Onkologııalyq aýrýlardyń aldyn alǵan jón – qyzylordalyq dáriger

QYZYLORDA. QazAqparat – Qyzylorda oblysynda balalar arasynda onkologııalyq aýrýlar kóbeıip keledi. Onyń basty sebebi aldyn-alý sharalaryna óz deńgeıinde mán bere bermeý. Sondyqtan árbir azamat balasynyń densaýlyǵynyń zor bolýy úshin turaqty túrde medıtsınalyq tekseristen ótip turýyna nazar aýdarǵany jón. Bul jóninde Qyzylorda oblystyq balalar aýrýhanasynyń bólimshe meńgerýshisi Gaýhar Asanova QazAqparat tilshisine aıtyp bergen edi.

– Otyz jyldan astam ýaqyttan beri medıtsınada onkologııa salasynda qyzmet atqaryp kelemin. Almaty memlekettik medıtsınalyq ınstıtýtyn 1993 jyly támamdadym.

Sol ýaqyttan beri medıtsına salasynda qyzmet atqaryp kelemin. Qazir oblystyq balalar aýrýhanasynda onkogematolgııa bólimshesinde meńgerýshi bolyp eńbek etemin.

Sondaı-aq, Qyzylorda oblysynda shtattan tys onkogematologpyn.

Aıta ketsek, balalar arasynda onkologııalyq aýrýlardyń kóbeıip kele jatqany alańdatady. Bıylǵy jyldyń alty aıynda qaterli isik aýrýlaryna shaldyqqan 110 bala esepke alynǵan. Ózge de dıagnozdar boıynsha jas órender tirkelgen.

Biz buǵan baılanysty dıagnozdardy anyqtaımyz. Emdeý sharalary negizinen Almaty qalasyndaǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda jasalady. Dıagnoz sol jaqta naqtylanyp, emdeý sharalary keń kólemde júrgiziledi.

– Óńirde balalar arasynda onkologııalyq aýrýlardyń kóbeıýine qandaı jaǵdaılar sebep bolady? Bul jóninde maman esebinde aıtar boljamyńyz qandaı?

– Árıne, ol jóninde naqty boljam aıtý qıyn. Oǵan sebepshi bolatyn jaǵdaılar birneshe bolýy múmkin. Bastysy retinde aımaqtaǵy ekologııalyq jaǵdaıdyń nasharlyǵyn aıtýǵa negiz bar. Degenmen ony tek bizdiń aımaqqa tán qubylys deýge bolmaıdy.

Qaı aımaqta da turǵyndar sany kóbeıgen saıyn onkologııalyq aýrýlardyń artýy zańdylyq. Ózińiz bilesiz, oblysta jyldan-jylǵa turǵyndar sany kóbeıip keledi.

Sondyqtan onkologııalyq aýrýlar kórsetkishiniń artýyna onyń áseri bar ekenin umytpaýymyz kerek. Sondaı-aq, bul dert tuqym qýalaýshylyq jaǵdaıymen bolýy múmkin. Ony da joqqa shyǵara almaımyz.

– Burynǵy jyldarda mundaı aýrýlarǵa shaldyqqan balalar jóninde az estıtin edik. Ózińiz aıtqandaı, oǵan ekologııalyq jaǵdaı keri áserin tıgizip otyrǵan shyǵar.

– Onyńyz ras. Іlgeride onkologııalyq aýrýlarǵa shaldyqqan balalar jyl saıyn tirkele bermeıtin. Qazir olardyń sany jyl saıyn kóbeıe túskeni alańdatady. Atalǵan aýrýlar 2-14 jas aralyǵynda jıi kezdesedi.

– Atalǵan dertke shaldyqqan balalar arasynda jazylyp shyǵý deńgeıi qalaı?

– Ár aýrýǵa em jasaý keń kólemde júrgiziledi. Onyń oń nátıjesin de kórip júrmiz. Em alǵan órender arasynda jazylyp ketkenderi az emes. Ókinishke oraı, keıbir balalar kórsetilgen emge qaramastan qaıtys bolyp jatady.

Qaı aýrýǵa da dárigerler qoldan kelgenshe em jasaıdy. Árbir naýqastyń aýrýynan aıyǵyp ketýi úshin tynbaı ter tógemiz. Jazylyp shyqqan órender – sol eseli eńbegimizdiń naqty jeńisi.

– Balalar arasynda onkologııalyq aýrýlardyń kórsetkishin tómendetý úshin qandaı is-sharalardy qolǵa alǵanymyz jón?

– Qaı kezde de ony múldem joıyp jiberý múmkin emes. Dese de árbir aýrýdyń aldyn alýǵa mán bergenimiz artyqtyq etpeıdi. Bul baǵytta árbir ýchaske boıynsha balalardyń densaýlyǵyn tekserýimiz tıis. Osy maqsatta pedıatr dárigerler júıeli jumys júrgizse degen usynysym bar.

– Merekege oraı áriptesterińizge aıtar tilegińiz qandaı?

– Ádette, dárigerlerdi adam janynyń arashasy dep ataıdy. Sol senimge selkeý túsirmeı, óz mamandyǵymen barsha jurtqa qol ushyn sozyp júrgen mereıi ústem jandarǵa zor tabys tileımin. Jerlesterime aıtarym, árbir jelkildep ósip kele jatqan jas óskin kóldeneń keselden aman bolsyn deımin.

- Áńgimeńizge rahmet!