Ólim aýzynda jatqan onnan astam adamnyń ómirine arasha tústim – jedel járdem qyzmetiniń feldsheri
- Aleksandr Gennadevıch, oqyrmandarymyzǵa ózińizdi tanystyryp ketińizshi.
- Men Qostanaı oblysynyń týmasymyn, balalyq shaǵym Arqalyqta ótti. Petropavlda turyp jatqanyma biraz jyl boldy. Soltústik Qazaqstan joǵary medıtsınalyq kolledjiniń túlegimin. Keıin Orynbor qalasynda medıtsınalyq bilim aldym. Qazir magıstratýrada qoǵamdyq densaýlyq saqtaý baǵyty boıynsha oqyp jatyrmyn. Otbasymda men -alǵashqy medıtsınalyq qyzmetkermin.
Medıtsına salasyna 2010 jyly jumys isteýge keldim. Alǵashqy jumys ornym - sot-medıtsınalyq saraptama ortalyǵy. Ol jerde bir jyl eńbek etip, keıin oblystyq jedel medıtsınalyq kómek ortalyǵyna feldsher bolyp ornalastym. Sodan beri osy mekemede eńbek etip kelemin.
Bul salada boıyńda meıirim, adamgershilik qasıetteri bolmasa, jumys isteı almaısyń. Al medıtsına qashanda suranysqa ıe, munda jaqsy maman bolý, halyqtyń alǵysyna bólený, kóp jaǵdaıda ózińe baılanysty.
- Feldsher men dárigerdiń aıyrmashylyǵy nede?
- Aıyrmashylyǵy alǵan biliminiń ózgesheliginde ǵana. Feldsher orta medıtsınalyq bilim ıesi, medıtsınalyq qyzmet kórsetýge sertıfıkaty bar, al dárigerde joǵary medıtsınalyq bilimi bar jáne akkredıtatsııadan ótken. Feldsherdiń mindeti – dárigerge deıingi alǵashqy kómekti kórsetý, dáriger naqty problema boıynsha medıtsınalyq kómek beredi. Shaqyrtýǵa kelgende feldsher emdemeıdi, ol aýrýdy jeńildetedi, sımptomdaryn alady, al emdeıtin dáriger.
- Jedel járdem qyzmetiniń mamandary jol-kólik apattaryna da barady, oqys oqıǵalardan jaraqat alǵandarmen de jumys isteıdi, bul úlken psıhologııalyq júkteme, qalypta bolý úshin ne isteısiz?
- Ýaqyt bizdi shyńdaıdy, kásibı deformatsııa degen bar, adamnyń jeke qasıetteriniń onyń kásibine baılanysty ózgerýi. Oǵan urynbaý úshin sabyrlyq tanytam, adamǵa tek meniń kómegim kerek dep jumysymdy atqaramyn. Ártúrli jaǵdaılar kezdesedi, syrqattar qaıtys bolyp jatady, eger de onyń árqaısyn oılap, qaıǵyratyn bolsań, sen ári qaraı jumys isteı almaısyń. Bizdiń jumysta emotsııa artyq. Árkimniń qorǵanysh reaktsııasy bar, eger bárin ishki jan dúnıeń arqyly ótkizetin bolsań, emotsıonaldy turǵyda sharshaısyń, bárinen túńilip ketýge bolady. Psıhologııalyq júkpen árkim ózinshe kúresedi, men úı men jumysty bólip tastaǵanmyn. Jumystaǵyny jumysta qaldyryp ketý kerek. Otbasymmen kóbirek bolýǵa tyrysamyn. Tabıǵat aıasyna shyǵyp demalýdyń paıdasy kóp, dostarymmen jıi kezdesemiz.
- Jumysyńyzdaǵy eń qıyny ne?
- Ólim aýzynda jatqan adamnyń ómiri úshin kúres. Klınıkalyq ólim kezinde ár mınýt qymbat. Jarty saǵattyń ishinde betin beri qaratpasań, qalǵan áreketińniń bári beker. Osy aralyqta brıgadanyń barlyq múshesi bar kúshin salady. Jedel járdem qyzmetinde eńbek etip jatqanyma 10 jyldan asty, osy aralyqta onnan astam adamnyń ómirin qutqardym dep aıta alamyn, biraq, ókinishke qaraı, ólimge arasha túse almaıtyn kezderimiz de bolady.
