıev te sheberligin biraz shyңdady. Ol endi oқýyn sondaғy konservatorııada jalғastyrmaқshy. Men eki birdeı balam bolғannan keıin solarғa, ata-anama jetkenshe asyқtym.
Jalpy, үırenemin, bilim alamyn degen adamғa Italııada mүmkindik mol. Kitaphanadaғy sonotekada barlyғy bar, ne izdeseң, bәrin taýyp alasyң. Қazaқstan jastarynyң osyndaı jerden өner үırenýi, әrıne, үlken baқyt.
Bir baıқaғanym, ıtalıandyқtar az jұmys jasap, kөbirek demalady. Mәselen, taңerteң saғat onnan on ekige deıin eңbek etedi de, tүs қaıta tөrtten altyғa deıin bolady. Sondyқtan shyғar, ashýly eshkimdi kөrmeısiң. Adamdary meıirban, bir nәrseni sұrasaң, kөmektesedi, tipti baratyn jeriңe deıin aparyp tastaıdy. Aınalasy teңiz bolғannan keıin aýasy da keremet. Қalany taңerteң shaңsorғyshpen tazalap shyғady. Degenmen, týғan jerdiң jөni basқa, joldama berip, oқytқan soң, paıdamdy elge tıgizsem be deımin.
-Endeshe, nendeı oı-josparlaryңyz bar?
-Қazir қazaқ teatry men fılarmonııadaғy jұmysyma kirisip kettim. Eң aldymen, Aқ Jaıyқta jeke kontsertimdi bersem deımin. Mұny oblystyң mәdenıet salasyn basқaratyn azamattar қoldap otyr. Almaty men Astanada da osyndaı өnerimdi kөrsetsem dep armandaımyn. Өzimniң tүpki oıymdy da aıta keteıin, bұrynғydaı emes, opera әnshisi bolғannan keıin ortalyққa jaқyndaғym keledi. Әrıne, Almatydaғy opera jәne balet teatrynyң jөni bөlek. Biraқ meniң kөңilim kүn saıyn damyp, өsip bara jatқan Astanany қalap tұr. Onda da Kүlәsh Baıseıitova atyndaғy teatr bar. Jer-jerden әnshiler kөp keledi, өsýge mүmkindik mol. Қalaı bolғanda da, өnerim daıym halyқ kөңilinen shyғyp jatsa, men үshin odan artyқ baқyt joқ.