«Ógeı ataýlar tura bere me?» - BAQ-qa sholý

ASTANA. 4 qyrkúıek. QazAqparat - «QazAqparat» agenttigi respýblıkalyq basylymdarda 4 qyrkúıek, sársenbi kúni shyqqan ózekti materıaldarǵa sholýdy usynady.

***

«Táýelsizdigimizdi alǵan soń kóp uzamaı Elbasynyń bastamasymen 1992 jyly kúzde jer sharyna tarydaı shashylyp ketken qazaqtardyń tuńǵysh quryltaıy shaqyrylyp, Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵy qurylǵany belgili. Osy ýaqytqa deıin elimizde bul uıymnyń tórt quryltaıy ótip, onyń barlyǵynda da qaýymdastyqtyń Tóraǵalyǵyna Elbasy Nursultan Nazarbaev saılandy. Qaýymdastyqtyń qazir Qazaqstannyń syrtqy eldermen shekaralas oblysta­ryndaǵy Óskemen, Taldyqorǵan, Aqtóbe, Oral, Petropavl, Pavlodar, Atyraý, Shymkent qalalarynda fılıaldary qurylyp, jumys júrgizip otyr. Endi Qos­tanaı qalasynan da qaýymdastyq toǵyzynshy fılıalyn ashty», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» gazeti búgingi sanynda. Jaqynda osy fılıaldyń tusaýkeseri ótti. Qostanaı oblysy Reseıdiń Chelıabi, Orynbor, Qorǵan oblystarymen shekaralasady. 2010 jylǵy jalpyreseılik halyq sanaǵy boıynsha kórshi elde 648 myń qandastarymyz turady. Al Qostanaı oblysymen shekaralas Orynbor, Chelıabi jáne Qorǵan oblystarynda 168000 qazaq turyp jatyr. Bul - Reseıdegi barlyq qazaqtyń tórtten biri degen sóz. Sondyqtan qazekemniń: «Barmasań, kelmeseń - jat bolarsyń» degen qanatty sóziniń mańyzy arta túseri haq. Bul maqala «Reseılik qandastarmen baılanys artady» degen taqyryppen berilgen.

Osy gazette «NATO sarapshylary qazaqstandyq áskerılerdi joǵary baǵalady» atty materıal basylǵan. Іle polıgonynda «Dala qyrany - 2013» halyqaralyq bitimgerlik jattyǵýy aıaqtaldy. Álemniń 12 elinen kelgen áskerı qyzmetshiler eki apta boıy birlesken operatsııa­lardy ótkizýdiń qyr-syrlaryn meńgerdi. «Qazbattyń» jaýyngerleri áskerı daıyndyqtarynyń joǵary deńgeıde ekendikterin kórsetti. Sheteldik áriptester qazaqstandyq áskerılerdiń úzdik nátıjelerin atap ótti. «Qazbattyń» patrýldik desantty shabýyldaýshy brıgadasy eldi mekendi tazartý, mınalardy zalalsyzdandyrý, jaralylardy tikushaqpen tasymaldaý jáne gýmanıtarlyq júk­terdi alyp júrý sııaqty sharalardy júzege asyrýǵa qatysty. Sonymen birge, qazaqstandyq bitim­gerler «Dala qyrany - 2013» ha­lyqaralyq bitimgerlik jat­ty­ǵýyna qatysýshy elder qarýly kúshteriniń ókilderimen birge blok-postqa jasalǵan shartty túrdegi sodyrlardyń shabýylyn toıtara bildi. Bir atap ótetin jaıt - polı­gondaǵy ahýal shynaıylyqqa parapar jaǵdaıda boldy.

AQSh, Italııa, Ulybrıtanııa jáne basqa da jattyǵýǵa qatysýshy elderdiń áskerı komandırleri, Qazaqstan armııasynyń bitimgerlik mıssııany oryndaýda zor áleýetke ıe bolyp otyrǵandyǵyn jáne «Qazbat» BUU sheńberinde kez kelgen memlekette basqa elderdiń qarýly kúshterimen birlesip áreket etýge daıyn ekenin atap ótti.

