«Nursultan Nazarbaev faktory» termıni negizsiz paıda bolǵan joq - Muhtar Jumaǵazıev
«Qazaq halqynyń uly oıshyly Abaı Qunanbaev bilimdi adamnyń sanasyndaǵy joǵary ıgilikti kóre bildi. Abaı eńbek, halyq úshin qyzmet etý adamnyń minez-qulqy men is-áreketiniń ólshemi ekenin atap ótken edi.
Qoǵam qaıratkeriniń, saıasatkerdiń taǵdyry – onyń barlyq qyzmetiniń elge tanymal bolýyna oraı jurtshylyqtyń aıryqsha nazarynda ótip jatyr.
Qazaqstan – kópultty, kóptegen dinderi men konfessııalary bar el jáne bul faktiniń mańyzdylyǵy da joǵary boldy. Táýelsizdik jyldaryndaǵy derbes jolynda Qazaqstan eń bastysy – óz aýmaǵyndaǵy turaqtylyq pen tynyshtyqty saqtaı aldy. Bul rette eldiń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń jetekshi ról atqarǵany sózsiz. Kópultty faktordy respýblıkanyń shynaıy ıgiligine aınaldyra alatyn kóshbasshy – turaqtylyqtyń, beıbitshilik pen tynyshtyqtyń shynaıy kepili», - deıdi depýtat.
Senatordyń aıtýynsha, QR Tuńǵysh Prezıdentiniń ómirbaıany el men halyqtyń qazirgi tarıhymen birge qaralady.
«Nursultan Nazarbaev 1990 jyly respýblıka prezıdenti bolyp saılanyp, el men onyń azamattary úshin zor jaýapkershilikti óz moınyna aldy. Ol ıdeıalardyń generatory, memleket úshin kúrdeli jáne mańyzdy protsesterdiń moderatory boldy.
Qazaqstannyń barlyq aýqymdy ekonomıkalyq, saıası jáne áleýmettik jetistikteri Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń esimimen baılanysty ekeni sózsiz.
1991 jylǵy 1 jeltoqsanda birinshi búkilhalyqtyq saılaýda Nursultan Ábishuly Nazarbaevty respýblıka prezıdenti laýazymyna qaıta saılaǵan halyqtyń tańdaýy egemendi memlekettiń tarıhynda taǵdyrsheshti sheshim bolǵan edi. Elimizdiń Tuńǵysh Prezıdentiniń 1991 jylǵy 16 jeltoqsanda «Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdigi týraly» Konstıtýtsııalyq zańǵa qol qoıýy qazirgi Qazaqstan tarıhyndaǵy betburys boldy.
Konstıtýtsııany qabyldaý, memleket rámizderin – Týdy, Eltańbany, Gımndi bekitý, ulttyq valıýtany engizý, Qarýly Kúshterdi qurý, memlekettik shekaralardy zańnamalyq turǵydan rásimdeý – osynyń bári memlekettiliktiń qalyptasýynyń negizgi kezeńderine aınaldy.
Odaq ydyraǵannan keıingi asa aýyr daǵdarys jaǵdaıynda eldiń basshylyǵynyń aldynda reformalardyń iske asyrylý retin tańdaý, damý basymdyqtaryn tańdaý degen qıyn másele turdy. Óz memlekettiligin nyǵaıta otyryp, jas Qazaqstan egemendi el damýynyń basty basymdyǵy retinde ekonomıkaǵa qateliksiz úmit artqan sheshim jasady. «Aldymen ekonomıka, sodan keıin saıasat» degen qaǵıdat óziniń ómirsheńdigin kórsetti jáne ózin tolyǵymen aqtady. Ekonomıkalyq turǵydan jaýlap alýlarǵa arqa súıeı otyryp, el bul saıasatty sátti túrde yryqtandyra aldy», - deıdi ol.
Muhtar Jumaǵazıev atap ótkendeı, eldiń múddelerin áskerı kúshpen emes, onyń ekonomıkalyq jaǵdaıymen, gýmanıstik turǵydan qaıta jańǵyrý baǵytymen, mádenıettiń tartymdylyǵymen qorǵaý N.Nazarbaev muqııat túrde damytqan ulttyq ıdeıaǵa aınaldy.
«Elimizdiń Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy Nursultan Nazarbaev – qoǵamdyq qurmetke ıe ári halyqaralyq turǵyda moıyndalǵan jahandyq jáne óńirlik bastamalardyń avtory. Onyń ulttyq qaýipsizdikti nyǵaıtýdaǵy jáne Qazaqstandy halyqaralyq arenada tolyqqandy oıynshyǵa aınaldyrǵan durys syrtqy saıası baǵytty aıqyndaýdaǵy róline baǵa jetkisiz. Semeı ıadrolyq polıgonynyń jabylýy jáne beıbit atom salasyndaǵy bastamalar, terrorızmge jáne ekstremızmge qarsy is-qımyl, BUU, EQYU, ShYU, EAEO, HVQ jáne basqa da bedeldi halyqaralyq uıymdardaǵy belsendi róli, EQYU-ǵa tóraǵalyq etý, EKSPO-2017 halyqaralyq kórmesin ótkizý – tarıhı trıýmftyń jáne Nursultan Nazarbaevty jahandyq aýqymdaǵy biregeı reformator jáne saıasatker retinde tanýdyń dáleli.
