Nazarbaev zııatkerlik mektepteri ótkizgen satyp alýlar: 10,5 mlrd teńgeniń zań buzýshylyqtary anyqtaldy
Joǵary aýdıtorlyq palata otyrysynda 2019-2023 jyldardaǵy «Nazarbaev Zııatkerlik mektepteri» derbes bilim berý uıymynda (NZM) bıýdjet qarajatynyń paıdalanylý tıimdiligine júrgizilgen memlekettik aýdıt nátıjeleri qaraldy.
Joǵary aýdıtorlyq palata múshesi Nurlan Nurjanov atap ótkendeı, osy jyldar ishinde NZM birqatar oń nátıjege qol jetkizgen: kásibı pedagogtardyń úlken ujymy qalyptasty, oqytýdyń tıimdi ádistemeleri jasalyp, ǵylymı zertteýler jolǵa qoıyldy. Alaıda qazirgi zamanǵy oqý baǵdarlamalary men tabysty tájirıbeni orta bilim berý júıesine taratý bóliginde eleýli problemalar men kemshilikter oryn alǵan.
Jalpy esepti kezeńde Nazarbaev Zııatkerlik mektepteri jumysyna bıýdjetten 250 mlrd teńge bólingen, sonyń ishinde 22 mlrd teńgeden astamy tájirıbeni taratýǵa qaralǵan. Degenmen búgingi tańda memlekettik josparlaý júıesinde NZM róli naqty aıqyndalmaǵan. Atap aıtqanda, baǵdarlamalarda, ulttyq jobalar men tujyrymdamalarda tájirıbeni taratý nátıjesine qatysty naqty mindetter, fýnktsııalar men kórsetkishter belgilenbegen.
Munyń mańyzdy bóligi – jalpy bilim beretin mektepterge NZM ázirlegen oqýlyqtardy engizý. Biraq salalyq mınıstrlik maquldaǵan bilim berý protsesine arnalǵan 3 myńnan astam oqýlyqtyń nebary 67 nemese 2% ǵana NZM úlesine tıesili. Osylaısha, uıymnyń orta bilim berý júıesin damytý áleýeti tolyq paıdalanylmaı otyr.
Otyrys barysynda Joǵary aýdıtorlyq palata tóraǵasy Álıhan Smaıylov bul baǵyttaǵy nátıjeniń bólinetin qarjylandyrý kólemine sáıkes kelmeıtinine nazar aýdardy.
«Ulytaý oblysynyń barlyq bıýdjeti kólemindegi qarajat osy bes jyldan az ýaqyt ishinde Nazarbaev Zııatkerlik mektepterine bólingen. Onyń ishinde 22 mlrd teńgeden astam qarajat tájirıbeni taratýǵa qaralǵan. Statıstıkany qalaı qarasaq ta, ókinishke qaraı, aıtarlyqtaı ózgeris joq. Onyń ústine, bul tipti memlekettik josparlaý júıesi sheńberinde de qamtylmaǵan», — dedi Álıhan Smaıylov.
Aýdıtorlyq qorytyndyda kórsetilgendeı, tutastaı alǵanda NZM qarjylandyrý mehanızmi qarajatty paıdalanýdyń ashyqtyǵyn, eseptiligin jáne nysanaly sıpatyn qamtamasyz etpeıdi. NZM-de is júzinde júrgizilmegen is-sharalardyń josparlanǵany anyqtaldy. 2019-2023 jyldary oryndalmaǵan is-sharalar kólemi shamamen 8 mlrd teńgeni qurady.
Bul rette paıdalanylmaǵan qarajatty keıingi qarjy jyldaryna aýystyrý múmkindigi bıýdjetti jańa josparlaý kezinde árdaıym eskerile bermeıtin bıýdjet qarajaty qaldyqtarynyń edáýir kóleminiń qalyptasýyna alyp keldi. Máselen, 3 jyl ishinde NZM 16,4 mlrd teńge kólemindegi qarajatty ıgermegen, al bank shottarynda jyl saıyn 27-den 55 mlrd teńgege deıingi mólsherde qarjy qaldyqtary jınaqtalǵan.
NZM ótkizgen satyp alýlar boıynsha 10,5 mlrd teńgege buzýshylyqtar anyqtaldy. Mysaly, 1 mlrd teńgeden astam somaǵa bir kózden satyp alý tásilin zańsyz qoldaný, ótinimderdi negizsiz jiberý nemese qabyldamaý jáne t.b. jaǵdaılar oryn alǵan. Budan basqa, Memlekettik kirister komıtetiniń derekteri jáne bógde uıymdardyń kommertsııalyq usynystarynyń negizinde taýarlardy joǵary quny boıynsha satyp alý faktileri anyqtaldy.
Jalpy memlekettik aýdıt barysynda:
- 274,4 mln teńgege qarjylyq buzýshylyqtar;
- 8,3 mlrd teńgege qarajatty tıimsiz josparlaý;
- shamamen 6 mlrd teńgeni tıimsiz paıdalaný;
- 134 rásimdik buzýshylyq pen 30 júıelik kemshilik anyqtaldy.
Tekserý is-sharalarynyń qorytyndysy boıynsha 1 materıal quqyq qorǵaý organdaryna, ákimshilik quqyq buzýshylyq belgileri bar taǵy 10 fakti boıynsha materıal ákimshilik is júrgizýdi qozǵaý úshin ýákiletti organdarǵa jiberildi.
Otyrysty qorytyndylaı kele, Álıhan Smaıylov NZM naqty esepteýlermen bıýdjetten suratylǵan barlyq qarajatty negizdeýi qajettigin atap ótti.
Memlekettik aýdıt barysynda anyqtalǵan «Nazarbaev Zııatkerlik mektepteri» DBBU qyzmetindegi buzýshylyqtar men kemshilikter qarjy-sharýashylyq jáne uıymdastyrý máselelerine qatysty, al mektepterdegi oqý protsesin qozǵamaıdy.