«Nurly jol» - damyǵan ınfraqurylym kepili

ASTANA. QazAqparat - Jańa saıasat el ekonomıkasy ósimine zor serpin beretin memleket­tik mańyzy zor jobalardy júzege asyrýdy kózdeıdi. Osyndaı naqty qadamdar ǵana daǵdarys tolqynyna tótep berer salmaqty is-shara­lar aıasyn qamtı alatyny aıqyn. Osy maqsatta «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy «Nurly jol» strategııalyq baǵdarlamasy­nyń kóliktik-logıstıkalyq ınfraqurylymdy ulǵaıtýǵa baǵyttalǵan basym jobalaryn tabandylyqpen júzege asyrýda.

Osynyń bir jarqyn kórinisi - «Almaty-1 - Shý» temirjol ýchaskesiniń ekinshi jelisi qurylysynyń bastalýy. Bul aýqymdy ekonomıkalyq jobany júzege  asyrý arqyly joldyń ótkizý qabileti qazirgi 25 mıllıon tonnadan 80 mıllıon tonnaǵa deıin artatyny aıtylýda. Qazir qurylysy qarqyn alǵan «Almaty-1 - Shý» temirjol ýchaskesiniń ekinshi jelisiniń uzaqtyǵy 110,7 kılometrdi quraıdy. Basty joldyń boıynda 92 dana ınjenerlik qurylǵylar bolsa, 22 temirjol kópiri, 2 jol ótkeli salynady. Almaty men Shý aralyǵyndaǵy ekinshi jol telimi osy aralyqtaǵy ótkizý múmkindigin 3 esege arttyryp, táýligine 68 jup poıyzdardyń ótýine jetkizedi. Negizgi jumystardyń barlyǵyn bıyl aıaqtap, kelesi jyly paıdalanýǵa berý josparlanyp otyrǵan jol teliminde júk poıyzdarynyń júrý ýaqyty eki esege qysqarady.

 Turaqty jalaqy kózi jáne el áleýetin arttyrýshy sala bolyp tabylatyn temir joldyń jurtshylyq úshin paıdasy mol bolmaq. Qurylys barysynda bul iske 1490 adam jumyldyrylsa, paıdalanýǵa berilgennen keıin onda 66 adam jumys isteıtin bolady. Osy ýaqytta aýmaqty daıyndaý jumystary men Otar jáne Shamalǵan stantsııalaryndaǵy ýaqytsha qalashyqtardyń qurylysy aıaqtalǵan. Jyl sońyna deıin merdigerlermen josparlanǵan jumystar kólemi belgilenip, qurylys merzimi naqtylandy.    Joldyń topyraq qabaty tóselip, qurylys jumystary júretin telimder resimdelýde. Óndiristi júrgizýge Espe - Shoqpar jáne Shilbastaý - Qyzyltań aralyǵynyń jobalyq qujattamasy berilip, jer jumystary, dabyldama, ortalyqtandyrý jáne buǵattaý jabdyqtaryn, baǵdarshamdardy, relelik shkaftardy, transformatorlardy bólshekteý jáne tasymaldaý jumystary atqarylý ústinde.

  «Nurly jol» negizinde qolǵa alynǵan mańyzdy jobanyń biri - Borjaqty - Ersaı temirjol jelisi. Uzaqtyǵy 14 kılometrdi quraıtyn magıstral Quryq portyn temirjol magıstralimen baılanystyrady. Jobany jyl aıaǵyna deıin júzege asyrý josparlanǵan. Temirjol ınfraqurylymyn damytý Quryq porty aımaǵynda óristep kele jatqan óndiristerdi kóliktik qyzmetpen qamtamasyz etedi jáne jylyna 5,8 mln. tonna júk tasymaldaýǵa múmkindik beredi. Qurylys barysynda 204 jumys orny qurylsa, paıdalanýǵa berilgen soń 30 adam turaqty jumyspen qamtylady. Ótken jyldyń shildesinen bastap temirjol jelisinde jol qozǵalysy ashyldy. Búginge deıin topyraq tósemderi salynyp, sý qubyrlaryn qurastyrý jumystary tolyq aıaqtaldy. 16,6 shaqyrym negizgi joldy qosqanda, 22 shaqyrym rels-shpaldyq torlama tóseldi.

  Taǵy bir iri joba sanatyndaǵy Astana halyq­aralyq áýejaıynyń jańa termınaly salynyp bitken soń,  áýejaı jylyna 7 mln. jolaýshy qabyldaı alady. Jańa termınaldyń syzbasyna saı, ǵımarattyń jalpy aýmaǵy 40 myń sharshy metrdi quraıdy. 25 tirkeý orny jumys jasap, 3 konveıer júk berý qyzmetin atqarady. Kóshi-qon máselesi boıynsha 24 jerden aqparat alýǵa múmkindik týady. Termınal qurylysy 2017 jyldyń naýryzynda aıaqtalady. Al aldaǵy jyly syrtqy jáne ishki qurylysty aıaqtap, áýejaıdyń ushý-qoný jolaqtaryn, ushaq turaqtaryn kúrdeli jóndeýden ótkizý josparlanýda. Astana áýejaıynyń jolaýshylar termınalyn qalpyna keltirý jumystary barysynda 1000 adam eńbekke jumyldyrylsa, paıdalaný kezeńinde 400 jańa jumys orny ashylady. Qazirgi tańda Qazaeronavıgatsııa áýejaıynyń ǵımaratyn súrý jónindegi jumystar aıaqtalyp, ınjenerlik  kommýnıkatsııalardy shyǵarý jumystary júrgizilýde, qazandyqtardy termınalǵa aınaldyrý jumystary daıyn, sonymen birge jańa perron qurylysy da bastaldy. Bıylǵy jyly temir-beton metall qurylystary jóndelip, syrtqy ınjenerlik jelilerdiń jumystary aıaqtalady.

Tutastaı alǵanda, júzege asyrylyp jatqan «Nurly Jol» jobalary qurylys barysynda jáne paıdalaný kezeńinde 15 928 jańa jumys ornyn qurýdy qamtamasyz etedi. Osylaısha, jol boıyndaǵy qaınaǵan tirlik jergilikti turǵyndar úshin qosymsha tabys kózine aınalatyn bolady. osy rette ekonomıka ósiminiń ózi birinshi kezekte áleýmettiń ál-aýqatynyń jaqsarýynan bastalatyny aıqyndala tússe kerek.