Ombýdsmen balalardy 6 jastan mektepke qabyldaýǵa qatysty mınıstrge úndeý joldady
QazaqstanRespýblıkasyndaǵy Adam quqyqtary jónindegi ýákil Asqar Shákirov QR Bilim jáneǵylym mınıstri Ashat Aımaǵambetovke qoǵamda rezonans týǵyzǵan 1 qańtardanbastap balalardy orta mekteptiń birinshi synybyna 6 jastan bastap qabyldaýtártibiniń engizilýine baılanysty úndeý joldady.
Úndeýde álemnińkóptegen elderinde balalardyń bastaýysh bilim alýy alty jastan bastalatynhalyqaralyq tájirıbe atap kórsetilgen. Bul osyndaı praktıkaǵa kóshý zańdylyǵynrastaıdy.
Alaıda, ombýdsmennińpikirinshe, atalmysh jańalyqty júzege asyrý mańyzdy paıymdaýdytalap etedi, sonyń ishinde Qazaqstan Respýblıkasy Ákimshilik quqyq buzý týralykodeksiniń 127-babyna sáıkes, ony oryndamaý aıyppuldan ákimshilik qamaýǵa deıingijazaǵa ákep soǵady.
Kópshilik úshin buljańalyq kútpegen jaǵdaı ekenin atap ótý qajet. Óıtkeni jańa normanyń kúshineenýi 2016 jyldyń sáýir aıynda zań júzinde qarastyrylǵanyna qaramastan, qajettiaqparattyq-daıyndyq jáne tájirıbelik súıemeldeý júrgizilmegen.
Joǵaryda atalǵan 6jasar balalardyń ata-analarynyń edáýir bóligi bul jastaǵy búldirshin tıistidaıyndyqsyz oqý júktemesine psıhologııalyq jáne fızıologııalyq turǵyda daıyn emesdep sanaıdy.
«Bilim týraly» QRZańynyń 30-baby bes jastan bastap balalarǵa mindetti mektepaldy daıarlyq túrindemektepke deıingi oqytýdy belgileıdi, ol otbasynda, mektepke deıingi uıymdarda,jalpy bilim beretin mektepterdiń, lıtseıler men gımnazııalardyń mektepaldysynyptarynda júzege asyrylýy tıis. Atalǵan memlekettik bilim berý uıymdaryndamektepaldy daıarlyq tegin júrgiziledi.
QR Bilim jáneǵylym mınıstrliginiń burynǵy basshylyǵynyń rastaýynsha, jalpy bilim beretinmektepter men mektepke deıingi uıymdarda mektepaldy daıarlyqty uıymdastyrýǵaqatysty problemalar boljanbaǵan. Alaıda, tájirıbe kórsetkendeı, mektepterdińkópshiliginde 5 jastan bastap balalardyń daıyndyǵy durys uıymdastyrylmaǵan. Balalardy mektepke deıingitárbıemen qamtamasyz etpeıtin 6 jasqa tolǵan kezde balabaqshalardan májbúrlepbosatý jaǵdaılary keńinen taralǵan.
Osyǵan baılanysty 20 maýsymdaǵy BǴM basshylyǵynyń «mektepke deıingi uıymda nemesemektepterdiń mektepaldy synyptarynda mektepke deıingi daıyndyq úshin jaǵdaıbolmaǵan kezde bala otbasy jaǵdaıynda mektepke deıingi daıarlyq túrinde oqytýdan ótýi tıis» degen málimdemesinen soń osyndaı otbasylar kúrdeli máselemen betpe-bet keldi.
Atalmysh málimdemedebirinshi kezekte az qamtylǵan otbasylar men aýyldyq jerlerdiń balalary ózinenazar aýdarýda. Belgili sebeptermen joǵaryda kórsetilgen daıyndyqty qamtamasyzetý tym kúrdeli bolar.
Jalpy bilim beretin mektepterdiń tolyp ketýi úndeý hattaǵy basqa mańyzdy problema bolyp kórsetildi.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń Statıstıka komıtetinińderekterine súıensek, birinshi synyp oqýshylarynyń jyl saıyn turaqty ósimi baıqalady.Máselen, 2017-2018 jáne 2018-2019jyldardaǵy birinshi synypqa tıisinshe 358571 jáne 389897 oqýshy qabyldandy. Jańalyqqa baılanysty aldaǵy oqý jylynda birinshi synyp oqýshylarynyń sanyaıtarlyqtaı kóbeıýi múmkin, sebebi 2012 jáne 2013 jyldary 768409 bala dúnıegekelgen edi.
Ótken oqý jylynda bilim berý obektilerine qoıylatyn normatıvtik sanıtarlyq-epıdemıologııalyqtalaptar buzylyp, synyptardyń tolymdylyǵy 25 oqýshydan asty.
25 sáýirdeQazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev tıisti vedomstvo basshysyna úshaýysymda oqytýdy joıý jumysyn aıaqtaýdy mindettedi. Alaıda, birinshisynyptardaǵy oqýshylar sanynyń ulǵaıýyna baılanysty úsh aýysymda oqytatynmektepter sany ósýi múmkin.
Óziniń úndeý hatynqorytyndylaı kele ombýdsmen ýákiletti organǵa jalpy jaǵymdy bastamany iskeasyrý kezinde jaǵymsyz saldardy boldyrmaýǵa kómektese alatyn sharalardy qabyldaý maqsatynda qalyptasyp jatqan jaǵdaıdy jan-jaqty taldaýdyusyndy. Atalmysh másele ol boıynsha ońtaıly sheshimdi ázirleý úshin BǴM Qoǵamdyqkeńes sheńberinde ótetin taldaý páni bolar edi.