Quqyqtyq memleket qurý, zańdylyq pen tártipti nyǵaıtý, azamattardyń konstıtýtsııalyq quqyqtary men bostandyqtaryn qamtamasyz etý – Elbasynyń taǵy bir eńbegi. Elde demokratııanyń bazalyq qaǵıdaty – bılikti úsh tarmaqqa – zań shyǵarýshy, atqarýshy jáne sot bıligi tarmaqtaryna bólý tıimdi túrde iske asyryldy. Demokratııanyń mańyzdy ınstıtýty – parlamentarızmdi damytý úshin barlyq jaǵdaı jasaldy. Bul turǵyda Parlamenttiń jaýapkershiligi artady, onyń birinshi kezektegi mindeti eldiń qoǵamdyq ómiriniń barlyq salalarynda sapaly zańnamalyq bazany qamtamasyz etý bolyp tabylady. Táýelsizdik jyldary Parlament qabyldaǵan zańdardyń bizdiń memleketimizdiń damýynyń berik quqyqtyq tuǵyrnamasyna aınalǵany, egemen Qazaqstannyń beıbitshilik, demokratııa, ornyqty ekonomıkalyq jáne áleýmettik progress jolynda senimdi ilgerileýine yqpal etkeni mańyzdy», - dep pikir bildirdi senator.
Onyń sózinshe, Qazaqstan Táýelsizdiginiń bastapqy kezeńinde qurylǵan Prezıdenttik ınstıtýty memlekettiliktiń ózekti elementine aınalǵanyn, basqarýdyń jańa qurylymynyń negizderin qalyptastyrýǵa múmkindik bergenin, ekonomıkadaǵy ótpeli kezeńdi eńserýge, saıası júıeni reformalaýǵa jaǵdaı jasaǵandyǵyn tarıh dáleldep berdi.
«Ózgeristerdiń kúrdeli kezeńinde bıliktiń bir negizgi ınstıtýtqa jınaqtalýy Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń tarıhı danalyǵy men strategııalyq kóregendigin kórsetti.
Biraq ómir bir ornynda turmaıdy, jańa syn-qaterler týyndaýda, jańa mindetter qoıylýda. Uzaq merzimdi «Qazaqstan-2050» Strategııasyn qabyldaý, «100 naqty qadam» – Ult josparyn iske asyrý Elbasynyń birneshe onjyldyqqa alǵa qaraı biletin biregeı qasıetin taǵy da dáleldep otyr, óıtkeni myqty memleket jan baǵý saıasatymen emes, josparlaı bilý, uzaq merzimdi damý jáne ekonomıkalyq turǵydan ósý saıasatymen aınalysady.
Táýelsizdik alǵan kúnnen bastap eleýli joldy júrip ótken Qazaqstan – qazirgi tańda iri ekonomıkalyq, ónerkásiptik, ǵylymı, mádenı áleýeti jáne jańa ınnovatsııalyq tehnologııalary bar, saıası turǵydan turaqty jáne serpindi damyp kele jatqan memleket.
Biraq bizdiń kópshiligimiz táýelsizdiktiń alǵashqy jyldaryndaǵy jaǵdaıdy jaqsy bilemiz. Bul ekonomıkalyq baılanystardyń quldyraǵan, daǵdarys pen jumyssyzdyq, belgisiz bolashaqqa degen qorqynysh oryn alǵan jáne mıllıondaǵan qarapaıym adamdardyń oıy shashyrańqy kúıde bolǵan ýaqyt edi.
Tarıhı kóshbasshylar ózderiniń oılaý aýqymyna qaraı áreket etedi degen tujyrym bar. Álemdik saıasattanýda tabysty pragmatıkalyq saıasatkerdiń, reformatordyń, eýrazııalyq ıntegratsııany jaqtaýshynyń faktory – «Nursultan Nazarbaev faktory» termıni negizsiz paıda bolǵan joq.
Eger memlekettiń osyndaı jahandyq jetistikke jetýine negiz ne boldy degen suraq jóninde oılanatyn bolsaq, ol suraqqa jaýap aıqyn – tarıhtyń eń jaýapty kezeńinde respýblıkany aldyn ala boljaı biletin qabileti men batyl saıası erik-jigeri bar, kópultty halyqty biriktirip, shoǵyrlandyrýǵa jáne birtutas ultty órkendeýge jeteleı bilgen Tuńǵysh Prezıdent - Elbasy Nursultan Nazarbaev basqardy.
Bul – oryn alǵan aqıqat jáne bizdiń Tuńǵysh Prezıdentimiz - Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń tarıhı eńbegi. Óıtkeni, bizdiń dana babalarymyz aıtqandaı: «Birligi joq el tozady, birligi kúshti el ozady. El bıleý úshin aldymen eldi aýyzbirlikke, yntymaqqa shaqyra bilgen basshy maqsatyna jetedi», - dep túıindedi oıyn Senat depýtaty.