«Nurly jol» ınfraqurylymdy damytýdyń basty baǵyty

ASTANA. QazAqparat - Jahandaný jaǵdaıyndaǵy álemdik ekonomıkanyń damý bolashaǵy, turaqtylyqty qamtamasyz etý úshin ınfraqurylymnyń mańyzy zor. Sondyqtan, ekonomıkanyń damýyna serpin beretin áleýeti zor sala - ınfraqurylymdy damytý isine elimizde aıryqsha kóńil bólinip keledi. Álem boıynsha óziniń aýmaǵy jóninen toǵyzynshy oryn alatyn bizdiń elimizde ınfraqurylymdar salý úlken ınvestıtsııalardy qajet etedi.

Sondyqtan Elbasynyń halyqqa arnaǵan «Nurly jol - bolashaqqa bastar jol» atty bıylǵy Joldaýy aıasynda ınfraqurylymdyq sapa jóninde álemdegi aldyńǵy qatarly 50 eldiń qataryna kirýge baǵyttalǵan «Nurly jol» baǵdarlamasy qolǵa alyndy. VІІІ Astana ekonomıkalyq forýmynyń minberinen sóılegen sózinde Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev qazirgi halyqaralyq jaǵdaıǵa taldaý jasaı kelip, sozylmaly sıpat alǵan jahandyq daǵdarys jáne týyndaýy múmkin qaýip-qaterlerden elderimizdi saqtap qalý joldaryn álemdik ǵylymı oıdyń úzdik ókilderimen birlese otyryp izdestirý, tabý maqsatyn kózdegen halyqaralyq basqosýlardyń, onyń ishinde, mine, osymen segizinshi jyl ótkizilip otyrǵan atalmysh forýmnyń róline toqtalyp ótken edi. Osy baǵdarlama aıasynda aldaǵy úsh jyldyń ishinde ǵana jańa joldar, elektr jelileri, kommýnıkatsııalar qurylysy úshin 14 mıllıard dollar baǵyttalmaq. Bul qarjynyń úshten bir bóligin halyqaralyq qarjy ınstıtýttary bólip otyr. Ekonomıkalyq-áleýmettik damý jáne demografııalyq turǵydan elimizdiń barlyq óńirlerin tepe-teń jaǵdaıda damytý kózdelýde. Elordamyzdan óńirlerge kún shuǵylasyndaı avtokólik joldarynyń jelileri taraıtyn bolady. Temirjoldar, kópirler, elektr jelileri, balabaqshalar, mektepter, aýrýhanalar, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq nysandary men jańa turǵyn úı keshenderi kóptep salynady. Máselen, turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyqty jańǵyrtý boıynsha Ulttyq qordan jylýmen, sýmen jabdyqtaý jáne sý burý jelileriniń tozýyn túbegeıli tómendetý maqsatynda 2015 jyly - 60 mlrd., 2016 jyly - 90 mlrd. teńge qarastyrylǵan. Qazirdiń ózinde óńirler úshin áleýmettik mańyzy bar 96 joba iske asyrylyp jatyr. Osynyń nátıjesinde tek bıylǵy jyldyń ózinde 266 shaqyrymdyq jylý jáne sýmen qamtý jelileri, 14 qazandyq jańǵyrtylmaq jáne qaıtadan salynbaq. Sondaı-aq Shymkent, Qyzylorda, Aqtóbe qalalarynda kommýnaldyq ınfraqurylymdardy jańǵyrtýǵa Eýropa qaıta qurý jáne damý bankinen jalpy somasy 95,4 mln. AQSh dollaryna kelisimderge qol qoıylǵan. Energetıka salasyndaǵy ınfraqurylymdy damytý elimizdiń soltústik aımaǵynyń shyǵys jáne ońtústik óńirlermen baılanysyn kúsheıtý maqsatynda «Soltústik-Shyǵys-Ońtústik tranzıti» jobasyn qolǵa alýmen tikeleı qabysyp jatyr. Jalpy alǵanda, 2015 jyly 500 kV-tyq elektr energııasyn berý baǵytynda áýe jelisiniń 200 shaqyrym nysany salynatyn bolady. Olardyń ishinde Semeı-Óskemen ýchaskesinde 130 shaqyrymdy iske qosý kózdeledi. Memleket basshysy óz sózinde atap kórsetkendeı, «Nurly jol» baǵdarlamasyn júzege asyrýdyń nátıjesinde úlken múmkindikterge qol jetkizetin bolamyz. 2019 jylǵa deıin eldegi iri qalalardyń arasynda jol júrý ýaqyty úshten bir bólikke deıin qysqara túsedi, sapaly kúrejoldar kórshi elderge shyǵýdy qamtamasyz etedi. Elektr qýatyna degen suranysty tolyq qamtamasyz etetin biryńǵaı energojúıe qurylady. Sonymen qatar, baǵdarlama jarty mıllıon jańa jumys ornyn ashýǵa múmkindik beredi. Indýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý jáne «Nurly jol» baǵdarlamalaryn júzege asyrý arqyly elimizde jańa ekonomıka qurylyp, jańa ınfraqurylym kelbeti qalyptasady. Qoryta aıtqanda, búgingi tańda baǵdarlama kontrtsıkldik ekonomıkalyq saıasatty isk asyrý tártibinde júrgizilip jatyr. Memlekettiń bolashaǵy úshin mańyzy zor «Nurly jol» baǵdarlamasy elimizdiń ekonomıkalyq qurylymdyq ózgeristerine serpin berip, qosymsha ósýin qamtamasyz etýge mindettelgen ınfraqurylymdy damytýdyń jańa, biregeı baǵyty ekenin dáleldep keledi.