«Nasybaı men snıýs: kimge paıda, kimge zııan?» - baspasózge sholý
*** «2013 jyldyń qorytyndysy boıynsha Qazaqstannyń Keden odaǵy elderimen syrtqy taýar aınalymy 24,3 mıllıard dollardy qurady, bul 2010 jylǵy kórsetkishten 29 paıyz artyq. 2014 jyldyń basynda Údemeli ındýstrııalyq-ınnovatsııalyq damý memlekettik baǵdarlamasynyń ındýstrııalandyrý kartasyna 927 joba engizildi, onyń ishinde 2010-2013 jyldar aralyǵynda 651 joba iske qosyldy. Osy jobalardyń ishinde 547 joba tikeleı taýar óndirýge baǵyttalsa, qalǵan 104 joba ınfraqurylymdyq, energetıkalyq jáne munaı salasynyń jobalary bolyp tabylady. Jalpy alǵanda ındýstrııalandyrý kartasyna kiretin paıdalanýǵa berilgen jobalardyń 84 paıyzy taýar óndirýge, 16 paıyzy ınfraqurylymdyq energetıkalyq jáne munaı salasyna baǵyttalǵan. Jobalardyń basym kópshiligi ishki rynokty qamtamasyz etip, tolyq qýatynda jumys isteı bastaǵannan keıin ǵana syrtqy rynoktarǵa shyǵady. Búgingi tańda iske qosylǵan jobalardyń 12 paıyzy taýar eksporttaýmen aınalysady. Indýstrııalandyrý kartasyna engizilgen jobalardyń iske qosylýyna baılanysty daıyn ónimder eksporttaý kóleminiń ósimi 860,8 mıllıon dollardy qurady nemese ındýstrııalandyrý kartasy boıynsha iske qosylǵan jobalardyń úlesi 7,8 paıyz boldy. Qazaqstan taýarlary eksporttalatyn negizgi elder Ózbekstan, Reseı, Aýǵanstan, Tájikstan, Túrikmenstan, Qytaı, Ýkraına, Ázerbaıjan, Mońǵolııa, Polsha jáne basqa memleketter bolyp tabylady », dep jazady "Egemen Qazaqstan» gazeti «Yqpaldastyq - yntymaq yrysy » degen aıdarmen berilgen «BEK elderine eksport artýda» degen sholý maqalasynda. Almatyda Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń arýlary men Almaty Radıoelektronıka men baılanys áskerı-ınjenerlik ınstıtýty kýrsanttarynan quralǵan 70 juptyń qatysýymen kóńildi terbegen Qyzǵaldaq baly bolyp ótti. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» búgingi sanyndaǵy «Qyzǵaldaq baly» atty maqalasynda jazdy.
Basylymnyń atap ótýinshe, shattyqty áýez saltanaty qyzdar ýnıversıtetiniń 70 jyldyǵy qurmetine 70 jup ózgeshe merekeni polonez bıimen bastady. Aınalany tolqytqan keremet áýez polonezden bastap, polka, mazýrka men Vena valsiniń yrǵaǵy áıgili «Taqııaly perishte» kınofılminen úzindini tanystyrdy. «Odısseı» ánine bólengen bı yrǵaǵy myń buraldy.
Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń rektory Dınar Nóketaeva merekelik sharaǵa qatysýshy jastardy Alǵyshattarmen marapattady. Bal atyna saı qyzǵaldaq gúlderin jaýdyrdy. Ýnıversıtettiń 70 jyldyǵy qurmetine ótkizilgen Qyzǵaldaq baly tuńǵysh ret merekelik saltanatqa ulasty.
Jýyrda Almatydaǵy «Toǵanaı-T» baspasynan «Kókirek-kózben kórgenderim» atty kitap jaryq kórdi. Negizinen esse, maqala, oı-tolǵanystardan turatyn kitaptyń avtory qostanaılyq belgili aqyn, fılologııa ǵylymdarynyń kandıdaty Naǵashybaı Muqatov. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» jazyp otyr.
Zer sala, zeıin qoıa paıymdasaq tylsym tirshilik tutasymen san alýan taqyryp qoı. Asqaq adamgershilik, kisilik kelbet, aqıqat pen shyndyq, týǵan til tamyry tereńge jaıylatyn taǵylymdy tárbıesi avtordy jıi mazalaıdy eken. Ásirese «Nege», «Qol shapalaqtaý», «Qaladaǵy qarttar oıyny», «Men qazaq qyzdaryna qaıran qalam», «Til arqyly tiri júreıik» dep atalatyn oı-tolǵamdar kitap mazmunyn baıyta túsken.
Uly ustaz Ybyraı Altynsarınnen bastap aǵartýshy aqyn, jazýshy retinde rýhanı keńistikte keremet iz qaldyrǵan qarymdy qalamgerler haqyndaǵy zertteý eńbekter maǵynaly mazmuny, dáıekti derekterimen syr shertedi. Jáne bir aǵynan aqtaryla aıtar qýanyshty jaı, osy ómirdiń óz kórinisinen týyndaǵan shynaıy shyǵarmalardyń keıbiri kezinde «Egemen Qazaqstan» gazeti betine jarııalanyp, oıly oqyrman tarapynan laıyqty baǵasyn ıelenip te úlgergen, dep jazady basylym.
