«Nurly jol» baǵdarlamasy elorda áýejaıyna jańa múmkindikter berdi
Atap aıtqanda,bıyl elimizdegi áýe tasymaly salasyndaǵy ósim qarqyny saqtalyp keledi. 2018 jyldyń 10 aıynda jergilikti áýejaılar 12,7 mln adamǵa qyzmet kórsetken. Bul ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda 6 paıyzǵa artyq.
Azamattyq avıatsııa komıtetiniń málimetine súıensek, esepti kezeńde Qazaqstan Respýblıkasynyń áýe kompanııalary 6,8 mln jolaýshyny tasymaldady. Ótken jyldyń sáıkes kezeńimen salystyrǵanda áýe kóligimen jolaýshylar tasymalynyń ósimi 10 paıyzdy qurady.
Halyqaralyq áýe kóligi qaýymdastyǵynyń (IATA) baıandamasynda Qazaqstan Shyǵys Eýropa men Ortalyq Azııadaǵy eń serpindi damyp kele jatqan naryqtardyń biri bolyp tanylyp otyr. IATA boljamyna sáıkes, aldaǵy 20 jylda bizdiń elimizdegi áýe kóligimen saparlaýshylar sany 8 mıllıonnan 18 mıllıonǵa deıin artady.
Qazirgi ýaqytta Qazaqstan Respýblıkasynyń áýe tasymalynyń ishki naryǵynda «Eır Astana», «SCAT», «Bek Eır», «Qazaq Air», «Jezqazǵan Eır», «Jetisý», «ıÝjnoe nebo» sııaqty 7 qazaqstandyq áýe kompanııa jumys isteıdi. Іshki naryqtaǵy halyq eń kóp ushatyn «Almaty - Astana - Almaty» áýe baǵyty. Ortasha eseppen Astanadan Almatyǵa jáne keri ushýǵa bolatyn kúndelikti 19 reıs bar.
Ekinshi halyq kóp ushatyn «Almaty - Shymkent - Almaty» baǵyty.
Úshinshi orynda Astana - Shymkent - Astana baǵdary. Bul baǵytta 3 áýe kompanııa aptasyna jıiligi 60 reıs oryndaıdy.
Qazaqstan Respýblıkasynda halyqaralyq naryqta jolaýshylar tasymaldaıtyn 25 sheteldik jáne 2 qazaqstandyq áýe kompanııa bar. Bul óz kezeginde elimiz aýmaǵyndaǵy áýejaılarǵa, ásirese, Astanadaǵy Nursultan Nazarbaev áýejaıyna júktemeni arttyryp otyr.
«Nurly jol» baǵdarlamasynyń ıgiligi
Astana qalasynyń áýejaıy 1931 jyly kishigirim ushaqtarǵa qyzmet kórsetý úshin ashylǵan. Búginde 87 jyl ótkennen keıin, áýejaı Eýrazııadaǵy eń zamanaýı áýejaılardyń birine aınaldy. Onda táýlik boıy alys jáne jaqyn shetel aımaqtaryna saparlaıtyn ushaqtarǵa qyzmet kórsetiledi. 1948 jyldan bastap aýyr ushaqtardy qabyldaı bastaǵan áýejaı 1956 jyly táýlik boıy jumys rejimine kóshti.
Qazaqstan Respýblıkasy Úkimetiniń 2017 jylǵy 20 maýsymdaǵy № 381 qaýlysyna sáıkes, Astana halyqaralyq áýejaıyna QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtyń esimi berildi.
«Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıy» - memlekettiń ımıdjine oń áser etetin strategııalyq nysan. Búginde birqatar elderde iri nysandar men halyqaralyq áýejaılar memleket jáne qoǵam qaıratkerleriniń atymen atalady. Mysaly, Atatúrik atyndaǵy Ystanbul áýejaıy - Eýropadaǵy iri áýejaılardyń biri. Sonymen qatar Parıjde Sharl de Goll atyndaǵy, sondaı-aq Nıý-Iork qalasyndaǵy Kennedı esimi berilgen áýejaılar bar. Sondyqtan memleket basshylarynyń esimi berilgen áýejaılar az emes.