- Bir táýlikte qansha shaqyrtýǵa barasyzdar? Turǵyndar negizinen qandaı aýrýlarmen shaqyrtady?
- Bir táýlikte brıgada orta eseppen 8-12 shaqyrtýǵa barady. Keıde 20 shaqyrtýǵa deıin baratyn kezder bar. Negizinen sozylmaly aýrýlary bar syrqattardan shaqyrtýlar túsedi. Oqys oqıǵalarda jaraqat alatyndar da kóp.
Óz tájirıbemde baıqaǵanym, aýa raıyna qaraı shaqyrtýlardyń túri de ózgerip otyrady. Mysaly, ótkendegi aptap ystyqtarda jáne jaýyndy kúnderi júrek-qan tamyry aýrýlaryna qatysty shaqyrtýlarǵa kóp bardyq. Jeldi jáne bultty kúnderi as qorytý júıesi, kóktem-kúzde vırýsty aýrýlarmen shaqyrtý kóbeıedi.
- Adamdar ártúrli, báriniń birdeı kóńilinen shyǵý múmkin emes. Sizderge alǵys aıtatyn kezder kóp pe, álde qazirgi zamanda janjalmen qarsy alatyndar basym ba?
- Judyryq ala júgiretinder bar, qorqytatyndar bar. Mundaılar kóbine spırttik ishimdik ishkender nemese esirtkige elitkender. Janjaldy ýshyqtyrmaı basýǵa tyrysamyz. Bizdiń qyzmette psıhologııa birinshi kezekte turady. Ár syrqattyń babyn taba bilý kerek. Keıde, tipti, adamǵa sózben de kómektesýge bolady. Bul, ásirese, egde jastaǵy adamdarǵa qatysty. Qan qysymyn ólshep, jaǵdaıyn bilip áńgimelesýden-aq olar ózderin jaqsy sezine bastaıdy.
Bir áje bizge kúnde habarlasatyn. Ol kiside arterııalyq gıpertonııa boldy. Jasyna baılanysty únemi ishýge tıis preparattardy qabyldaýǵa umytyp kete beretin. Sol kisi biz barǵan saıyn ózi shyǵarǵan óleńderin oqıtyn, onyń ishinde óz ómiri jaıly, joǵalǵan jaqsy kóretin mysyǵy týraly, tipti jedel járdem qyzmeti týraly da bolatyn.
Jalpy, kópshilik alǵysyn bildirip jatady. Biz ketkennen keıin 103-ke habarlasyp, rahmetin aıtady, qazir áleýmettik jeliniń zamany ǵoı, sonda jazyp, kóńilderin bildiredi. Kóbine dastarhan basyna, asqa shaqyrady. Qolymyzǵa bolmaı kámpıt, jemis-jıdek ustatyp jiberetinder bar. Jurttyń alǵysy bizge qanat bitiredi, qulshynysymyzdy oıatady.
- Máselen, órt sóndirýshiler bir-birimen eshqashan qol alysyp qoshtaspaıdy eken, sondaı-aq kezekshilikke túskende «qurǵaq jeń» tileıdi. Al sizderde osyndaı bir yrymdar bar ma?
- Eń bastysy, tynysh tún jáne sátti kezekshilik tilemeý. Óıtkeni, bári kerisinshe bolady. Bahıla men medıtsınalyq qolǵapqa qatysty da yrymdar bar, máselen, daladaǵy shaqyrtýǵa medıtsınalyq qolǵapty aldyn ala kıip barý, mundaıda syrqattyń jaǵdaıy aýyr bolmaıdy, medıtsınalyq kómekti qajet etpeıdi, tipti biz barǵansha deıin óz aıaǵymen ketedi dep yrymdaımyz. Sondaı-aq, árkimniń óz yrymy bolýy múmkin, biraq ol týraly aıta bermeımiz, jumys istemeı qalýy múmkin.
- Bıyl 18 maýsym – medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń kásibı merekesi. Áriptesterińizge ne tileısiz?
- Eń aldymen densaýlyq, otbasy amandyǵy men baqyt tileımin. Ómirlerińizde jaqsy kúnder kóp bolsyn, atqaryp jatqan eńbekterińiz tıisinshe baǵasyn alyp, sizderge qýanysh syılasyn. Medıtsınaǵa qatysy bar barlyq mamandarǵa janqııarlyq eńbegi jáne tózimdilik úshin taǵzym etemin.
- Áńgimeńizge rahmet!