***

«Aıqyn» basylymynda «Boryshkerler azaımaı tur» degen maqala kópshilik nazaryna usynylyp otyr. Standard & Poor's saraptaý kompanııasy qazaqstandyq bankterdiń qazirgi jaǵdaıyna baǵa berip, esebin BAQ-tarǵa taratty. «Taratylǵan aqparat, shyndap kelgende, esh jańalyqtan habardar etpeıdi. Sebebi elimiz bank sektorynda eleń etkizer esh ózgeris bolmaýda. Qaıtarylýy qıyn nesıeler portfeli daǵdarystan keıin de bankterdiń negizgi prob­lemasy bolyp qala berýde. Bir aıta keterligi, qaıtarylyp jatqan nesıelerdiń ózi, negizi­nen, aqshamen emes, kepildikke qoıylǵan mú­lik esebinen bolýda. Sarapshylardyń pikiri­ne qulaq túretin bolsaq, daǵdarys kezinde bank sektoryna memlekettiń quıǵan qarjysy bi­rin­shiden, bul sharanyń ýaqytynda qabyldan­baǵanyna, ekinshiden, onyń tıimsiz bolǵany­na baılanysty esh ózgeris bere almady. 2008-2011 jyldardaǵy daǵdarys kezinde Úki­met bank júıesine qoldaý kórsetkeni bel­gili. Soǵan qaramastan, ol BTA bank jáne «Alıans bank» AQ-ty syrtqy qaryzdar de­folty­nan saqtap qala almady», - dep jazady gazet.

Mysaly, BTA bank 2009-2012 jyldary basynan eki defoltty ótkerdi dep atap kórsetilgen Standard & Poor's kompanııasynyń esebinde. Bir qyzyǵy, sarap­shylar buǵan qalyptan tys jaǵdaı dep baǵa berip, bankke basshylar tarapynan jasalǵan alaıaqtyqtyń saldarynan týyndaǵan dep qo­ry­tyndy jasaıdy. Osy jaıynda tolyq bilgińiz kelse, bul maqalany oqyp shyǵyńyz.

«Saıyn dalanyń tósinde tulparlar tuıaǵyn dúbirletken ata-babańnyń kindik qany tamǵan týǵan jerinde naq bir ózge elde júrgendeı sezinesiń. Aınalań tolǵan maǵynasyz, mánsiz shetel tilinde jazylǵan dúken, dúńgirshek ataýlary. «A7 Welness» sulýlyq salony, «Nevesta» sulýlyq salony, «Garderob» dúkeni jáne taǵy bas­qalar. Kógildir ekrandy ashsań, «Qazaqstan» men «Ba­lapan» kanaldarynan basqa kanaldarda kóńilge qonatyn mardymdy qazaqsha baǵdarlamalar joqtyń qasy. Radıony ashsań, basyn qazaq tilinde bastap, ile-shala orys tilinde jalǵastyryp, aıaǵyn aǵylshyn tilinde aıaqtaǵan habarlardy tyńdap sharshaısyń. Muny qalaı túsinýge bolady? Álde úsh tilde bilim alý saıasatyn paıdalanyp, ádeıi jasalyp jatqan mazaq pa? Bılik basynda júrgen qazaqtyń nebir marqasqa uldarynyń kógildir ekrannan orys tilinde bulbul bolyp saırap, ana tilinde murnynyń astynan mińgirlep, kekeshtenip, ózderiniń de, búkil qazaq halqynyń da namysyn aıaqasty qylýlaryna toqtaý bola ma? Ultymyzdyń mundaı saqaý ókilderine eldi bıletip qoıa bersek, ana tilimizdiń jaǵdaıy ne bolatynyn ózińiz oılaı berińiz», - dep jazady «Aıqyn» basylymy. Qazaq tiliniń damýyna eshqandaı paıdasy joqtardy bılik basynan alastaý da qajet shyǵar. Qur bekerge bilikti mamannyń ornynda oryndyǵyn tozdyryp, ýaqytty bosqa alyp júrgenderdiń paıdasynan zııany kóp. Bul maqala gazette «Ógeı ataýlar tura bere me?» degen taqyryppen jarııalandy.