***
«Kim ne dese o desin, bir aqıqattyń beti ashyq, ol - Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq bizdiń Prezıdentimiz Nursultan Nazarbaevtyń budan tup-týra 20 jyl buryn jasaǵan ómirsheń usynysynyń búgingi sulbasy.
Qazir keıbireýler osy odaqqa qarap «Reseı Keńester odaǵyn tiriltýge umtylýda» dep jańsaq sóılep júr. Aqıqatynda 1994 jyly Nursultan Ábishuly M.Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetinde ǵalymdar men Reseı astanasy yqpaldy tobynyń aldynda dáris oqyǵanda «postkeńestik aýmaqta Eýrazııalyq ıntegratsııalyq odaq qurý qajettigi» jaıly tuńǵysh ret ómirsheń usynys jasaǵan. Biraq ol kezde mundaı balamasyz ıdeıanyń qoldaýshylary múlde az boldy. Tipti basqalaryn bylaı qoıǵanda, sol kezdegi Reseı prezıdenti Borıs Eltsınniń tóńiregindegi elıtanyń ózinde «bul Reseıdiń moınyna aýyr júk bolady, óıtkeni qalǵan memleketter buryn da dotatsııadaǵy respýblıkalar bolǵan» dep shyǵa kelgender boldy. Aqyr aıaǵynda, 1998 jylǵy Azııa daǵdarysynan soń, Reseı rýbli myń esege bir sátte qunsyzdanyp ketken shaqta ondaǵylar «alystan arbalaǵansha, jaqynnan dorbala» degen qazaq maqalyn túsingendeı boldy. Sóıtip, EýrAzEQ ómirge keldi. TMD dep atalatyn halyqaralyq qurylym jańa memleketterdiń ózara tıimdi qarym-qatynasyna jol asha almaıtyny belgili bolǵandyq-tan, soǵan sáıkes aradaǵy kóptegen kedergilerdi alyp tastaý qajettigi týyndaǵandyqtan, bes-alty memleket ıntegratsııanyń meılinshe tyǵyz túrin osylaısha zańdastyrdy. Biraq memleketterdiń ekonomıkalyq múmkindikteri árkelki bolǵandyqtan, bul qaýymdastyq kútkendegideı jemis bere almady. Sondyqtan taǵy da sol bizdiń Prezıdentimizdiń uıytqy bolýy-men, ekonomıkalyq múmkindikteri bir-birine meılinshe jaqyndaý úsh memleket Kedendik odaqqa birikti. Jaqyndasýdyń paıdalylyǵy is júzinde kórine bastady», dep jazady «Aıqyn» gazeti «Baıandy, balamasyz bastama» degen saraptamalyq maqalasynda. Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq tóńiregindegi máselelerge egjeı-tegjeıli taldaý jasalǵan maqalada «egepmendikti baıandvy etýge, ekolonomıkany ǵylymı negizde damytýǵa, osylar arqyly azamattardyń áleýmettik-turmystyq jaǵdaıyn sapalyq jańa deńgeıge kóterýge jasalǵan bir qadam» dep túıindeıdi basylym.
Búginde qazaqstandyqtardyń 10 paıyzy nasybaı atýdy ádetke aınaldyrǵan. Oǵan keıingi kezde tuz ben túrli shóp qosylyp daıyndalatyn ylǵaldy temeki ónimi - «snıýs» qosylyp otyr. Ústińgi erin men qyzyl ıektiń arasyna snıýsti qoıyp, jarty saǵattaı soryp júrgen jannyń aǵzasyna nıkotın taraıdy. Mamandardyń aıtýynsha, tútinin býdaqtatyp tartpaǵanmen, onyń densaýlyqqa zııany temekiden kem túspeıdi. «Aıqyn» gazeti «Nasybaı men snıýs: kimge paıda, kimge zııan?» degen maqalasynda bul oraıdaǵy mamandardyń pikirin keltirip, zııandy ádetten jırený qajettigin eske salady. ***
«Lıter» gazetiniń jazýynsha, «EKSPO-2017» kórmesiniń 26 nysany 26 aıda salynyp bitedi. Basylymnyń jazýynsha, qurylys jumystarynyń negizgi bóligi 2015-2016 jyldarǵa belgilengen. 2017 jyldyń basynda kórmege qatysatyn elder óz pavılondarynyń ishki jumystaryna kirisetin bolady.
Qazirgi ýaqytta kórme nysandary salynatyn jerge 750 sharshy metr alańǵa qonaqúıler, turǵynjaılar, qatysýshylarǵa arnalǵan qoımalar, uıymdastyrýshylar keńseleri, áleýmettik-turmystyq nysandar salynady.