Astana - Eýrazııadaǵy iri iskerlik, mádenı jáne ǵylymı hab. Jyl saıyn áleýmettik-ekonomıkalyq damý men Qazaqstan tanymaldyǵyna baılanysty elordadaǵy halyq pen qonaqtar sanynyń qarqyndy ósýi boljanyp otyr. Bul turǵyda elordadaǵy áýejaı álemniń iri qalalarymen jalǵastyratyn basty baılanys jelisi - Orta Azııa óńiriniń aımaqtyq haby.
Atap aıtqanda, Astana áýejaıyndaǵy burynǵy termınaldyń ótkizý qýaty 3,6 mln jolaýshyǵa arnalǵanyn eskersek, bolashaqta osy kórsetkish tejeýish faktorǵa aınalar edi. Osyǵan baılanysty elordada áýe baılanysyna suranystyń artýyn qanaǵattandyrý úshin «Nurly jol» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda shahardaǵy áýejaıda jańa termınaldyń qurylysy jobasy iske asyryldy.
2017 jyldyń 31 mamyrynda Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev Astana áýejaıynyń jalpy aýdany 47 myń sharshy metr bolatyn jańa termınalyn ashqany esimizde. Osy oraıda eski ǵımarattan ishki reıster ushyrylyp, jańa termınal xalyqaralyq reısterge qyzmet kórsetip keledi. Endi, Astanadaǵy áýejaıdyń eki termınaly bar. Jańadan salynǵan jaǵy «T1» dep belgilense, eski ǵımarat «T2» boldy.
Jańa termınal jylyna 5 mıllıonnan astam jolaýshyny qabyldaýǵa qaýqarly. Eski ǵımaratpen birge atalǵan kórsetkishti 8 mıllıonnan astam jolaýshyǵa deıin jetkizýge múmkindik bar.
Jańa termınalda tórt kireberis bar. Іshinde jolaýshylardy tirkeıtin 26 birdeı oryn jáne tólqujat tekseretin 50 kabına ornatylǵan. Jańa júıeniń arqasynda qol júkterdiń 1 200 danasyn bir saǵattyń ishinde ótkizýge bolady. Júkterdi ótkizý júıesiniń basty ereksheligi sol, qandaı da bir qaýipti júkter bolsa, onyń barlyǵy avtomatty túrde birden basqa jolaqpen ketedi de, qaýipsiz aımaqqa shyǵarylady. Ekinshi qabatta tolyǵymen dámxanalar men meıramxanalar jasaqtalǵan.
Osy oraıda sońǵy býyndy tehnologııamen jabdyqtalǵan jańa termınalda jolaýshylar qaýipsizdigi men olardyń jaıly sapar shegýi úshin jaǵdaı jasalǵan.
Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıy basqarma tóraǵasynyń orynbasary Qýandyq Ryspaevtyń sózine qaraǵanda, kóktem-jazǵy maýsymda Astana áýejaıy táýligine 17 myń jolaýshyǵa deıin, al kúzgi-qysqy maýsymda kúnine 12 myńǵa deıin adamǵa qyzmet kórsetedi. 2017 jyly áýejaıdaǵy jolaýshy aǵyny 4,2 mln adamdy qurasa, bıylǵy jyl sońyna deıin Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıy 4,8 mln jolaýshyny ótkizedi dep kútilýde. Sonyń ishinde, «EKSPO-2017» mamandandyrylǵan halyqaralyq kórmesi qarsańynda iske qosylǵan jańa termınal 2017 jylǵy maýsym aıynan 2018 jylǵy qarashaǵa deıin 2,5 mln jolaýshyǵa halyqaralyq baǵytta qyzmet kórsetken.
Mamandardyń paıymynsha, «Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıynyń» jańa termınaly boljam boıynsha aldaǵy 10 jyl boıy jolaýshylar aǵynyna qolaıly jaǵdaıdy qamtamasyz etedi.
Búginde Astana áýejaıy áýe kemelerdiń barlyq túrlerin shekteýsiz qabyldaı alady. Astanalyq áýejaıdy damytý jumystary IATA (Áýe qatynasynyń halyqaralyq qaýymdastyǵy) jáne IKAO (Azamattyq avıatsııanyń halyqaralyq uıymy) halyqaralyq standarttaryna sáıkes júrgiziledi. Áýejaı Ground Handling Council IATA halyqaralyq uıymynyń quramyna engen jáne azamattyq avıatsııa halyqaralyq uıymynyń (IKAO) ІІІA sanaty boıynsha sertıfıkattalǵan.